Medya ‘İmparatorluğu’ Globo’nun Ekonomi Politiği ve Brezilya Siyasetine Etkileri

Yıl 2021, Sayı: 5, 23 - 51, 28.12.2021

Özgür Yılmaz

Öz

Globo, Brezilya’nın en büyük medya kuruluşudur. İdeolojik anlamda, kuruluşundan itibaren sağda konumlanan Globo’nun yakın geçmişte Brezilya siyasetinin önemli noktalarında aldığı tavır dikkat çekicidir. Muhafazakâr Askeri Diktatörlük dönemiyle yakın ilişkilere girmiş, sonrasında neoliberal programa sahip liderlerle ilişki kurmuştur. İşçi Partisi’nin 1990’lı yılların sonunda sol programını terk etmesinin ardından İşçi Partisi’ni iktidara taşıyan blok içerisinde yer almıştır.
Globo bu ittifakın ardından, 2016 yılına gelindiğinde İşçi Partisi’nden devlet başkanı seçilen Dilma Rousseff’in azil sürecinde etkili bir rol oynamıştır. 2018 yılında ise aşırı sağcı Bolsonaro’nun adaylığında meşrulaştırıcı bir tavır takınmıştır. Bolsonaro ve Globo arasındaki gerilimli ilişki daha sonrasında gerilimli bir hal almıştır. Bu gerilimli durum hala varlığını sürdürmektedir. Çalışmada öncelikli olarak, Globo’nun bugünün siyaseti ile ilişkisini anlamak için Brezilya yakın tarihi ve Globo’nun bu tarihteki pozisyonu karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu karşılaştırmalı incelemede Peter Wilkin tarafından kullanılan dönemleştirme tercih edilmiş ve sonrasında bu dönemleştirmeye yeni bir ek yapılmıştır. Ardından kavramsal çerçeve çizilmiştir. Bu kavramsal çerçeve kısmında hegemonya, tarihsel blok, rıza üretimi, İmparatorluk ve son olarak postkolonyalizm kavramları incelenmiştir. Bu kavramlar Globo’nun siyaset ve siyasi liderler ile kurduğu ilişkileri yorumlamak için kullanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak ikincil kaynakların analizi kullanılmış, bu yöntemle birlikte kapitalizm ve medyayı ilişkilendiren pozisyonda durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

