Medyanın Jeopolitiği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 201 - 217, 31.12.2020

Canan Eyigün

Öz

Medyanın jeopolitiği, medyanın jeopolitik gerçekliklerin tasarlanmasındaki rolünün yanı sıra en etkili medya kuruluşlarının bulunduğu coğrafyalar hakkında bilgi vermekte, medya hiyerarşisini göstermektedir. Devletlerin yönetim anlayışları, sert ve yumuşak güç unsurları medya hiyerarşisini belirlemektedir. Medya kuruluşları merkez ülkelerinin üstünlüklerinden faydalanarak imtiyazlı bir konuma sahip olabilmektedir. Bu çalışmada, basın özgürlüğü üzerinden medyanın jeopolitiğini açıklamak, böylece medya hiyerarşisini göstermek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Freedom House’un özgür ve bağımsız medyaya dair son raporu incelenmiş, Wallerstein’in modern dünya sistemleri analizinden hareketle merkez, yarı çevre ve çevre olarak sınıflandırılan bazı ülkelere ait verilerin betimsel analizi yapılmıştır. Ayrıca analize dâhil edilen ülkelerin demokrasi seviyelerine de değinilmiştir. Siyasi haklar ve vatandaşlık hakları açısından özgür olarak sınıflandırılan ülkelerin coğrafyasının aynı zamanda özgür medyanın da coğrafyası olduğu, medyanın jeopolitiğini ülke özelliklerinin belirlediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Jeopolitik;, Medyanın Jeopolitiği, Medya hiyerarşisi, Demokrasi, Basın Özgürlüğü

Kaynakça

• Boniface, P. (2018). Herkes için jeopolitik. M. Guaye ve F. B. Süverdem (çev.). İstanbul: Erdem Yayınları.
• Brzezinski, Z. (2018). Büyük satranç tahtası: Amerika’nın küresel üstünlüğü ve bunun jeostratejik gereklilikleri. Y. Türedi (çev.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Chandler, D. & Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü. B. Taşdemir (çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Defay, A. (2005). Jeopolitik. İ. Yerguz (çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Dodds, K. (2007). Geopolitics: A very short introduction. New York: Oxford University Press.
• Evans, G. & Newnham, J. (2007). Uluslararası ilişkiler sözlüğü. H. A. Utku (çev.). İstanbul: Gökkubbe.
• Flint, C. (2006). Introduction to geopolitics. London: Routledge.
• Flint, C. ve Taylor, P. J. (2014). Siyasi coğrafya: Dünya ekonomisi, ulus devlet ve yerellik. F. Ereker (çev.). Ankara: Nobel Yayın.
• Freedom House. (2020). Countries and territories. 25.03.2020 tarihinde https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores adresinden edinilmiştir.
• Freedom House. (2020). Global freedom status. 25.03.2020 tarihinde https://freedomhouse.org/explore-the-map?type=fiw&year=2020 adresinden edinilmiştir.
• Freedom House. (ty.). About us. 26.03.2020 tarihinde https://freedomhouse.org/about-us adresinden edinilmiştir.
• Keane, J. (2015). Medya ve demokrasi. H. Şahin (çev.). (5. basım). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lacoste, Y. (2014). Coğrafya her şeyden önce savaş yapmaya yarar. S. Sezer (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• McQuail, D. ve Windahl, S. (2010). İletişim modelleri: Kitle iletişim çalışmalarında. K. Yumlu (çev.). (3. baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. O. Akınhay ve D. Kömürcü (çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Morley, D. & Robins, K. (2011). Kimlik mekânları: Küresel medya, elektronik ortamlar ve kültürel Sınırlar. E. Zeybekoğlu (çev.). (2. basım) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Repucci, S. (2019). Freedom and the media 2019: A downward spiral. Freedom House Report. 24.03.2020 tarihinde https://freedomhouse.org/sites/default/files/2020-02/FINAL07162019_Freedom_And_The_Media_2019_Report.pdf adresinden edinilmiştir.
• The Economist Intelligence Unit. (2020). Democracy index 2019. 27.03.2020 tarihinde https://www.eiu.com/topic/democracy-index adresinden edinilmiştir.
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve modernite. S. Öztürk (çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Tuathail, G. O. & Dalby, S. (1998). Rethinking geopolitics: Toward a critical geopolitics. G. O. Tuathail & S. Dalby (Ed.). Rethinking geopolitics. (pp. 1-15). London: Routledge.
• Ural, Ş. (1999). Demokrasi kavramı, toplumsal değerler ve birey. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 40.1: 451-459. 26.03.2020 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/583879 adresinden edinilmiştir.
• Wallerstein, I. (2016). Bildiğimiz dünyanın sonu: 21. yüzyıl için sosyal bilim. T. Birkan (çev.). (5. baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Wallerstein, I. (2018). Dünya sistemleri analizi: Bir giriş. E. Abadoğlu ve N. Ersoy (çev.). (3. baskı). İstanbul: bgst Yayınları.