Historical development of emergency medicine and emergency nursing

Yıl 2024, , 193 - 199, 31.07.2024

Derya Topçu , Ülkü Baykal , Hatice Gegin

https://doi.org/10.56723/dyad.1401726

Öz

The aim of this study is to present the situation of emergency nursing in our country by summarizing the development of emergency nursing from the past to the present, the interactions and changes that emerged in line with the development of emergency medicine practices, and the developments in the world and in our country, in the historical process of emergency services. In the study, the publications obtained as a result of the literature review in Turkish and English languages were used. The first practices about emergency care in history can be seen as far back as the Greek and Roman periods, in the narrations which are about first aid and carrying the wounded during the wars. Wars have played a distinctive role in the emergence and development of emergency care services. Following the First and the Second World Wars, The Korean War and Vietnam War, there arose a necessity for emergency care practices and also the idea of the adaptation of emergency medical systems, which include the ambulance and emergency care staff, was born. After the Second World War, the USA not only pioneered the practices of emergency care, but it also unlocked the developments in emergency care by accepting emergency medical expertise as a new area of expertise in medical studies. The awareness about emergency care nursing started to appear in the 1960s. The first steps were about the illnesses in a broad spectrum, prevention of wounding and the education/development of the nurses who were responsible for giving care to patients of all ages. Emergency health services have reached their contemporary level since the expertise in emergency medical services both in our country and the world started. Emergency nursing has developed parallel to the developments in emergency medical services. There are significant steps, such as certificate programs and master’s degree programs in emergency nursing in our country. However, the standards of emergency nursing must be justified, scientific studies in emergency nursing must be implemented and the number of evidence-based practices must rise. In addition to all these, in emergency service departments, where crisis management is the most intensive, practices that encourage emergency nursing are also needed.

Anahtar Kelimeler

Emergency medicine, emergency nursing, nursing

Acil tıp ve acil bakım hemşireliğinin tarihsel gelişimi

Öz

Bu çalışmanın amacı, acil hizmetlerinin tarihsel süreci içerisinde, acil hemşireliğinin geçmişten günümüze olan gelişimini, acil tıp uygulamalarının gelişimi doğrultusunda ortaya çıkan etkileşim ve değişimleri, dünyada ve ülkemizdeki gelişmeler üzerinde özetleyerek, acil hemşireliğinin ülkemizdeki durumunu ortaya koymaktır. Çalışmada Türkçe ve İngilizce dillerinde yapılan yazın tarama sonucunda elde edilen yayınlar kullanılmıştır. Tarihte acil bakım ile ilgili ilk uygulamalara, eski Yunan ve Roma dönemi kadar geçmiş zaman dilimlerinde, savaşlarda yaralıların taşınması ve ilk yardımla ilgili anlatımlarda rastlanmaktadır. Savaşlar acil bakım hizmetlerinin ortaya çıkması ve gelişmesinde belirleyici rol oynamıştır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları, Kore ve Vietnam Savaşları’ndan elde edilen deneyimler sonucunda, acil bakıma yönelik uygulamaların gerekliliği ortaya çıkmış olup ambulans ve acil yardım ekiplerini içeren acil sağlık sistemlerinin sivil yaşama uyarlanması düşüncesi doğmuştur. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra acil bakım ile ilgili uygulamalara öncülük etmiş ve acil tıp uzmanlığını, tıpta yeni bir uzmanlık alanı olarak kabul ederek acil tıp alanındaki gelişmelerin başlangıcını oluşturmuştur. Acil hemşireliğine ilişkin farkındalık 1960’lı yıllarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Oldukça geniş bir çeşitlilikteki hastalık ve yaralanmaların önlenmesi ve tedavisi sürecinde her yaş grubundan bireye bakım veren acil hemşirelerinin, daha farklı eğitimler almaları ve mesleki alanda gelişmeleri gerektiği düşünülerek uzmanlaşmaları yolunda ilk adımları bu dönemde atılmaya başlanmıştır. Acil sağlık hizmetleri hem dünyada hem de ülkemizde acil tıp alanında uzmanlaşmanın başlamasıyla ivme kazanarak günümüzdeki çağdaş seviyeye ulaşmıştır. Acil hemşireliği de acil tıp alanında yaşanan gelişmelere paralel olarak gelişim göstermiştir. Ülkemizde acil hemşireliği alanında sertifikasyon programları, lisansüstü eğitim programları gibi önemli gelişmeler olmakla birlikte; acil hemşireliği uygulama standartlarının belirlenmesi, acil hemşireliği ile ilgili bilimsel çalışmaların yapılması, acil hemşireliği uygulamaları ile ilgili kanıta dayalı araştırmaların artması, sertifikasyon programlarının içerik ve uygulama bakımından geliştirilmesi gerekmektedir. Tüm bunlara ek olarak sağlık hizmetlerinde kriz yönetiminin en yoğun olduğu acil servis kliniklerinde, acil hemşireliğini teşvik edici çeşitli uygulamalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Acil tıp, acil hemşireliği, hemşirelik