brezilya, globo, hegemonya, tarihsel blok, postkolonyalizm

Kaynakça

• Abdalla, M. (2020). Ultracapitalismo sem Bolsonaro — o plano da Globo. https://outraspalavras.net/crise-brasileira/os-planos-da-globo-para-o-ultracapitalismo-sem-bolsonaro/ (Erişim Tarihi: 13.05.21).
• Akkaya, A. Y. (2014). Antonio Gramsci’de Entelektüelin Bir Eleştirisi Olarak Praksis Düşüncesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 35-46.
• Akgemci, E. (2018). Brezilya siyasetinde popülizm ve yolsuzluk ilişkisi: Lula’yı cezalandırmak. “Popülizm”, Birikim Dergisi, 353. Sayı, Eylül, İletişim: İstanbul.
• Albuquerque, A. (2013). On behalf of the public: journalism and politics in Jornal Nacional interviews with presidential candidates. E-compós, Brasília, 16(2).
• Albuquerque, A., & Gagliardi, J. (2020). Democracy as corruption: the news media and the debunking of democracy in Brazil. Media & governance in Latin America: towards a plurality of voices. Peter Lang.
• Aljazeera (2019). Brazil president threatens to cancel Globo TV over report. https://www.aljazeera.com/news/2019/10/30/brazil-president-threatens-to-cancel-globo-tv-over-report (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Anderson, P. (2019). Brazil Apart: 1964-2019. Verso: Londra.
• Araújo, B., & Prior, H. (2021). Framing political populism: the role of media in framing the election of Jair Bolsonaro. Journalism Practice, 15(2), 226-242.
• Başkaya, F. (2005). Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü. 5. Baskı. Özgür Üniversite Kitaplığı: Ankara.
• BBC (2018a). Brezilya'nın yeni devlet başkanı Bolsonaro'nın hakaretine uğrayan milletvekili Maria do Rosario: Tecavüzü özendiren bir adam devlet başkanımız oluyor. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46684510 (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• BBC (2018b). Brezilya başkanlık seçimlerini kazanan aşırı sağcı Jair Bolsonaro hangi politikaları savunuyor?. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46013775 (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Bonin, R. (2020). É guerra! Governo Bolsonaro vasculha contratos da Globo com celebridades. https://veja.abril.com.br/blog/radar/e-guerra-governo-bolsonaro-vasculha-contratos-da-globo-com-celebridades/ (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Bostancı, M. (2020). Uluslararası İletişim/Uluslararası Politika. Nobel: Ankara. Business Insider India (t.y.), The 30 biggest media companies in the World, https://www.businessinsider.in/tech/the-30-biggest-media-companies-in-the-world/slidelist/52525061.cms#slideid=52525079 (Erişim Tarihi: 12.04.21).
• Campello, D., Schiffrin, A., Belarmino, K., & Thome, D. (2020). Captured media?: Examining Brazilian coverage of Lava Jato 1. Corruption and the Lava Jato Scandal in Latin America. Routledge.
• Codoner, B. (2010). Popularization of TV Globo in Brazil (Doktora tezi, The Ohio State University).
• Çoban, S. (2014). “İktidar”ın “Medya”sı. (Haz. Esra Arsan ve Savaş Çoban) Medya ve İktidar Hegemonya, Statüko, Direniş içinde. Evrensel: İstanbul.
• Daly, T. (2019). Populism, public law, and democratic decay in Brazil. Understanding the rise of Jair Bolsonaro. SSRN.
• Da Silva, F. A. (2020). O racismo de Jair Bolsonaro: origens e consequências. https://www.nexojornal.com.br/ensaio/2020/O-racismo-de-Jair-Bolsonaro-origens-e-consequ%C3%AAncias (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Davis, S., & Straubhaar, J. (2020). Producing Antipetismo: Media activism and the rise of the radical, nationalist right in contemporary Brazil. International Communication Gazette, 82(1), 82-100.
• De Albuquerque, A. (2013). Media/politics connections: beyond political parallelism. Media, Culture & Society, 35(6), 742-758.
• de Albuquerque, A. (2019). Protecting democracy or conspiring against it? Media and politics in Latin America: A glimpse from Brazil. Journalism, 20(7), 906-923.
