Türkiye Mobilya İşletmelerinin Kurumsallaşma Algılarının Analizi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 16, 28.06.2020

Ahmet Bora Kırklıkçı , Tarık Gedik

Öz

Türkiye mobilya sektöründe faaliyette bulunan, 10 ve daha fazla çalışanı olan işletmelerin kurumsallaşma algılarının araştırıldığı bu çalışma 7 farklı coğrafi bölgede toplam 462 farklı mobilya işletmesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri elde etme aracı olarak 10 soru ve 37 yargıdan oluşan bir anket kullanılmıştır. Yapılan istatistiksel değerlendirmeler sonucunda, mobilya işletmelerinde kurumsallaşma üzerine etkili olduğu düşünülen ana faktörler “tutarlılık”, “formalleşme”, “şeffaflık” ve “profesyonelleşme” olarak belirlenmiştir. Çalışmada işletmelerin kurumsallaşma düzeylerinde en önemli uygulamalar olarak tutarlılık için personel değerlendirmenin açık ve adil yapılması çok önemlidir. Formalleşme açısından işletmelerin organizasyon şemalarının olması çok önemliyken, şeffaflık açısından da işletmelerle ilgili finansal bilgi kullanıcılarının işletmenin finansal tablolarına kolayca erişebilmeleri çok önemlidir. Profesyonelleşme açısından ise işletmelerde MRP, ERP, CRM gibi yazılımların ve bilgi teknolojisinin etkin kullanılması çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

