Gürün (Sivas) ilçesinde tespit edilen odunsu bitkilerin kentsel planlama açısından kullanım olanakları

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 2, 137 - 152, 31.12.2019

Selvinaz Gülçin Bozkurt , Ünal Akkemik

Öz

Bu araştırma, 2012 ve 2015 yılları arasında,
coğrafik açıdan yüksek bir plato özelliği gösteren yaklaşık 2792 km²’lik
bir yüzölçümüne sahip olan Sivas’ın Gürün ilçe merkezi ve yakın çevresinde
yapılmıştır. Çalışma alanı; İran-Turan fitocoğrafik bölgesinde yer almakta olup
konum itibari ile B6 karesi içindedir. Araştırmanın amacı; yöredeki kentsel ve
kırsal mekânlarda peyzaj planlama ve tasarım çalışmalarında kullanılabilecek
doğal odunsu bitki türlerini belirlemektir. Araştırma materyali Gürün’ün
florasından sağlanmış olup odunsu bitkilerin genel görünüşleri, çiçek ve kök
gibi özellikleri değerlendirmeye alınmıştır. Bu amaçla araştırma alanında, 19
familyaya ait 42 odunsu bitki türü tespit edilmiş; bu türlerin yetişme ortamı
özellikleri ile bitkilerin fenolojik ve morfolojik özellikleri de
belirlenmiştir. Odunsu bitkilerin çoğu birden fazla amaçla kullanılabilecek
potansiyele sahiptir. Yapılan değerlendirme sonucunda bu bitki türlerinden, 34’ünün
peyzaj onarım çalışmalarında, 28’sinin karayolu kenarı, orta refüj ve otopark
planlamalarında, 14’ünün kaya ve kuru duvar bahçelerinde, 4’ünün yer örtücü
olarak ve 30’unun estetik özelliklerinden dolayı kullanılabileceği sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğal bitki, Gürün, Odunsu bitki

Kaynakça

• Aslanboğa I. 1986. Kentsel alanlarda yol kenarı ağaç plantasyonu, TÜBİTAK Yapı Araştırma Kurumu Yayını, NO: U3, p: 54.
• Bozkurt S.G. 2016. Gürün (Sivas) ilçe merkezi biyotoplarının özellikleri ve haritalanması üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Boyraz Z. 2003. Gürün ilçesinin coğrafyası. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens., Doktora Tezi, Elazığ.
• Caf A, Irmak MA, Yılmaz H. 2016. Bingöl İli Yeşil Alanlarında Kullanılan Odunsu Bitkiler ve Kullanım Amaçları. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 6(2): 103-110
• Davis PH. 1965-1985. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Volume 1-10, Edinburg University Press, Great Britain.
• Dönmez E. 1998. Gövdeli Dağı (Sivas-Kayseri) Florası. Cumhuriyet Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Sivas.
• Dönmez E. 1999. Türkiye Florası ve B6 Karesi Bitkilerine Genel Bir Bakış, C. Ü. Fen Bil. Ens., Doktora Semineri, Sivas.
• Ekici B. 2010. Bartın kenti ve yakın çevresinde yetişen bazı doğal bitkilerin kentsel mekânlarda kullanım olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2(A): 110-126
• Göç S, Özen M. 2006. Tohma Vadisi. (Ed. Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y.) Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. (http://www.dogadernegi.org/wp-content/uploads/2015/09/09_DOGU_ANADOLU.pdf)
• Gültekin E. 1994. Bitki kompozisyonu. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders kitabı, No: 10, p: 70, Adana.
• Günek H. 1995. Darende ovası ve Gürün çevresinin fiziki coğrafyası. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Elazığ.
• Günek H, Tonbul S. 1996. Darende–Gürün çevresinin (Malatya KB) doğal özelliklerinden kaynaklanan problemler ve çözüm önerileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(1): 147-176, Elazığ.
• Foster HL. 1968. Kaya Bahçesi. Houghton Mifflin Company, Boston, pp.466.
• Irmak MA, Yılmaz H. 2008. Tortum Çayı Havzası’nın odunsu bitkilerinin peyzaj mimarlığı açısından fonksiyonel ve estetik amaçlı kullanım olanaklarının belirlenmesi, Biyolojik Çesitlilik ve Koruma, 1(1): 1-12
• Karakuş Ş. 2009. Tohma vadisi (Gürün-Darende) florası. İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Koçan N. 2010. Peyzaj planlama ve tasarım çalışmalarında kuşburnu (Rosa canina L.) bitkisinin değerlendirilmesi. HR. Ü.Z.F. Dergisi. 14 (4): 33-37
• Meteoroloji 7. Bölge Müdürlüğü. 2015. Gürün ilçesine ait 1964-1996 yılları iklim verileri, Kayseri.
• Özhatay N. 2005. Türkiye'nin 122 önemli bitki alanı. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, 975-92433-7-7.
• Polunin O. 1981. Flowers of Europe, Oxford University Press, London.
• Royal Horticultural Society, 2015. https://www.rhs.org.uk/ (Ziyaret Tarihi; 12-12-2015).
• Uzun G, Atlan T, Gültekin E. 1982. Karayolu manzara planlama ilkeleri ve Tarsus-Pozantı devlet karayolu peyzaj planlaması uygulamaları üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 161, p:14, Adana.
• Yılmaz H, Yılmaz H. 2009. Karayolu şevlerinde doğal olarak yetişen odunsu bitkilerin kullanım alanlarının irdelenmesi; Erzurum-Uzundere örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 1(A): 101-111
• Yücel E. 2002. Çiçekler ve yer örtücü bitkiler. Etam Yayıncılık, p: 367. Eskisehir.