TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA BASIN KARTI UYGULAMALARININ TARİHSEL VE HUKUKİ ÇERÇEVEDE İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 1206 - 1223, 30.09.2022

Zakir Avşar , Muzaffer Şahin

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1106968

Cited By: 1

Öz

azetecilerin kamuoyu adına kamu yararını gözeterek görevlerini yaparken tanınmaya ihtiyaç duydukları aşikardır. Basın kartları bütün ülkelerde mesleki profesyonelliğin bir işareti olarak kabul edilmektedir. Basın kartları ülke içindeki gazetecilerin mesleki kimliklerini belgeleyerek çeşitli haber kaynaklarına daha rahat erişebilmesine olanak sağlamaktadır. Çağdaş demokrasilerde basın kartları medya ile ilgili mevzuatın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Basın kartlarının hangi gazetecilere, hangi kuruluş ya da kurumlar tarafından, hangi belgelere istinaden ne kadar süre ve ne şartlarda verileceği ülkelere göre değişiklik göstermektedir. Bu durumun temel nedenlerinden biri basın mesleğini temsil eden paydaşların ülkelere göre farklılaşmasıdır. Bu kapsamda, bu çalışmanın amacı uluslararası ve ulusal basın kartı uygulamalarının tarihsel ve hukuki olarak izini sürmektir. Basın tarihi ve basın hukuku çalışmalarında ihmal edilen basın kartlarını merkeze alan bu araştırmada; doküman inceleme yöntemiyle önce basın kartının tanımı yapılarak uluslararası basın kartı uygulamaları ile uluslararası basın kartı uygulamalarından kaynaklanan sorunlar üzerinde durulmuştur. Ardından Türkiye’de basın kartlarının tarihçesi ve uygulamaları açıklanarak; Türkiye’de basın kartı uygulamalarında yaşanan sorun alanları incelemeye tabii tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Basın Kartı, Basın Hukuku, Basın Tarihi, Uluslararası Basın Kartı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

AN INVESTIGATION OF PRESS CARD APPLICATIONS IN HISTORICAL AND LEGAL FRAMEWORK IN TURKEY AND IN THE WORLD

Öz

It is obvious that journalists need to be recognized while performing their duties by considering the public interest on behalf of the public. The press identification cards are recognized in all countries as a sign of professional professionalism. Press cards document journalists' professional identities in the country and enable them to access various news sources more efficiently. In contemporary democracies, press cards form an essential part of the legislation on the media. It changes from country to country to which journalists, organizations, or institutions, how long, with referance to which documents, under what conditions the press cards will be given. One of the main reasons for this situation is the differentiation of the stakeholders representing the press profession according to the countries. In this context, this study aims to trace international and national press card applications historically and legally. In this research, which focuses on the neglected press cards in press history and press law studies, With the document analysis method, first, the definition of the press card is made, and the problems arising from international press card applications and international press card applications are emphasized. Then, by explaining the history and applications of press cards in Turkey, problems in press card applications in Turkey were examined.

