Göreceliğin Ötesindeki Gerçek: Karl Mannheim’ın ‘Düşünce Yapıları’

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 88 - 98, 07.01.2024

Arif Akbaş

https://doi.org/10.55796/dusuncevetoplum.1369614

Öz

Özet
Bu makalede ünlü Macar-Alman filozofu ve entelektüeli Karl Mannheim’ın 1922-24’te yayımlanan ilk eseri olan “Structures of Thinking” Düşünce Yapıları kitabı Weberci yorumlayıcı yaklaşım [Verstehende] çerçevesinde incelenip, tartışılacaktır. Mannheim, kıta Avrupası ve dünya düşünce tarihi içinde özellikle; “İdeoloji ve Ütopya: Bilgi Sosyolojisine Bir Giriş”, “Yeniden Yapılanma Çağında İnsan ve Toplum”, “Zamanımızın Teşhisi: Bir Sosyoloğun Savaş Zamanı Denemeleri”, “Özgürlük, Güç ve Demokratik Planlama”, “Bilgi Sosyolojisi Üzerine Denemeler”, “Sosyoloji ve Sosyal Psikoloji Üzerine Yazılar”, “Kültür Sosyolojisi Üzerine Yazılar”, “Sistematik Sosyoloji”, “Eğitim Sosyolojisine Giriş”, “Muhafazakarlık: Bilgi Sosyolojisine Bir Katkı” yapıtlarıyla ön plana çıkmaktadır. O klasik sosyolojinin önemli isimlerinden biri olmasının yanı sıra bilgi sosyolojisinin kurucularından biridir. Mannheim, en çok kısmi ve toplam ideolojiler arasında ayrım yaptığı İdeoloji ve Ütopya (1929/1936) adlı kitabıyla tanınır. Mannheim, Arnold Hauser ve Erwin Szabó ile birlikte, Georg Lukács’ın da ders verdiği Budapeşte Özgür Beşerî Bilimler Okulu’nun kurucusudur. Mannheim’ın bilgi sosyolojisine ilişkin teorisi, Immanuel Kant’ın bazı epistemolojik keşiflerine dayanmaktadır. Bilgi sosyolojisi, kültür sosyolojisi olarak bilinen daha geniş bir alanın bir bölümü olarak bilinir. Kültür sosyolojisi fikri, kültür ve toplum arasındaki ilişki olarak tanımlanmaktadır. Toplumdan topluma değişen göreceliğin ötesindeki yegâne gerçek kültürdür. Kültür sosyolojisinin iki ana dalı vardır: Ilımlı bir dal ve radikal bir dal. Ilımlı dal, sosyal koşulların bilgi içeriğini etkilemediğine inanan Max Scheler tarafından temsil edilmektedir. Radikal dal ise tam tersine toplumun kültürün tüm yönleriyle belirlendiğini vurgular. Mannheim, bilginin toplumsal gerçekliğe bağımlılığını kurduğuna inanıyordu. Bu bağ kuruş ise düşünce/ sınıf yapılarındaki farlılıklardan kaynaklanmaktaydı. Her ne kadar Mannheim Marksist olmaktan uzak olsa da bilgi sosyolojisi büyük ölçüde Marx’ın sınıflara ilişkin teorilerine dayanıyordu.

Anahtar Kelimeler

Karl Mannheim, Düşünce yapıları, Kültürel sosyoloji, Bilgi sosyolojisi

Etik Beyan

Etik beyana gerek bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

The Truth Beyond Relatıvıty: Karl Mannheım’s ‘Structures of Thinking’

Öz

Abstract
In this article, the book “Structures of Thinking” the first work of the famous Hungarian-German philosopher and intellectual Karl Mannheim, published in 1922-24, will be examined and discussed within the framework of the Weberian interpretive approach [Verstehende]. Mannheim, especially in the history of continental European and world thought; “Ideology and Utopia: An Introduction to the Sociology of Information”, “Man and Society in the Age of Reconstruction”, “Diagnosis of Our Time: Wartime Essays of a Sociologist”, “Freedom, Power and Democratic Planning”, “Essays on the Sociology of Information”, “Essays on Sociology and Social Psychology”, “Essays on the Sociology of Culture”, “Systematic Sociology”, “Introduction to the Sociology of Education”, “Conservatism: A Contribution to the Sociology of Information”. In addition to being one of the important figures of classical sociology, he is one of the founders of the sociology of information. Mannheim is best known for his book Ideology and Utopia (1929/ 1936), in which he Deciphered between partial and total ideologies. Together with Arnold Hauser and Erwin Szabó, Mannheim is the founder of the Budapest Free School of Humanities, where Georg Lukács also teaches. Mannheim’s theory of the sociology of knowledge is based on some epistemological discoveries of Immanuel Kant. The sociology of knowledge is known as a division of a broader field known as the sociology of culture. The idea of the sociology of culture is defined as the relationship between culture and society.Dec. It is the only real culture beyond relativity that changes from society to society. There are two main branches of cultural sociology: a moderate branch and a radical branch. The moderate branch is represented by Max Scheler, who believes that social conditions do not affect the content of information. The radical branch, on the contrary, emphasizes that society is determined by all aspects of culture. Mannheim believed that knowledge establishes its dependence on social reality. This connection was due to differences in thought/class structures. Although Mannheim was far from being Marxist, the sociology of knowledge was largely based on Marx’s theories about classes.