Kaynakça

• [1] Akyolcu N. “Dünden bugüne acil hemşireliği”. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 15(60), 173-178, 2007.
• [2] Aslan Ş, Dömbekci HA, Özen MY. “Acil sağlık hizmetlerine gereksiz başvuruların azaltılmasında önemli bir etken: sağlık okuryazarlığı”. Avrupa Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 47-62, 2017.
• [3] Orkun N, Eşer İ, Çelik GÇ. “Acil hemşireliği tarihi”. İstanbul Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Dergisi, 5(1), 16-25, 2017.
• [4] Türk Dil Kurumu [TDK]. https://sozluk.gov.tr/ (20.02.2023).
• [5] Patrick VC. Acil hemşireliği: Tarihi perspektif. Editörler: Howard PK, Steinmann RA. Sheehy’nin Acil Hemşireliği İlkeleri ve Uygulaması, 3-15, Ankara, Türkiye, Palme Yayınevi, 2019.
• [6] Şelimen D, Gürkan A. “Historical development and current status of emergency nursing in Turkey”. Turkish Journal of Trauma Emergency Surgery, 15(5), 413-415, 2009.
• [7] Bozok N. “Avrupalı cadıların bostanları, İstanbullu kocakarıların çiçek aşısı ve Cinchon kontesinin kınakına ağaçları: modern tıp tarihi kadınları neden yazmadı?”. FE Dergi, 10(1), 139-148, 2018.
• [8] Kaba H, Elçioğlu Ö. “Acil sağlık hizmetlerinin tarihsel gelişimi sürecinde ilk ve acil yardım teknikerliği ve acil tıp teknisyenliği mesleklerinin ortaya çıkışı ve gelişimi”. Türkiye Klinikleri: Journal of Medical Ethics, 21(3), 127-135, 2013.
• [9] Kuğuoğlu S. Acil Bakım. Editör: Şelimen D. Acil Bakım, 3-21, Ankara, Türkiye, Yüce Yayım, 2004.
• [10] Durmaz H, Cebeci SP. “Acil serviste görev yapan sağlık profesyonellerinin triyaj tutumları”. Anatolian Journal of Emergency Medicine, 4(2), 72-78, 2021.
• [11] Öztürk D. “Ülkemizde acil tıbbın gelişimi”. https://www.sdplatform.com/Dergi/1009/Ulkemizde-acil-tibbin-gelisimi.aspx (21.02.2023).
• [12] Ünaldı N. Acil Hemşirelerinin Çalışma Koşullarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2008.
• [13] Karcıoğlu Ö. “Ülkemizde acil tıp:26 yılın özeti”. Afet ve Acil Tıp Dergisi, 1(1), 19-31, 2020.
• [14] Alagappan K, Holliman CJ. “History of the development of international emergency medicine”. Emergency Medicine Clinics of North America, 23(1), 1-10, 2005.
• [15] Solheim J. Emergency nursing: The Profession, The Pathway, The Practice. Indianapolis, USA, Sigma Theta Tau International, 2016.
• [16] Çelik S. “Acil hemşireliği”. Afet ve Acil Tıp Dergisi, 1(1), 44-46, 2020.
• [17] Fry M. “Overview of emergency nursing Australasia”. International of Emergency Nursing, 16(4), 280-286, 2008.
• [18] Pektekin Ç. “The nurse - an important healthcare Professional”. Nursing Forum, 1, 71-6, 1998.
• [19] Saygılı S. Türk Kızılay’ının Kurucularından: Kırımlı Dr. Aziz Bey. 1. baskı. Ankara, Türkiye, Rıhtım Ajans, 2011.
• [20] Türk Hemşireler Derneği [THD]. https://www.thder.org.tr/tarihce (28.02.2023).
• [21] Şentürk SE. Hemşirelik Tarihi. 3. baskı. İstanbul, Türkiye, ACR Yayınları, 2021.
• [22] Ulusoy MF. “Türkiye’de hemşirelik eğitiminin tarihsel süreci”. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(1), 1-8, 1998.
• [23] Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu. 26510 sayılı Resmi Gazete, 2007 (25.11.2023).
• [24] Hemşirelik Yönetmeliği. 27515 sayılı Resmi Gazete, 2010 (05.03.2023).
• [25] Çelik GO, Kıyan S, Tokem Y, Yıldırım Y, Dölek M, Akbinar C, et al. “İzmir’de çalışan acil servis hemşirelerinin eğitim gereksinimlerinin incelenmesi”. Turkish Journal of Emergency Medicine, 9(2), 59-64, 2009.
• [26] Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği. 28903 sayılı Resmi Gazete, 2014 (05.03.2023).
• [27] Acil Hemşireleri Derneği. https://ahemder.org.tr/ (28.02.2023).
• [28] Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulanması Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ. 31952 sayılı Resmi Gazete, 2022 (28.02.2023).
• [29] Acıbadem Üniversitesi Yüksek Lisans Programları. https://yukseklisans.com.tr/acibadem (01.02.2023).
• [30] Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. https://lisansustu.omu.edu.tr/tr (27.02.2023).
• [31] Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. https://lisansustu.gop.edu.tr/Default.aspx?d=tr-TR (27.02.2023).