Meşe Meşcerelerinde Farklı Vejetasyon Tiplerinin Toprak Solunumuna Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 257 - 268, 25.06.2023

Ali Kemal Özbayram

https://doi.org/10.58816/duzceod.1134830

Öz

Atmosferde biriken karbondioksitin önemli bir kısmı topraktan solunum ile salınmaktadır. Toprak solunumu vejetasyon tipi, toprak nemi ve toprak sıcaklığından etkilenebilmektedir. Bu çalışmada Düzce yöresi Meşe meşcerelerinde farklı vejetasyon tiplerinin (meşe, meşe+gençlik, meşe+fundalık ve fundalık) toprak solunumuna olası etkileri araştırılmıştır. Tüm vejetasyon tiplerinde toprak solunumu 0.40 ile 4.90 g C m-2 gün-1 arasında değişmektedir. Meşe+funda vejetasyonu diğer vejetasyonlardan daha yüksek toprak solunumu gerçekleştirmiştir. Toprak solunumu toprak sıcaklığı ile negatif, toprak nemi ile pozitif ilişki göstermiştir. Sonuç olarak meşe ve funda gibi farklı türlerin oluşturduğu vejetasyon tipi daha yüksek toprak solunumu gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düzce, Toprak solunumu, Meşe, Toprak nemi, Toprak sıcaklığı

Teşekkür

Bu çalışmanın arazi ve laboratuvar kısmında yardımlarını gördüğüm Orman mühendisleri Ömer Er, Ahmet Dilmaç ve Rıdvan Altay’a teşekkür ederim.

Effects of Different Vegetation Types Under Oak Stands on Soil Respiration

Öz

A significant part of the carbon dioxide accumulated in the atmosphere is released from the soil respiration. Soil respiration may be affected by vegetation type, soil moisture and soil temperature. In this study, the possible effects of different vegetation types (oak, oak + youth, oak + heather, heather) on soil respiration in the Düzce region oak stands were investigated. Soil respiration in all vegetation types varies between 0.40 and 4.90 g C m-2 day-1. Oak + heather vegetation performed higher soil respiration than other vegetations. Soil respiration was negatively correlated with soil temperature and positively correlated with soil moisture. As a result, vegetation type formed by different species such as oak and heather performed higher soil respiration