• de Melo, V. A., & Drumond, M. (2014). Globo, the Brazilian Military Dictatorship and the 1970 FIFA Football World Cup: Ambiguous Relations. Television & New Media, 15(8), 703-710.
• dos Santos, S. A., & da Silva Lopes, I. (2010). A Representação dos Negros na Rede Globo e na TV Brasil na Semana do “Dia Nacional da Consciência Negra”. Revista Eco-Pós, 13(2).
• Dural, A. B. (2007). A. Gramsci Düşüncesinde Tarihsel Blok/Hegemonya/Aydınlar Ve Bunalım Süreçleri Kavramları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 55-68. Fanon, F. (2002). Yeryüzünün Lanetlileri. (Çev. Şen Süer.) Versus Yayınevi, İstanbul.
• Fuchs, C. (2015). Dijital Emek ve Karl Marx (Çev. Tahir Emre Kalaycı ve Senem Oğuz). NotaBene: Ankara.
• Goldstein, A. A. (2016). Los gobiernos de hegemonía del Partido de los Trabajadores (PT) y los medios de prensa. Las elecciones de 2014 y la crisis política del segundo gobierno de Dilma Rousseff. Estudios Políticos, (48), 94-114.
• Goldstein, A. (2011). Medios y política en Brasil: analizando los posicionamientos del diario O Globo durante el primer gobierno de Lula Da Silva. IX Jornadas de Sociología. Facultad de Ciencias Sociales, Universidad de Buenos Aires.
• Goldstein, A. A. (2018). Las raíces del bolsofascismo. Carbonelli et al. Dossier EleNão? İçinde.
• Green, J. N. (2011). Brazil: Dilma Rousseff’s Victory. NACLA Report on the Americas, 44(1), 3-4. Guazina, L., Prior, H., & Araújo, B. (2019). Framing of a Brazilian crisis: Dilma Rousseff’s impeachment in national and international editorials. Journalism Practice, 13(5), 620-637.
• Güven, A. (2019). Finansal iletişimde Medya işletmelerinin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.
• Güzel, M. (2007). Küreselleşme, Tüketim Kültürü ve İnternet’teki Gençlik Siteleri. (Der. Mutlu Binark) Yeni Medya Çalışmaları içinde. Dipnot: Ankara.
• Hardt, M. & Negri, A. (2015). İmparatorluk. (Çev. Abdullah Yılmaz). Ayrıntı: İstanbul.
• Hobsbawm, E. J. (2018). Yaşasın Devrim. (Çev. S. Nilüfer). İletişim Yayınları: İstanbul.
• Kaya, R. & Çakmur, B. (2017). Siyaset Bilimi ve Medya Çalışmaları. (Haz. Gökhan Atılgan & E. Atilla Aytekin) Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler içinde. 6. Baskı. Yordam: İstanbul.
• Kitzberger, P. (2016). Media wars and the new left: Governability and media democratisation in Argentina and Brazil. Journal of Latin American Studies, 48(3), 447-476. Ladeira, F. F. (2020). A relação entre Rede Globo e governo Bolsonaro. http://www.observatoriodaimprensa.com.br/televisao/a-relacao-entre-rede-globo-e-governo-bolsonaro/ (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Marketing Interactive. (2017). The top 30 media owners in the World. https://www.marketing-interactive.com/the-top-30-media-owners-in-the-world (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Matos, C. (2011). Media and democracy in Brazil. Westminster Papers in Communication and Culture, 8(1),
• Matos, C. (2012). Media democratization in Brazil: Achievements and future challenges. Critical Sociology, 38(6), 863-876.
• Mitozo, I., da Costa, G., & Rodrigues, C. (2020). How Do Traditional Media Incorporate Statements From Political Actors In Social Media? An analysis of the framing of Jair Bolsonaro?. Brazilian Journalism Research, 16(1), 152.
• NTV (2020). Brezilya Devlet Başkanı Bolsonaro yolsuzlukta 'yılın kişisi' seçildi. https://www.ntv.com.tr/dunya/brezilya-devlet-baskani-bolsonaro-yilin-en-yolsuz-kisisi-secildi,Ne2njdWs-EK2fM5LmSRsmA (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Öngel, V. (2014). Brezilya’nın Değişmeyen Gerçeği; Yolsuzluk. Akademik Hassasiyetler. Yıl 1/Özel Sayı Kasım 2014. ISSN: 2148-5933.
• Pagina12, La operación contra Dilma y Lula Un “error” de la Globo. https://www.pagina12.com.ar/39301-un-error-de-la-globo (Erişim Tarihi: 15.05.21). Pahnke, A. (2018). Brezilya krizi. Monthly Review, 51, Latin Amerika ve Sol. Redaksiyon Dergi: Ankara.