Anahtar Kelimeler

Karl Mannheim, Structures of Thinking, Cultural Sociology, Sociology of Knowledge

Kaynakça

• Aylwi̇n, S. (2016). Structure in thought and feeling. Psychology Press.
• Blomert, R. (1999). Intellektuelle im aufbruch. karl mannheim, alfred weber, Norbert Elias und die heidelberger sozialwissenschaften der zwischenkriegszeit. Hanser.
• Drucker, J. (2018). The general theory of social relativity. Theelephants.net. https://theelephants.net/ephemera/the-general-theory-of-social-relativity adresinden 30.09.2023 tarihinde alınmıştır.
• Dudley, C. J. ve Brown, E. (1981). Social relativity: the motion of groups and actors. The Soci̇ologi̇cal Quarterly, 22(3), 313-326. http://www.jstor.org/stable/4106118.
• Dweck, C. (2016). What having a ‘growth mindset’ actually means. Harvard Busi̇ness Revi̇ew, 13(2), 213-226.
• Form, W. & Wi̇lterdi̇nk, N. (2023, August ). Social structure. Encyclopedi̇a Bri̇tanni̇ca. https://www.britannica.com/topic/social-structure adresinden 30.09.2023 tarihinde alınmıştır.
• Gei̇ger, T. (1932). Die soziale schichtung des deutschen volkes: soziographischer versuch auf statistischer grundlage. Lei̇chte Gebrauchsspuren.
• Gi̇ddens, A. (1993). New rules of sociological method: a positive critique of interpretative sociologies. Stanford Uni̇versi̇ty Press.
• Haas, S. (1990). Mentalität. Geschi̇chtstheori̇e. http://www.geschichtstheorie.de/3_12.html adresinden 28.11.2023 tarihinde alınmıştır.
• Karácsony, A. (2008). Soul–life–knowledge: the young mannheim’s way to sociology. Studi̇es İn East European Thought, 60(1/2), 97-115. https://www.jstor.org/stable/40345781.
• Kettler, D., Meja, V. & Stehr, N. (1984). Karl mannheim. Tavi̇stock. Longhurst, B. (1989). Karl Mannheim and the Contemporary Sociology of Knowledge, St. Martin’s Press.
• Löwy, M. (1998). Karl mannheim et györgy lukács. l\'héritage perdu de l\'historicisme hérétique. L\'Homme Et La Soci̇été, 130, 51-63. https://doi.org/10.3406/homso.1998.2976.
• Löwy, M. (2008). Mannheim et le marxisme : i̇déologie et utopie. Actuel Marx, 1(43), 42-49. https://doi.org/10.3917/amx.043.0042.
• Mannhei̇m, K. (1980). Structures of thinking. Routledge & Kegan Paul.
• Mannhei̇m, K. (1922). Die strukturanalyse der erkenntnistheorie. (kant-studien/ergänzungshefte, 57). Reuther & Rei̇chard.
• Mannhei̇m, K. (1928). Das problem der generationen. Kölner Vi̇erteljahreshefte Für Sozi̇ologi̇e, 7, 157-185.
• Mannhei̇m, K. (1994). Izbrannoye: diagnostika nashego vremeni. Yuri̇st.
• Mannhei̇m, K. (1995). A gondolkodás struktúrái. kultúraszociológiai tanulmányok (ford. lissauer zoltán, adamik lajos). Atlanti̇sz Könyvki̇adó.
• Mannhei̇m, K. (2010). Izbrannoye: diagnostika nashego vremeni. Govoryashchaya Kni̇ga Rao.
• Rei̇nhard, L. (2004). Karl mannheim und die krise des historismus. Vandenhoeck & Ruprecht.
• Rei̇ser, O. L. (1924). The structure of thought. Psychologi̇cal Revi̇ew, 31(1), 51-73. https://doi.org/10.1037/h0075046.
• Remmli̇ng, G. W. (1961). Karl mannheim: revision of an ıntellectual portrait. Soci̇al Forces, 40(1), 23-30. https://doi.org/10.2307/2573467.
• Sagari̇n, E. & Kelly, R. J. (1969). Karl mannheim and the sociology of knowledge. Salmagundi̇, 10(11), 292-302. http://www.jstor.org/stable/40546528.
• Steup, M. (2005, Spri̇ng 2014). Epistemology. ın zalta, edward n. . Stanford Encyclopedi̇a Of Phi̇losophy. https://plato.stanford.edu/entries/epistemology/adresinden 27.11.2023 tarihinde alınmıştır.