kurumsallaşma algısı, mobilya, Türkiye

Kaynakça

• Acar, S. 2014. Kurumsallaşmada Stratejik Yönetimin Rolü: Burdur İlindeki Aile İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 154 s. Burdur.
• Ağdelen, Z., Erkut, H. 2008. Firma kurumsal ve yönetsel özelliklerinin insan kaynakları yönetimi üzerindeki etkisinin analizi, GAU J. Soc. & Appl. Sci., 3 (6): 37-55.
• Ak, B.G. 2010. Aile İşletmelerinde Kurumsallaşmanın İşletme Başarısına Olan Etkileri: Aydın İlinde Faaliyet Gösteren Aile İşletmeleri Örneği. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 292 s. Aydın.
• Åkerman, M., Kilpiö, A., Peltola, T. 2010. Institutional change from the margins of natural resource use: the emergence of small-scale bioenergy production within ındustrial forestry in Finland. Forest Policy and Economics, 12 (3): 181-188. http://doi.org/10.1016/j.forpol.2009.09.018.
• Akyol, C. 2010. Turizm Sektöründe Faaliyet Gösteren Aile İşletmelerinde Yaşanan Kurumsallaşma Sorunları; İstanbul’da Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, 129 s. Sakarya.
• Altınok, M., Saçlı, C. 2009. Toplam Kalite Yönetiminin verimliliğe etkisi-panel mobilya üreten bir işletmede çerçeve uygulaması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9 (18), 63-86.
• Apaydın, F. 2007. Örgütlerde Kurumsallaşma ve Adaptif Yeteneklerin Pazarlama Eylemlerine ve Örgütsel Performansa Etkileri. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 274 s. Kocaeli.
• Apaydın, F. 2008. Kurumsallaşmanın küçük ve orta ölçekli işletmelerin performansına etkileri. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (7): 121-145.
• Arsoy, A.P. 2008. Kurumsal şeffaflık ve muhasebe standartları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10 (2): 17-35.
• Aslanbay, T. 2008. Kurumsallaşmanın İşletmenin Sürekliliği Üzerine Etkisi ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 98 s. İstanbul.
• Atila, E. 2007. Türkiye’deki Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma: Görünürde Kurumsallık Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İşletme Mühendisliği Anabilim Dalı, 228 s. İstanbul.
• Bayer, E. 2003. Kurumsallaşma Yönelimli Entelektüel Sermayenin Etkinleştirilmesinde Liderin Stratejik Rolü. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 264 s. Isparta.
• Büte, M. 2008. Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Sürecinde Yaşadığı Sorunlar. 3. Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayını, İstanbul, 18–19 Nisan 2008, Cilt 1, s.313-332.
• Cındık, H., Top, Y., Karayılmazlar S., Akyüz, K.C. 1999. Orta ve büyük ölçekli orman ürünleri sanayi Toplam Kalite Yönetimi açısından mevcut ve potansiyel durum analizi (Karadeniz bölgesi örneği). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23: 315–322.
• Çakıcı, A., Özer, B.Ş. 2008. Mersin’deki kobi sahip ve yöneticilerinin gözüyle kurumsallaşma tanımı ve kurumsallaşmanın darboğazları. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (1): 41-57.
• Çakır, A. 2011. Küçük ve Orta Boy İşletmelerin Kullanımına Sunulan Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Başkanlığı Destek ve Teşvik Türleri İle Kurumsallaşma Düzeyleri Arasındaki İlişki. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 233 s. İstanbul.
• Dayneko, D.V., Gustafson, E.J. 2014. Institutional ınnovations in the forest industry in Russia: a case study of Irkutsk province. Miscellanea Geographica-Regional Studies on Development, 18 (4): 17-23. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2014-0027.
• Diren, H. 2014. Kamu Hastaneleri Birliği ve Hastanelerinde Kurumsallaşmanın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, 316 s. İstanbul.
• Doğan, R. 2014. Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Sorunları ve Bir Model Önerisi: (Adıyaman İlinde Bir Araştırma). Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 115 s. Ankara.
• Fuchs, E.P., Anderson, J.E. 1987. The institutionalization of cost-benefit analysis. Public Productivity Review, 10 (4): 25-33. https://doi.org/10.2307/3380247.
• Gedik, T. 2010. Orman Ürünleri Sanayi Sektöründe Çalışan Performansının Belirlenmesi ve Arttırılmasına Yönelik Alan Çalışması (Mobilya ve Levha Fabrikaları Örneği). Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, 351 s. Trabzon.
• Gedik, T., Kurutkan, M.N., Durusoy, İ. 2015. İSO İlk 1000 içinde yer alan orman ürünleri sanayi işletmelerinde kurumsal itibar kavramı üzerine bir araştırma. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 11 (1): 1-15.
• Gül, H. 2012. İşletmelerdeki Kurumsallaşma Düzeyinin İşletme Performansına Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, 170 s. Nevşehir.
• Gürpınar, K., Barca, M. 2007. Türk mobilya sektörünün uluslararası rekabet gücü düzeyi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2): 41-61.
• Han B., Tang Y., Yang L. 2016. Public information and uninformed trading: implications for market liquidity and price efficiency. Journal of Economic Theory, 163 (C): 604-643. https://doi.org/10.1016/j.jet.2016.02.012.
• Hartline, M.D., Maxham III, J.G., McKEE, D.O. 2000. Corridors of influence in the dissemination of customer-oriented strategy to customer contact service employee, Journal of Marketing, 64 (2): 35-50.
• İstek, A., Özlüsoylu, İ., Kızılkaya, A. 2017. Türkiye ahşap esaslı levha sektör analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19 (1): 132-138.
• Kalaycı Ş. 2009. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, 430 s. Ankara.
• Kaptanoğlu, N.B. 2011. İşletmelerde Kurumsallaşma Uygulamalarına Yönelik Çalışan Tutumlarının Örgüte Bağlılık ve İş Tatmini İle İlişkisi ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 200 s. İstanbul.
• Karaer, Ö. 2007. Kurumsallaşmanın Personel Seçim Sürecindeki Rolü Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 84 s. İstanbul.