Anahtar Kelimeler

Press Card, Press Law, Press History, International Press Card

Proje Numarası

-

Kaynakça

• ADAMS, Tracey L. (2013). Professionalization. In: Smith V. (ed.) Sociology of Work: An Encyclopedia. Thousand Oaks, CA: SAGE, s. 714–715.
• AKGÜL, Elf (2021). “Bir ‘makbul gazeteci’ belirleme aracı olarak Basın Kartı Yönetmeliği”, https://expressioninterrupted.com/tr/analiz-bir-makbul-gazeteci-belirleme-araci-olarak-basin-karti-yonetmeligi/, 13 Temmuz 2021, Erişim Tarihi: 01.02.2022.
• AKIN, Sunay (2019). “Sarı basın kartının adı nereden geliyor?”, https://www.youtube.com/watch?v=0fl6atd25DM, 24 Şubat 2019, Erişim Tarihi: 13.02.2022.
• BASIN KARTI YÖNETMELİĞİ (2018). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.465.pdf, Erişim: 01.02.2022).
• BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (1984). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=231&MevzuatTur=4&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 01.02.2022.
• BLOCK, Mary Angela; SURAN, Melissa ve GONZÁLEZ, Laura Mariana B. (2016). “Badges? Who needs them? Police press credential policies, professionalism, and the new media environment”, Journalism, first published online, s. 1-17.
• BIANET (2015). https://bianet.org/kurdi/medya/167202-tgs-ve-tgc-basin-karti-komisyonu-ndan-cekildi, Erişim: 01.02.2022.
• BIANET (2021). https://bianet.org/1/10/241906-iletisim-baskanligi-1371-gazetecinin-sari-basin-kartini-yenilemedi, Erişim: 01.02.2022.
• GAZETECİLER CEMİYETİ (2022). https://gc-tr.org/uluslararasi-basin-karti/, Erişim: 01.02.2022.
• ESKİSEHİR.NET (2022). “Yıldırım TGS il temsilcisi oldu” https://www.eskisehir.net/eskisehir/yildirim-tgs-il-temsilcisi-oldu-h49238.html, ErişimTarihi: 01.02.2022.
• HOLTZ-BACHA, Chiristina (2021). “More than just collateral damage. Ramifications of thepandemic for freedom of the press”, Publizistik, 67, Springer, s.31-50.
• IDDINS, Annemarie (2021). “‘A Sword of Damocles’: Media Policy, Digital Cultures, and the Discourse of Press Code Reform”, International Journal of Communication, 15, s.3992–4010.
• İLKİZ, Fikret (2021). “Danıştay Kararı ve Sarı Basın Kartı”, http://www.gercekizmir.com/yazar/Danistay-karari-ve-sari-basin-karti/654, Erişim Tarihi: 01.02.2022.
• KAYA, Burcu (2005). Basın Kartı Yönetmeliği Bağlamında Türkiye’de Gazeteciler ve Basın Mesleğini Temsil Edenler, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• MANNING, Peter K. (1977). Police Work: The Social Organization of Policing. Cambridge, MA: MIT Press.
• MİLLİ GAZETE (2021). https://www.milligazete.com.tr/haber/8086847/internet-medyasina-duzenleme-geliyor-basin-karti-ilan-dagitimi, Erişim: 01.02.2022.
• ÖZTÜRK, Şenol (2017). “Türkiye’de Gazetecilerin Çalışma Sorunları”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (1), s. 89-111.
• PALILEO-EVIDENTE, Shirley (2009). “The Iconic Images of the Philippine Press Identification Card in Metro Manila”, Plaride: A Philippine Journal of Communication, Media, and Society, 6(2), s. 33-90.
• PERLMUTTER, David D. (2000). Policing the Media: Street Cops and Public Perceptions of Law Enforcement. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• SÖZERİ, Ceren (2015). Türkiye’de Medya-İktidar İlişkileri / Sorunlar ve Öneriler, İstanbul Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• ŞAHİN, Muzaffer ve AVŞAR, Zakir (2016). “Basın İş Kanunu, Sorunlar ve Güncelleme Tartışmaları”, SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(2), s. 113-138.
• TÜRKİYE GAZETESİ (2013). “İşte Yeni Basın Kartı”, Türkiye, 25.04.2013, https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/39047.aspx, Erişim: 14.02.2022.
• YEZDANİ, İpek (2020). “Gazetecilik karta sığmaz: Basın Kartı’nı hangi ülkede kim veriyor?”, Journo.com.tr, https://journo.com.tr/basin-karti-nasil-alinir-ulkeler, 28 Ocak 2020, Erişim Tarihi: 05.02.2022.
• WACH, Elise (2013). “Learning aboutqualitative document analysis”, ILT Brief 13, s. 1-10.