• Petras, J. (2005). Sağ Sol Kutuplaşması Latin Amerika ve Emperyalizm. (Çev. Emel Coşkun). Mephisto: İstanbul.
• Ramos, M. C. (2017). Gobiernos de PT, políticas de comunicación y pacto conservador. Derecho a la Comunicación: Procesos regulatorios y democracia en América Latina, 9, 97.
• Rêgo, C. M. (2009). Beyond Globo: The history and development of Brazilian television. Journal of International Communication, 15(1), 37-55.
• Rosas-Moreno, T. C. (2010). Media representations of race cue the state of media opening in Brazil. International Journal of Communication, 4, 22.
• Saad-Filho, A., & Boito, A. (2016). Brazil: The Failure of the PT and the Rise of the ‘New Right’. Socialist Register, 52, 213-230.
• Saad-Filho, A. (2007). Brezilya’da Neoliberalizm Demokrasi ve Ekonomi Politikası. (Ed. Aylin Topal) Latin Amerika’yı Anlamak içinde. Yordam: İstanbul.
• Savran, S. (2006). Brezilya’da Lula Faciası. Praksis, 14, 123-148.
• Skidmore, T. E. (1990). The politics of military rule in Brazil, 1964-1985. Oxford University Press, USA.
• Stefani, P. (2018). Biblia, buey y bala… recargados Jair Bolsonaro, la ola conservadora en Brasil y América Latina. https://nuso.org/articulo/biblia-buey-y-bala-ola-conservadora-brasil-bolsonaro-stefanoni/. (Erişim Tarihi: 14.05.21).
• Statista (2020a). Time spent watching TV per person per day in Brazil from 2015 to 2019. https://www.statista.com/statistics/316111/brazil-time-spent-watching-tv/ (Erişim Tarihi: 14.05.21).
• (2020b). Most watched TV channels in Brazil in May 2020, by household rating. https://www.statista.com/statistics/693098/brazil-tv-channels/ (Erişim Tarihi: 14.05.21).
• (2020c). Leading companies in the media and publishing industry in Brazil in 2019, based on net revenue. https://www.statista.com/statistics/814591/brazil-media-publishing-leading-companies-net revenue/#:~:text=In%202019%2C%20media%20conglomerate%20Globo,worth%20of%20revenue%20that%20year (Erişim Tarihi: 15.04.21).
• Straubhaar, J. (2008). Dependency theories. The International Encyclopedia of Communication.
• Thomas, P. D. (2013). Gramsci Çağı: Felsefe-Hegemonya-Marksizm. (Çev. İ. Akçay, E. Ekici). Dipnot Yayınları: Ankara.
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. (Çev. S. Öztürk). Kırmızı: İstanbul.
• Uluç, G. (2008). Küreselleşen Medya: İktidar ve Mücadele Alanı Olanaklar - Sorunlar - Tartışmalar. 2. Baskı. Anahtar Kitaplar: İstanbul.
• Uyanık, Ö. (2014). Latin Amerika’nın Devrimci Tarihi. Kaynak Yayınları: İstanbul.
• Van Dijk, T. (2016). Cómo el Globo manipuló la destitución de Dilma Rousseff. Lenguaje, sociedad y comunicación.
• Van Dijk, T. A. (2017). How Globo media manipulated the impeachment of Brazilian President Dilma Rousseff. Discourse & Communication, 11(2), 199-229.
• Wayne, M. (2015). Marksizm ve Medya Araştırmaları Anahtar Kavramlar, Çağdaş Eğilimler. (Çev. Barış Cezar). Yordam Kitap: İstanbul.
• Weltmeyer, H. (2007). Neoliberalizmi Aşmak (çev. Barış Baysal, Emel Kahraman). Kalkedon Yayınları: İstanbul.
• Wilkin, P. (2008). Global communication and political culture in the semi-periphery: the rise of the Globo corporation. Review of International Studies, 93-113.
• Worldbank. (2019). GDP (current US$). https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?most_recent_value_desc=true&year_high_desc=true (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Yahoo Notícias. (2021). Bolsonaro posta vídeo com ataque à Globo e diz que TV ‘persegue’ a ele e a familiares. https://br.noticias.yahoo.com/bolsonaro-posta-video-ataque-globo-diz-tv-persegue-ele-familiares-145248159.html (Erişim Tarihi: 15.05.21).
• Yetiş, M. (2017). Hegemonya. (Haz. Gökhan Atılgan & E. Atilla Aytekin) Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler içinde. 6. Baskı. Yordam: İstanbul.
• Young, R. J. (2003). Postcolonialism: A very short introduction. Oxford University Press.