Anahtar Kelimeler

Düzce, Oak, Soil respiration, Soil moisture, Soil temperature

Kaynakça

• Akbaş M (2020) Artvin yöresi kayın ve ladin meşcerelerinde toprak solunumunun kök ve mikroorganizma bileşenlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Artvin Çoruh Üniversitesi.
• Akburak S (2008) Belgrad ormanında farklı ağaç türleri altında toprak solunumunun mevsimsel değişimi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Akburak S (2013) Meşe ve gürgen meşcerelerinde aralamanın toprak solunumu ve mikrobiyal solunum üzerine etkileri. Doktora Tezi, İtanbul Üniversitesi.
• Akburak S, Makineci E (2015) Effects of thinning on soil respiration and microbial respiration of forest floor and soil in an oak (Quercus frainett) forest. Soil Research 53 (5):522-530.
• Cenkseven Ş, Koçak B (2021) Pinus brutia Ten. ve Quercus coccifera L. Ağaçlarının Toprak Solunumlarının İzlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences 6 (4):548-554.
• Darenova E, Čater M (2018) Different structure of sessile oak stands affects soil moisture and soil CO2 efflux. Forest Science 64 (3):340-348.
• Edwards N (1982) The use of soda-lime for measuring respiration rates in terrestrial systems. Pedobiologia;(German Democratic Republic) 23.
• Gülenay S (2009) Artvin-Murgul yalancı akasya (Robinia pseudoacacia) ağaçlandırma sahasında ve bitişiğindeki çayırlık alanda toprak solunumunun belirlenmesi. Yüksek Lisans, Artvin Çoruh Üniversitesi.
• Holt J, Hodgen M, Lamb D (1990) Soil respiration in the seasonally dry tropics near Townsville, North-Queensland. Soil Research 28 (5):737-745.
• Kotroczó Z, Veres Z, Biró B, Tóth JA, Fekete I (2014) Influence of temperature and organic matter content on soil respiration in a deciduous oak forest. Eurasian Journal of Soil Science 3 (4):303.
• Küçük M (2013) Farklı eğim ve bakı gruplarında bulunan meşe meşcerelerinde ve mera alanlarında azot mineralizasyonu ve toprak solunumunun belirlenmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Lei J, Guo X, Zeng Y, Zhou J, Gao Q, Yang Y (2021) Temporal changes in global soil respiration since 1987. Nature communications 12 (1):1-9.
• Özbayram A (2006) Farklı arazi kullanımlarının toprak solunumuna olası etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi.
• Parkin TB, Doran JW, Franco-Vizcaíno E (1997) Field and laboratory tests of soil respiration. Methods for assessing soil quality 49:231-245.
• Peters RL (1990) Effects of global warming on forests. Forest Ecology and Management 35 (1):13-33.
• Pongracic S, Kirschbaum M, Raison R (1997) Comparison of soda lime and infrared gas analysis techniques for in situ measurement of forest soil respiration. Canadian Journal of Forest Research 27 (11):1890-1895.
• Raich JW, Potter CS (1995) Global patterns of carbon dioxide emissions from soils. Global Biogeochemical Cycles 9 (1):23-36.
• Raich JW, Schlesinger WH (1992) The global carbon dioxide flux in soil respiration and its relationship to vegetation and climate. Tellus B 44 (2):81-99.
• Raich JW, Tüfekçioğlu A (2000) Vegetation and soil respiration: correlations and controls. Biogeochemistry 48 (1):71-90.
• Rey A, Pegoraro E, Tedeschi V, De Parri I, Jarvis PG, Valentini R (2002) Annual variation in soil respiration and its components in a coppice oak forest in Central Italy. Global Change Biology 8 (9):851-866.
• Rochette P, Ellert B, Gregorich E, Desjardins R, Pattey E, Lessard R, Johnson B (1997) Description of a dynamic closed chamber for measuring soil respiration and its comparison with other techniques. Canadian Journal of Soil Science 77 (2):195-203.
• Samuelson L, Mathew R, Stokes T, Feng Y, Aubrey D, Coleman M (2009) Soil and microbial respiration in a loblolly pine plantation in response to seven years of irrigation and fertilization. Forest Ecology and Management 258 (11):2431-2438.
• Saxe H, Cannell MG, Johnsen Ø, Ryan MG, Vourlitis G (2001) Tree and forest functioning in response to global warming. New phytologist 149 (3):369-399.
• Singh J, Gupta S (1977) Plant decomposition and soil respiration in terrestrial ecosystems. The botanical review 43 (4):449-528.
• Tedeschi V, Rey A, Manca G, Valentini R, Jarvis PG, Borghetti M (2006) Soil respiration in a Mediterranean oak forest at different developmental stages after coppicing. Global Change Biology 12 (1):110-121.
• Tufekcioglu A, Kucuk M, Saglam B, Bilgili E, Altun L, Kucuk O (2006) Influence of fire on root biomass dynamics and soil respiration rates in young corsican pine(Pinus nigra) stands in Turkey. Forest Ecology and Management 234:195.
• Tüfekçioğlu A, Küçük M (2004) Soil respiration in young and old oriental spruce stands and in adjacent grasslands in Artvin, Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 28 (6):429-434.
• Tüfekçioğlu A, Özbayram AK, Küçük M (2009) Soil respiration in apple orchards, poplar plantations and adjacent grasslands in Artvin, Turkey. Journal of Environmental Biology 30 (5):815-820.
• Tüfekçioğlu A, Raich JW, Isenhart TM, Schultz RC (1999) Fine root dynamics, coarse root biomass, root distribution, and soil respiration in a multispecies riparian buffer in Central Iowa, USA. Agroforestry Systems 44 (2-3):163-174.
• Vanhala P (2002) Seasonal variation in the soil respiration rate in coniferous forest soils. Soil Biology and Biochemistry 34 (9):1375-1379.