SOVYET TARİH ARAŞTIRMALARI İÇİN ÖNEMLİ BİR KAYNAK: HARVARD MÜLAKAT PROJESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 127 - 139, 31.07.2023

Coşkun Kumru

https://doi.org/10.55179/dusbed.1243774

Öz

Sovyet Sosyal Sistemi Hakkında Harvard Projesi, genellikle “Harvard Mülakat Projesi” olarak bilinmektedir. Soğuk Savaş’ın ilk yıllarında Sovyetler Birliği’nden mültecilerle yapılan görüşmelerin bir derlemesi olan ve sözlü tarih kaynakları olarak çerçevelenen Harvard Projesi transkriptleri, II. Dünya Savaşı sonrası Sovyet göçmenlerinin geçmişlerini nasıl anlamlandırdıklarına dair zengin ve yeni anlayışlar sunmaktadır. Pek çok araştırmacı Harvard Projesi transkriptlerini gerçeklerin hafızası olarak değerlendirmiştir. Söz konusu transkriptler yakından ve bağlamlarına dikkat ederek okunduğu zaman, Sovyet göçmenlerinin geçmişe dair hatırladıklarının ötesine bakılabileceği açıktır. Bu yaklaşımın benimsenmesinin, Sovyet toplumu tarihinin yeniden inşasında önemli bir adım olduğu şüphe götürmemektedir. Proje sonuçları sadece Stalin dönemindeki Sovyet sisteminin doğasının resmini doldurmaya hizmet etmekle kalmayıp aynı zamanda Sovyet yaşamındaki değişiklikleri değerlendirmek için de temel bir çizgi sunmaktadır. Harvard Mülakat Projesine ilişkin Türkçe literatürde herhangi bir müstakil çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde Harvard Mülakat Projesinin kapsamı, sınırlılıkları ve Sovyet tarih araştırmalarındaki önemine dair genel bir bakış sunmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sovyet Sosyal Sistemi Hakkında Harvard Projesi, Harvard Mülakat Projesi, Sovyet Tarihi, Sözlü Tarih Metodolojisi, Transkript

Kaynakça

• Bauer, R.A. & Inkeles, A. (1959). The Soviet Citizen: Daily Life in a Totalitarian Society. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Bauer, R.A. & Inkeles, A. & Kluckhohn, C. (1956). How the Soviet System Works: Cultural, Psychological, and Social Themes. Cambridge: Harvard University Press.
• Boterbloem, K. (1999). Life and Death under Stalin: Kalinin Province, 1945-1953. Montreal & Kingston, Londra, Ithaca: McGill-Queen’s University Press.
• Brandenberger, D. (2011). Propaganda State in Crisis: Soviet Ideology, Indoctrination, and Terror under Stalin, 1927-1941. New Haven & Londra: Yale University Press.
• Dallin, A. (1981). German Rule in Russia, 1941-1945: A Study of Occupation Policies. New York: Palgrave.
• Edele, M. (2007). Soviet Society, Social Structure, and Everyday Life: Major Frameworks Reconsidered. Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History, 8 (2), 349-373.
• Engerman, D. C. (2009). Know Your Enemy: The Rise and Fall of America’s Soviet Experts. New York: Oxford University Press.
• Fischer, G. (1952). Soviet Opposition to Stalin: A case study in World War II. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Fitzpatrick, S. (2000). Everyday Stalinism: Ordinary Life in Extraordinary Times: Soviet Russia in the 1930s. New York: Oxford University Press.
• Gallwey, A. (2013). The rewards of using archived oral histories in research: the case of the Millennium Memory Bank. Oral History, 41 (1), 37-50.
• Greenspan, H. (2011). Collaborative Interpretation of Survivors’ Accounts: A Radical Challenge to Conventional Practice. Holocaust Studies: A Journal of Culture and History, 17 (1), 85-100.
• Harvard Library (2022). A Guide to Working with the Harvard Project on the Soviet Social System.https://library.harvard.edu/sites/default/files/static/collections/hpsss/HPSSSguide2020.pdf (E.T: 20.05.2022)
• Harvard Library (2022). Harvard Project on the Soviet Social System. https://library.harvard.edu/sites/default/files/static/collections/hpsss/index.html (E.T: 20.05.2022) Keightley, E. & Pickering, M. (2013). Painful Pasts. İçinde E. Keightley & M. Pickering (Eds.), Research Methods for Memory Studies (pp. 151-166). Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Kumru, C. (2021). Hitler Almanyası’nın Türkistan Politikası. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Portelli, A. (2003). What makes oral history different. İçinde R. Perks & A. Thomson (Eds.), The oral history reader (pp. 63-74). Londra & New York: Routledge.
• Prendergast, S. (2017). Revisiting the Harvard Project on the Soviet Social System. The Oral History Review, 44 (1), 19-38.
• Ritchie, D.A. (2003). Doing Oral History: A Practical Guide. New York: Oxford University Press.
• Weiner, A. (2001). Making Sense of War: The Second World War and the Fate of the Bolshevik Revolution. Princeton, NJ.: Princeton University Press.
• Yow, V. R. (2005). Recording Oral History: A Guide for the Humanities and Social Sciences. Walnut Creek, CA.: AltaMira Press.