Perisuyu Çayı Üzerindeki Hidroelektrik Santraller ve Etkilenmesi Muhtemel Balık Türleri

Yıl 2022, , 142 - 150, 29.12.2022

Mücahit Eroğlu , Mustafa Düşükcan , Mehmet Zülfü Çoban

https://doi.org/10.56728/dustad.1225091

Öz

Günümüzde sanayileşme ve toplumların gelişmesine bağlı olarak enerji ihtiyacı giderek artmaktadır. Bu nedenle, termik santraller, rüzgar, dalga enerjileri ve nükleer santrallerin kurulmasının yanı sıra akarsular üzerinde küçük ölçekli hidroelektrik santrallerin (HES) ve regülatörlerin kurulması faaliyetleri de son yıllarda hız kazanmıştır. Perisuyu Çayı, Keban Baraj Gölü’nü besleyen ana akarsulardan biridir. Erzurum il sınırları içerisinden doğup, Bingöl, Elazığ ve Tunceli il sınırları boyunca batıya doğru ilerleyerek Keban Baraj Gölü’ne dökülmektedir. Perisuyu Çayı üzerinde gerek devlet gerekse özel sektör tarafından yapılmış olan zincir barajlar bulunmaktadır. Bu barajlar, batıdan doğuya doğru sırasıyla Tatar, Seyrantepe, Pembelik, Özlüce, Yedisu ve Kiğı barajlarıdır. Bu barajlardan Kiğı ve Özlüce barajları devlet tarafından, Tatar, Seyrantepe, Pembelik ve Yedisu barajları ise özel sektör tarafından yapılmıştır. Kiğı ve Özlüce barajlarında balık geçitleri olmayıp, diğer barajlarda ise balık geçitleri bulunmaktadır. Bu derleme çalışmasıyla, Perisuyu Çayı üzerinde inşa edilen bu barajların etkileyebileceği muhtemel balık türleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Perisuyu Çayı, Özlüce Barajı, Kiğı Barajı, hidroelektrik santral, balık geçidi.

Kaynakça

• Akkaya, U., Gültekin, A.B, Dikmen, Ç. B., & Durmuş, G. (2009, Mayıs 13-15). Baraj ve hidroelektrik santrallerinin (HES) çevresel etkilerinin analizi: Ilısu Barajı örneği [Conference presentation]. 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS09), Karabük, Türkiye.
• Düşükcan, M., Eroğlu, M., & Çoban, M. Z. (2012). Özlüce Baraj Gölü balık faunası [proje sonuç raporu, FÜBAP SDYMO.12], Fırat Üniversitesi.
• Enerjiatlasi. (2022a). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/kigi-baraji.html
• Enerjiatlasi. (2022b). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/yedisu-hes.html
• Enerjiatlasi. (2022c). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/ozluce-baraji.html
• Enerjiatlasi. (2022d). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/pembelik-baraji.html
• Enerjiatlasi. (2022e). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/seyrantepe-baraji.html
• Enerjiatlasi. (2022f). https://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/tatar-baraji.html
• Google Earth. (2022). https://earth.google.com/web/@39.11964188,40.28085244,1995.32574334a, 128845.83089227d,35y,0.16834802h,1.03429537t,359.98509752r?utm_source=earth7&utm_campaign=vine&hl=tr
• Gökdemir, M., Kömürcü, M. İ., & Evcimen T. U. (2012). Türkiye’de hidroelektrik enerji ve hes uygulamalarına genel bakış. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, TMH, 471(1), 18-26.
• Gündüz, F., Alp, A., Demirol, F., Kocalmış, A., Karadaş, B., Çoban, M. Z. … & Alpaslan, K. (2020). Tatar Baraj Gölü ekonomik balık türlerinin popülasyon yapılarının irdelenmesi ve stok analizleri [Proje sonuç raporu, TAGEM/HAYSUD/B/18/SU/P-02/02], T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
• Kocabaş, M., Can, E., Kutluyer, F., Aksu, Ö., Kayım, M. (2011, Mayıs 5-7). Doğal alabalıkların üreme alanlarına insan faaliyetlerinin etkileri [Conference presentation]. Ekoloji Sempozyumu, Düzce, Türkiye.
• Kocabaş, M., Başçınar, N., Kutluyer, F., & Aksu, Ö. (2013). HES’ler ve Balıklar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6(1), 128-131.
• Kuru, M. (1986, Eylül 3-5). Dicle ve Fırat nehirleri üzerinde kurulacak barajlarla soyu tehlikeye sokulacak balık türleri [Conference presentation]. VIII. Ulusal Biyoloji Kongresi, İzmir, Türkiye.
• Oral, F., Behçet, R., & Aykut, K. (2017). Hidroelektrik santral rezervuar verilerinin enerji üretimi amaçlı değerlendirilmesi. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 6(2), 29-38.
• Tunay M. T., & Cebeci M. (2001, Ocak 18-20). Büyük hidroelektrik santrallar ile küçük hidroelektrik santralların karşılaştırılması [Conference presentation]. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, İzmir, Türkiye.
• Yıldırım, T., Şen, D., Eroğlu, M., Çoban, M. Z., Demirol, F., Gündüz, F. … & Canpolat, İ. (2015). Keban Baraj Gölü balık faunası, Elazığ, Türkiye. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 27(1), 57-69.