Kırsal Alanlarda Yerel Kimlik Özelliklerinin Belirlenmesi: Tekirdağ İli Saray İlçesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 73 - 104, 28.06.2020

Seda Topçuoğlu Tuğba Kiper

Öz

Kırsal yerleşimler; doğal yapıları, ekonomileri ve sosyo-kültürel özellikleri ile kentsel alanlardan farklılıklar gösterirler. Bu farklılıkları yansıtan en önemli gösterge yerleşimlerin özgün peyzaj kimlikleridir. Doğal ve kültürel peyzaj değerlerinden oluşan yerel kimlik değerleri kırsal alanları karakterize ederek, çekici birer güç oluştururlar. Bu anlamda kırsal alanlara yönelik planlama, uygulama ve yönetim çalışmalarının yerel kimlik değerlerine dayalı olarak gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. Bu yaklaşımla çalışmada; doğal ve kültürel kaynak değerleri ile önemli bir potansiyele sahip Tekirdağ ili, Saray ilçesi’nde yer alan 8 adet kırsal yerleşimin yerel kimlik özelliklerinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla; örnek alanlara ilişkin peyzaj kimlik kartları çerçevesinde; topoğrafya, jeoloji, toprak yapısı, su yüzeyleri, bitki örtüsü ile fiziksel yapı, ekonomik durum, yapı işlev durumu ve mimari karaktere ilişkin çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır.Kimlik kartlarının hazırlanmasında; arazi gezileri, ilgili kurum-kuruluşlardan elde edilen harita, veri ve raporlar, köy muhtarları ile yapılan köy bilgi formları, yerel halk ile yapılan görüşmeler ve görsel materyaller etken olmuştur. Çalışma sonucunda, kırsal kimlik özelliklerinin tespiti ile Saray ilçesi kırsal yerleşimlerinin tanınabilirliği ve rekabet edilebilir yerel değerleri ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kırsal alan, yerel kimlik, kırsal kimlik, Tekirdağ-Saray

Destekleyen Kurum

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

NKUBAP.08.YL.18.143

Teşekkür

Bu çalışma Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü 'ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akci A. 2015. Kırsal kalkınma için bir model önerisi: köy kümeleri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Konya.
• Anonim 2000. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. https://www.yerelnet.org.tr/ basvuru _kaynaklari/yy_mevzuati/mevzuat_detay.php?.
• Anonim 2011. Tekirdağ 1/25000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planı.
• Anonim 2012. Tekirdağ İlinde Doğa Turizmi Master Planı, 2013-2023.
• Anonim 2015. Digital elevation maps, Aster/GDEM. http://www.jspaces ystems.or.jp/ersdac / GDEM/E/index.html.
• Anonim 2017a, Bahçeköy Mahallesi. https://www.trakyanet.com/trakya/tekirdag/saray/170-koyler/99-koyleri.html?start=3.
• Anonim 2017b. Saray İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü verileri, Tekirdağ.
• Anonim 2017c. Güngörmez Mahallesi. https://www.trakyanet.com/ trakya/tekirdag/saray /170-koyler/99-koyleri.html?showall=&start=9 .
• Anonim 2017d. Safaalan Mahallesi. https://www.trakyanet.com/trakya/tekirdag/saray/170-koyler/99-koyleri.html?showall=&start=16.
• Anonim 2018a. Tarihi ve kültürel değerler. https://www.trakyanet.com/trakya/ tekirdag/ saray/93-tarihi -ve-kulturel-degerler.html.
• Anonim 2018b. Yıllara göre nüfus değişimi. http://trakyanet.com/istatistikler/nufus/yillara-gore-nufus/yillara-gore-nufus-tekirdag.html#saray.
• Anonim 2018c. Tekirdağ İl Çevre Durum Raporu. Tekirdağ Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, s.103.
• Anonim 2019. https://thrakis.org/sultanlar-yolu-avrupali-yuruyusculeri-bekliyor.html/.
• Atalay İ. 1983. Türkiye vejetasyon coğrafyasına giriş. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 19, İzmir.
• Çorapçıoğlu K., Çakır S., Aysel N.R., Görgülü H.C., Kolbay D., Seçkin N.P., Ünsal E.2008. Kırsal alanda yöresel mimari özelliklerin belirlenmesi projesi.TC.Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, TAU Müdürlüğü, Cilt 1-6, MSGSÜ Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü, İstanbul .
• Cengiz Gökçe G. 2018. Kültürel peyzaj-turizm ilişkisine yönelik kırsal kimlik koruma modeli: Nallıhan-Beydili örneği. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bartın.
• Cloke P.1997. Country backwater to virtual village? rural studies and the cultural turn. Journal of Rural Studies, 13 (4): 367–375.
• Eminağaoğlu Z., Çevik Ö. 2006. Doğa-kırsal yerleşme birliktelikleri Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 7(1), 28-40.
• Erdem M. 2012. Kırsal yerleşim peyzaj kimlik özelliklerinin tespiti, korunması ve geliştirilmesine yönelik değerlendirme matrisi önerisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı,Doktora Tezi, İstanbul.
• Gökmen H. 1962. Türkiye’de orman ağaç ve ağaçcıklarının yayılışı. 1/ 2.500.000 Harita, Ankara.
• Görmüş S., Atmiş E., Artar M., Özkazanç N. K., Günşen H. B., Cengiz S., Tekbaş S. 2015. Küre Dağları Milli Parkı köy tasarım rehberleri (Bartın Bölümü). Bartın Üniversitesi Yayınları, No: 20.
• Harvey A. 2014. Community-led plan making under the unece aarhus convention ‘toolkit’ for community-led village design statements (clvds) in Ireland. National Planning Conference,The Heritage Council.
• The Heritage Council. 2012. Community-led village design statement – vds- toolkit, İreland.
• Kiper T. 2013. Kentsel ve kırsal alanların planlanmasında kimliğin rolü. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (2): 69-73.
• Köse Y. ve Şahin Ş. 2017. Bir kırsal yerleşim olarak evciler mahallesi peyzaj özellikleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 5(2): 257-272.
• Köse Y. 2016. Kırsal yerleşim peyzaj karakter analizi ve değerlendirmesi: Ankara – Çankaya İlçesi Evciler Mahallesi örneği. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kut Görgün, E., Yörür N. 2018. Kırsal yerleşmelerde özgün dokunun korunmasında bir araç olarak köy tasarım rehberleri: Ödemiş Bademli örneği,TÜBA-KED, 17: 25-47.
• Öğdül H., Kap Yücel S.D., Öktem Ünsal B., Aksümer G. 2018. Kırsal mekanda yeni düzenleme araçları; köy tasarım şeması, köy tasarım rehberi ve eylem projeleri. Planlama, 1: 52–72.
• Özcan K., Akci A. 2016. Kırsal kalkınma için model önerisi: köy kümeleri, TEAD, 2(1):1-11.
• Özdemir G. 2015. Köy tasarım rehberleri ve Denizli örneğinde kırsal peyzaj planlama stratejileri. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
• ÖzhancıE., Yılmaz H. 2017. Köy ölçeğinde yerel değerler ve kırsal alan kimliği analizi; Bayburt örneği. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13):927-965.
• Talay İ. 2000. Türkiye coğrafyası-1 Türkiye toprak tipleri dağılış haritası.
• Yarcı G. 2017. Saray’ın tarihi. memleket pusulası Saray, Ed. Sertkaya Doğan Ö., Saray Belediyesi Yayını, s. 67-122, Saray-Tekirdağ.