'Halkla İlişkiler', 'Reklam' ve 'Propaganda'nın Mantığı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 31, 25.06.2020

Ali Kerem İngeç , Ayşe Gül Soncu

Öz

Kapsamlı bir literatür taraması yapıldığında, halkla ilişkiler, reklam ve propaganda disiplinine ilişkin en fazla göze çarpan durumlardan biri bu üç disipline ilişkin bir epistemolojik zeminin bugüne kadar kurulmamış olmasıdır. Dahası, bahsedilen üç disipline ilişkin bir epistemolojik zemin kurma girişimi ya da bu üç disiplini bir bilimsel mantık çerçevesinde açıklama girişimi de bulunmamaktadır. Halkla ilişkiler, reklam ve propagandayı, belirli bazı kavram, durum ve olgular ekseninde yeniden tanımlamaya yönelik bazı çalışmalar bulunsa da söz konusu çalışmalar bir epistemolojik zemin veya bilimsel mantık kurmaktan oldukça uzaktır. Buradan hareketle, bu çalışmanın sorunsalı; halkla ilişkiler, reklam ve propagandaya ilişkin bir epistemolojik zemin ya da bilimsel mantığın eksik olmasıdır. Dolayısıyla çalışmanın amacı, halkla ilişkiler, reklam ve propaganda disiplinlerinin epistemolojik zeminin kuracak ve/veya bilimsel mantığını açıklayacak bazı kavramlar ortaya koymaktır. Yani çalışmanın amacı bu üç disiplinin epistemolojik zeminini ve/veya bilimsel mantığını kurmaktır. Buna göre çalışma halkla ilişkiler disiplinin akademik güzergahını Heidegger’in “dasein” kavramının, reklam disiplininin akademik güzergahını Hegel’in “geist” kavramının ve propaganda disiplininin akademik güzergahını ise Descartes’ın “cogito” ve Kant’ın “numen” kavramlarının projekte ettiği iddiasına odaklanmaktadır. Bu bağlamda çalışmada öncelikle insanların halkla ilişkiler, reklam ve propagandayı zihinlerinde nasıl kavramlaştırdıklarını açıklamak amacıyla Jerry Fodor’un “kavram öğrenme” teorisi açıklanmış daha sonra halkla ilişkiler, reklam ve propagandanın temellendirilmesine ilişkin kavramlar açılanmış ve sonuç olarak halkla ilişkilerin “dasein” ile reklamın “geist” ile propagandanın ise “numen” ve “cogito” ile örtüştüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

halkla ilişkiler, reklam, propaganda, felsefe, epistemoloji

Kaynakça

• Akarsu, B. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Akarsu, B. (1998). İmmanuel Kant’ın Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap Yayınları
• Anık, C. (2016). Siyasal İkna. İstanbul: Derin Yayınları
• Anık, C. (2018). Modern Düşüncenin Bunalımı ve Doğu. İstanbul: İnsan Yayınları
• Descartes, R. (1985). Rules fort he Drection of the Mind. Johnson Cottingham, Robert Stoothoff, Dugald Murdoch, (Eds) The Philosophical Writings of Descartes Vol. I. New York: Cambridge University Prees
• Descartes, R. (1996). “İlk Felsefe Üzerine Meditasyonlar”, (A. Yardımlı, Trans), Rene Descartes Söylem, Kurallar, Meditasyonlar. İstanbul: İdea Yayınevi
• Descartes, R. (1998). Yöntem Üzerine Konuşma, (A. Timuçin, Trans). İstanbul: Cumhuriyet Yayınevi
• Descartes, R. (2007). Felsefenin İlkeler. İstanbul: Say Yayınları
• Fodor, J. A. (1975) Language of Thought. New York: Thomas Y. Crowel Company
• Gökberk, M. (1993), Felsefe Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Hegel, G.W.F (1986). Tinin Fenomenolojisi, (A. Yardımlı, Trans),. İstanbul: İdea
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman, (K. H. Öktem, Trans). İstanbul: Agora
• Kalender, A., Fidan, M. (2008). Halkla İlişkiler. Konya: Tablet Yayınları
• Kant, İ (2002). Prolegomena, (İ. Kuçuradi ve Y. Örnek, Trans). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Qualter, H. T. (1980). “Propaganda Teorisi ve Propagandanın Gelişimi”, (Ü. Oskay, Trans). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ocak-Aralık 1980, Cilt: 35. No:1-4, 255-301.
• Williams, R. R. (2013). “Hegel’in Geist Kavramı”. (M. Bal,Trans), Alman İdelizmi II: Hegel. İstanubul: Say Yayınları