YILMAZ GÜNEY’İN YAŞAM ÖYKÜSÜ VE SİNEMA SANATINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 155 - 171, 29.03.2019

Celal Hayır

https://doi.org/10.19145/e-gifder.440809

Öz

Yılmaz
Güney, Türkiye sanat tarihine çok yönlü bir sanatçı (sinemacı) olarak damgasını
vurmuş bir kişidir.  Aktör, senarist,
yönetmen ve yapımcı kişiliğinin yanı sıra, roman, öykü yazarı olarak da çok
başarılara imza atmıştır. Çok yönlü aydın bir sanatçı kişiliği ve sorumluluğu
ile sosyal-siyasal çalkantılar, bölünmüşlükler, toplumsal huzursuzluk ve
ekonomik sıkıntıların hüküm sürdüğü bir Türkiye’de, gerek sanatsal eserleri ile
gerekse sinemasal yapıtlarında sorunlara karşı duyarlı bir yaklaşım sergilemiştir.
Türkiye toplumunun feodal çelişkilerini,  ağı koşullar altında yaşayışını abartıya ve
slogancılığa kaçmadan sinemasal toplumsal gerçekçi bir dille aktarma uğraşısına
girmiştir. 1960’larda, Yeşilçam’ın yıldız oyuncu sistemi kastını kırarak kendi
bireysel çabasıyla tırmanışa geçen Yılmaz Güney, Türkiye halkının gönlünde
“Çirkin Kral”lık mertebesine kadar yükselerek efsaneleşmeyi başarmış ve
oyunculukla ilgili alışılmış kalıpları yıkarak alternatif kimliğiyle
kendisinden sonra bir çok oyuncuyu da etkilemiştir. Özellikle 1970’lerde hem
yönetmen hem senaryocu ve hem de yapımcı olarak 
gerçekleştirdiği eserlerle Yeşilçam’a yön verdiği gibi, Yeşilçam sineması
içinde alternatif- muhalif- yeni bir sinemanın oluşmasına önayak olmuştur. Yılmaz
Güney sinemasını anlamak ve hakkında doğru tespitler yapabilmek için onun
sinema serüvenini yasam öyküsüyle birlikte ele almakta fayda var.

Anahtar Kelimeler

Yılmaz Güney, Çok Yönlü Sinemacı, Önemli Filmleri, Hayat Hikayesi

DIE LEBENSGESCHICHTE VON YILMAZ GÜNEY UND EIN ÜBERBLICK SEINER FILMKUNST

Öz

Yılmaz Güney ist eine Person, die die türkische Kunstgeschichte mit seiner Mehrdimensionalität (Kinomacher) prägte. Als Schauspieler, Drehbuchautor, Regisseur, Produzent aber auch als Romancier, Geschichtenschreiber hatte er viele Erfolge. Mit seiner mehrdimensionalen Künstlerpersönlichkeit und künstlerischen Verantwortung war er gegenüber den Problemen der Türkei, wo sozialpolitische Unruhen, soziale Unzufriedenheit und wirtschaftliche Krise herrschten, sowohl in seinen Werken als auch Filmen sehr einfühlsam. Ohne Übertreibung und Slogans bemühte er sich, in einer sozialrealistischen Sprache auf die Widersprüche der türkischen Gesellschaft und Unterdrückung durch reaktionäre Gesetze des Systems hinzuweisen. Yılmaz Güney zerbrach das in den 1960er Jahren angewendetes Starspielersystem und arbeitete sich durch seine persönlichen Bemühungen empor. Vom Volk wurde er zum hässlichen König ernannt und wurde zu einer Legende. Er zerschlug die gewöhnlichen Formen der Schauspielkunst und beeinflusste durch seine alternative Persönlichkeit viele Schauspieler. Besonders in den 1970er Jahren war er als Regisseur, Drehbuchautor und Filmproduzent mit seinen Werken in Yeşilçam richtungsweisend und spielte eine Vorreiterrolle bei der Entstehung eines alternativen, oppositionellen Kinos in Yeşilçam. Um das Kino von Güney zu verstehen und darüber richtige Feststellungen machen zu können, ist es nützlich seine Kinoabenteuer mit seiner Lebensgeschichte gemeinsam zu studieren.

Anahtar Kelimeler

Yılmaz Güney, vielseitiger Filmemacher, seine wichtigsten Filme, Lebensgeschichte

Kaynakça

• BATTAL, Sadik (2006). Asıl Film Şimdi Başlıyor!, Ankara: Vadi Yayınları.
• DORSAY, Atilla (1998). Yılmaz Güney Kitabı, İstanbul: Güney Yayıncılık.
• FEYİZOĞLU, Turhan (2003). Yılmaz Güney Bir Çirkin Kral, İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• GÜNEY, Yılmaz (2001). Selimiye Mektupları, İstanbul: Güney Yayıncılık.
• GÜNEY, Yılmaz (1998). Seyyit Han, Güney Yayınları, İstanbul.
• GÜNEY, Yılmaz (2000). Sürü, İstanbul: Güney Yayınları.
• GÜNEY, Yılmaz (2003): Duvar, İstanbul: Güney Yayınları.
• GÜNEY, Yılmaz (Yönetmen, Seneryo Yazarı). (1968) Seyyit Han (Film). Güney Film. GÜNEY, Yılmaz (Yönetmen, Seneryo Yazarı). (1970) Umut (Film). Güney Film.
• GÜNEY, Yılmaz (Yönetmen, Seneryo Yazarı). (1971) Ağıt (Film). Güney Film. GÜNEY, Yılmaz (Yönetmen, Seneryo Yazarı). (1974) Arkadaş (Film). Güney Film. GÜNEY, Yılmaz (Seneryo Yazarı). (1978) Sürü (Film). Güney Film.
• GÜNEY, Yılmaz (Seneryo Yazarı). (1968) Yol (Film). Güney Film. GÜNEY, Yılmaz (Yönetmen, Seneryo Yazarı). (1981) Duvar (Film). Güney Film.
• GÜNEY Kültür Sanat Edebiyat Dergisi (1999). 10, s. 9
• KALAN, Hüseyin (1997). Yılmaz Güney Sinemasında Kürt Gerçeği, Duisburg: İnter Piya Yayınevi.
• ÖZÖN, Nijat (1985). Sinema Uygulayımı Sanatı Tarihi, İstanbul: Hil Yayınları.
• ÖZGÜÇ, Agah (1974). NedenYılmaz Güney?, İstanbul: Göl Yayınalrı.
• ÖZGÜÇ, Agah (1990). Bütün Filmleriyle Yılmaz Güney, İstanbul: Afa Sinema Yayınları.
• SCOGNAMİLLO, Giovanni (2003). Türk Sinema Tarihi, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• TEKSOY, Rekin (2007). Rekin Teksoy’un Türk Sineması, İstanbul: Oğlak Yayınları.
• TOHUM Dergisi (1988). 12, s. 35-36. YEŞİL, H. (1992). Halkın Sanatçısı Halkın Savaşçısı, İstanbul: Dönüşüm Yayınları.
• YENİ İNSAN YENİ SİNEMA Dergisi (2004). 15, s. 43.