Organize Sanayi Bölgelerinde Yer Alan İşletmelerin Performans Değerlendirme Anlayışları (Arsin Örneği)

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 2, 73 - 81, 15.12.2011

Kadri Cemil Akyüz Tarık Gedik , İlker Akyüz Yasin Balaban

Öz

Değişen ekonomik ve çevresel faktörler işletmelerin var olan kaynaklarını en yüksek etkinlikte

kullanmalarını zorunlu hale getirmektedir. Organize sanayi bölgeleri (OSB) çalışma şartları ve üretim

faaliyetlerinin yoğun bir biçimde gerçekleştirildiği bölgelerdir. İşletmelerin rekabet ortamı ve zorlaşan koşullar

altında kendilerini sürekli denetlemek ve yenilemek zorunda olmaları ve bu nedenle öncelikle kendi yapılarını

bilmeleri işletmeleri performans değerlendirme konusuna zorunlu olarak yöneltmektedir. Bu çalışmayla

işletmelerin performans kavramına bakışları, performans ile ilgili değişkenlere ne derece katıldıkları, performans

faktörlerinden işletmeler için önemli kabul edilenleri, işletmelerde kullanılmakta olan performans ölçüm

sistemleri ve işletmede çalışanların performansının nasıl değerlendirildiği analizi amaçlanmıştır.

Çalışmada, 11 soru ve 62 alt değişkenden oluşan bir anket kullanılmıştır. Kullanılan anketle işletmelerde

performanslarıyla ilgili 4 temel faktör ele alınmıştır. Çalışma, Trabzon ili sınırlarında yer alan 76 firmanın

faaliyette bulunduğu ve yaklaşık 4000 kişinin istihdam edildiği Arsin OSB’de gerçekleştirilmiştir. Yapılan anket

uygulamasında 43 adet işletmeye ulaşılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeğin güvenilirliliği analiz edilmiş,

verilerin genel güvenilirlik değeri 0,86 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen anketlerde yer alan değişkenler

kodlanarak SPSS’de veri tabanı oluşturulmuş, SPSS paket programıyla istatistiksel değerlendirmeler yapılmıştır.

Çalışma sonucunda işletmelerin %81,4’ünün performans değerlendirmeye yönelik bir uygulama içinde

oldukları belirlenmiştir. İşletmelerin %39,5’inde çalışan bireylerin performansları gayri resmi olarak

değerlendirilmektedir. Bunun yanında işletmelerin %25,6’sı çalışanlarını performans değerlendirme sistemine

dahil etmektedir. Katılımcı işletmelerin %16,3’ünde ise performans değerlendirme sisteminde çalışanlara yer

verilmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Performans değerlendirme, Arsin, Organize sanayi bölgesi, anket çalışması

Kaynakça

• Ağca, V., Tunçer, E., 2006. Çok Boyutlu Performans Değerleme Modelleri ve Bir Balanced Scorecard Uygulaması, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 1.
• Akal, Z., 2003. Performans Kavramları ve Performans Yönetimi, Milli Prodüktivite Merkezi, Ocak 2003, Ankara.
• Akal, Z., 2005. İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, Çok Yönlü Performans Göstergeleri, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No:473, 6. Baskı, Ankara.
• Akgül, A., Çevik, O., 2005. İstatistiksel Analiz Teknikleri: SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Emek Ofset, Ankara.
• Altındağ, E., 2005. İşletmelerde Süreçlerin Yeniden Yapılanmasında Performans Ölçümünün Rolü, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.s. 86, İstanbul.
• Anonim, 2007. Arsin Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü Temmuz 2007 kayıtları
• Bal, J., Gundry, J., 1999,Virtual Teaming in the Automotive Supply Chain Team Performance Management: An International Journal, 5 (6), 174-193.
• Bayram, N., 2004. Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Ezgi Kitapevi, Bursa
• Bingöl, D., 1997. Personel Yönetimi, Üçüncü Baskı, Beta Yayınları, s.216, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., 2002. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegema Yayıncılık, Ankara.
• Coşkun, A., 2006. Stratejik Performans Yönetimi ve Performans Karnesi, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Çoşkun, A., 2006A, Büyük Sanayi İşletmelerinde Kurumsal Performans Ölçüm ve Yönetim Uygulamaları, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı: 19, 119-136, Temmuz 2006.
• Eren, E., Alpkan, L., ve Erol, Y., 2005, Temel Fonksiyonel Yeteneklerin Firmanın Yenilik ve Finansal Performansına Etkileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:4 Sayı:7 Bahar 2005/1 s.201-224, İstanbul.
• Hum, S.H. ve Leow, L.H., 1996, Strategic Manufacturing Effectiveness; An Emprical Study Based on The Hayes-Wheelwright Framework, International Journal of Opertions and Production Managements, 16 (4), 4-18.
• Kurt, C.F., 2006. Ücretlerin Belirlenmesinde Performans Değerlendirme Sistemi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 144 s., İstanbul.
• Nas, T., 2006. Sağlık Örgütlerinde Ödüllendirme Sistemlerinin Performans Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 132 s., Ankara.
• Örücü, E., Köseoğlu, A., 2003. İşletmelerde İşgören Performansını Değerlendirme (KİT’ler için Avrupa Birliği Uyumlu Bir Model Önerisi), Gazi Kitapevi, 206 s., Ankara.
• Özdamar, K., 1999. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Sharma, S., 1996. Applied Multivariate Techniques, John Wiley&Sons Inc., 685s., New York. SPSS Institute Inc., (2003), SPSS Base 12.0 User’s Guide, 703 p.
• Taşkeser, H., 2005. Performans Değerlendirme ve Performans Değerlendirmeye Yöneticilerin Bakış Açıları İle İlgili Uygulama, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Yönetim ve Çalışma Psikolojisi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.s. 198, İstanbul.
• Topal Y., Kurt, M., 2003, Avrupa Birliği Sürecinde KOBİ’lerin Rekabet Çabaları: Yenilik Stratejisi, ODTÜ Uluslar arası Ekonomi Kongresi VII, Ankara.
• Zerenler, M., 2005, Performans Ölçüm Sistemleri Tasarımı ve Üretim Sistemlerinin Performansının Ölçümüne Yönelik Bir Araştırma, A.İ.B.Ü. İ.İ.B.F. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1, Yıl: 1, Sayı: 1, 1-36, Bolu.