• Karagöz, T., Sevim Korkut, D. 2017. Mobilya sektörünün sorunları ve çözüm önerileri (Kocaeli ili örneği). İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 6 (3): 85-92.
• Karapınar, A., Sevim Korkut, D., Gedik, T. 2017. Orman ürünleri endüstrisinde kalite yönetiminin incelenmesi (Tekirdağ, Kırklareli, Edirne örneği). Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (2): 382-399.
• Karpuzoğlu, E. 2000. Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Personel Yönetim ve Organizasyon Bölümü, 339 s. İstanbul.
• Karpuzoğlu, E. 2002. Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma. Hayat Yayın, İstanbul.
• Koç, K.H., Dilik, T., Kurtoğlu, A. 2017. Türkiye Orman Ürünleri Endüstrisine Stratejik Bir Bakış. IV. Ulusal Ormancılık Kongresi, Kongre Kitabı, Antalya, 15-16 Kasım 2017, Cilt 1, s. 483-495.
• Kuzey, P. 2003. Şeffaflık ve İyi Yönetişim: İyi Yönetişimin Temel Unsurları. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayını, Ankara.
• Lemeshow, S., Hosmer, Jr.D.W., Janelle, K., Lwanga, S.K. 1990. Adequacy of Sample Size in Health Studies. Published by World Healt Organization, ISBN: 0 471 92517 9, Courier International Ltd, Tiptree, Colchester.
• McWilliams, A., Siegel, D. 2001. Corporate social responsibility: a theory of the firm perspective. The Academy of Management Review, 26 (1), 117-127.
• Mesci, M. 2011. Bilgi Yönetimi, Yenilik ve İşletme Performansı Arasındaki İlişkide Ara Değişkenlerin Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, İşletme Anabilim Dalı, 279 s. Sakarya.
• Meşe, B. 2005. Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 95 s. Kocaeli.
• Minareci, Y. 2007. Turizm İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Sosyal Sorumluluk: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, 138 s. İzmir.
• MUSİAD, 2018. DTM Mobilya ve Orman Ürünleri Sektörel Raporu, http://www.musiad.org.tr/F/Root/Pdf/DTM_Mobilya_ve_Orman_urunleri_Sektor_raporu.pdf, Erişim tarihi: 04.08.2019.
• Özdemir, C. 2012. Resmi ve Özel Okulların Kurumsallaşma Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, 157 s. İstanbul.
• Özdevecioğlu, M. 2004. Sosyal destek ve yaşam tatmininin mesleki stres üzerindeki etkileri: Kayseri’de faaliyet gösteren işletme sahipleri ile bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (1): 209-233.
• Özuysal, H.D. 2006. Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Aile Anayasasının Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 206 s. İstanbul.
• Pamukçu, F. 2011. Finansal raporlama ile kamuyu aydınlatma ve şeffaflıkta kurumsal yönetimin önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 50: 133-148.
• Peters B.G., 2000. Institutional Theory: Problems and Prospects. Political Science Series, Institute for Advanced Studies, Vienna.
• Sarıkahya, M. 2012. Mobilya Endüstrisinde KOBİ’lere Verilen Devlet Desteklerinin Firmalar Üzerindeki Etkileri (Ankara Örneği), Politeknik Dergisi, 15 (4): 177-183.
• Selznick, P., 1996. Institutionalism "old" and "new". Administrative Science Quarterly, 40th Anniversary Issue, 41 (2): 270-277. https://doi.org/10.2307/2393719.
• Serin H., Şahin, Y. 2018. Diyarbakır ili mobilya sanayisinin gzft analizi ile değerlendirilmesi. Turkish Journal of Forest Science, 2 (1): 83-90.
• Sundu, M. 2013. Uluslararasılaşma Sürecine Kurumsallaşmanın Etkileri: KOBİ’lerde Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 368 s. İstanbul.
• Şanal, M. 2011. Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Ve Kurumsal Girişimcilik Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 158 s. Adana.
• TCTB, 2018. Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı Mobilya Sektör Raporu.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O., Akbolat, M. 2012. Sağlık İşletmeleri Yönetimi. 4. Baskı, Nobel Yayın, Ankara.
• TOBB, 2016. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Üye Kayıtları Listesi, http://www.sanayi.tobb.org.tr (25.06.2016).
• TOBB, 2017. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Türkiye Mobilya Ürünleri Meclisi Sektör Raporu, TOBB Yayın No: 2018/304.
• Wanat, L., Potkanski, T., Chudobiecki, J., Mikolajczak, E., Mydlarz, K. 2018. Intersectoral and ıntermunicipal cooperation as a tool for supporting local economic development: prospects for the forest and wood-based sector in Poland. Forests, 9 (9): 1-12. http://doi.org/10.3390/f9090531.
• Yarar, O. 2008. Kurumsallaşma ve Markalaşma, İstanbul İlindeki Özel Hastaneler Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 205 s. İstanbul.
• Yaşa, E. 2006. Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma: Mersin İli Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Konusundaki Tutumlarını ve Düşüncelerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, 120 s. Mersin.
• Yazıcıoğlu, İ., Koç, H. 2009. Aile işletmelerinin kurumsallaşma düzeylerinin belirlenmesine yönelik karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21: 497-507.
• Yıldırım, A.F. 2007. Türk Aile İşletmelerinde Kurumsallaşmayı Engelleyen Aile Değerleri Üzerine Isparta İlinde Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 118 s. Isparta.
• Yıldız, E. 2010. Kurumsallaşma Çabalarının Örgütsel Performansa Etkisi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 96 s. Konya.
• Yılmaz, E.F. 2006. Performans Değerlendirme Sisteminin İşletme Verimliliği Üzerine Etkisi ve Örnek Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 219 s. Edirne.
• Zajac, E.J., Westphal, J.D. 2004. The social construction of market value: ınstitutionalization and learning perspectives on stock market reactions. American Sociological Review, 69 (3): 433-457.
• Zhu, Q., Sarkis, J. 2007. The moderating effects of institutional pressures on emergent green supply chain practices and performance. International Journal of Production Research, 45 (18/19): 4333-4355. http://doi.org/10.1080/00207540701440345.