Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 22 - 30, 29.09.2023

Buse Bayram , Tamer Eren

Öz

Dünya’da her an her yerde meydana gelme potansiyeline sahip olan afetlere hazır olabilmek için çalışmalar yapılmaktadır. İhtiyaç sahiplerine yardım sağlanması, afet lojistiğinin etkin şekilde sürdürülebilmesi açısından çaba sarf edilmektedir. Bu çalışmada, olması muhtemel olan en az 7,5 şiddetindeki büyük İstanbul depreminin etkilerini az da olsa azaltabilmeyi amaçlayan bir geçici depo yeri seçimi problemi ele alınmıştır. Ele alınan problemin kapsama alanı taşıdığı yüksek risk sebebiyle Sultanbeyli Mehmet Akif Mahallesi’dir. Bahsi geçen mahalle için toplanma alanlarından depo kurulabilecek en uygun alan Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden AHP, TOPSIS, ELECTRE ve PROMETHEE ile belirlenmeye çalışılmıştır. Depo yeri seçimi açısından önemli kriterler olan ulaşım, altyapı, sosyal ve güvenlik kriterleri ışığında çözüm aranmıştır. Çalışma ilgili ilçede yapılmış ilk çalışma niteliği taşımakta ve bu bağlamda literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet Yönetimi, Depo Yer Seçimi, Çok Kriterli Karar Verme

Kaynakça

• 1. Özbek A., Erol E., “COPRAS ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Problemine Uygulanması”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2(1), 23-42, 2016.
• 2. Ecer F., Dündar S., “Analitik ağ süreci yöntemleriyle cep telefonu seçimi”, İşletme Fakültesi Dergisi, 10(2), 153-170, 2009.
• 3. Maccarthy B. L., Atthirawong W., “Factors affecting location decisions in international operations-a Delphi study”, International Journal of Operations & Production Management, 23(7), 794-818. DOI: 10.1108/01443570310481568, 2003.
• 4. Turgut M., Şahin, A. Y., “Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ile Yaş Sebze ve Meyve Depo Yeri Seçimi: Mersin İli Uygulaması”, Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 42-59, 2019.
• 5. “Sultanbeyli Olası Deprem Kayıp Tahminleri Kitapçığı”, (2020) https://8luvomezzzsk.merlincdn.net/wp-content/uploads/2021/01/Sultanbeyli.pdf
• 6. Haliloğlu M., Odabaş M. S., “Çok ölçütlü karar vermede ahp yöntemi”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 2(2), 13-18, 2018.
• 7. Gökbek B., “Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi ve bir uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2014.
• 8. Saaty T. L., “The Analytic Hierarchy Process”, McGraw-Hill, USA, 1980.
• 9. Akçay M., “Optimal Site Election for A Solar Power Plant in Turkey Using A Hybrid AHP-TOPSIS Method”, Celal Bayar University Journal of Science, 14(4), 413-420, 2018.
• 10. Yücel M., Ulutaş A., “Çok Kriterli Karar Yöntemlerinden Electre Yöntemiyle Malatya’da Bir Kargo Firması İçin Yer Seçimi”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 327-344, 2009.
• 11. Sambulas D., Yiotis G. S., Panou K. D., “Use of Multicriteria Methods for Assesment of Transportation Projects”, Journal of Transportion Enginering, 125, 407-414, 1999. 12. Dinçer S. E., Ekin E., Karakaş K. S., “Promethee Yöntemiyle Uçak Komponentlerinin Önceliklendirilmesi Problemlerine Çözüm Yaklaşımı”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(3), 106-125, 2017.
• 13. Yapıcı S., Yumuşak R., Eren T., “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Medikal Depo Yeri Seçimi”, Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 203-221, 2020.
• 14. Turgut M., Şahin, A. Y., “Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ile Yaş Sebze ve Meyve Depo Yeri Seçimi: Mersin İli Uygulaması”, Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 42-59, 2019.
• 15. Aydın H., Ayvaz B., Küçükaşçı E. Ş., “Afet Yönetiminde Lojistik Depo Seçimi Problemi: Maltepe İlçesi Örneği”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 12, 1-13, 2017.
• 16. Şekkeli Z. H., “Afet ve Acil Durum Lojistiği Kapsamında Acil Durum Toplanma Merkezi Seçiminde AHP Yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde Bir Uygulama”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 903-930, 2020.
• 17. Tezcan B., Alakaş H.M., Özcan E., Eren T., “Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi ve Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama”, Politeknik Dergisi, 26(1): 13-27, 2023.
• 18. Ergün M., Korucuk S., Memiş S., “Sürdürülebilir Afet Lojistiğine Yönelik İdeal Afet Depo Yeri Seçimi: Giresun İli Örneği”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144-165, 2020.
• 19. Öztürk F., Kaya G. K., “Afet Sonrası Toplanma Alanlarının PROMETHEE Metodu ile Değerlendirilmesi”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3), 1239-1252, 2020.
• 20. Derse O., “Dematel Tabanlı Topsıs Yöntemi ve Küme Kapsama Modeli İle Afet Lojistiği İçin Depo Yeri Seçimi: Ege Bölgesi Örneği”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(4), 702-713, 2022.
• 21. Peker İ., Korucuk S., Ulutaş Ş., Okatan B. S., Yaşar F., “Afet Lojistiği Kapsamında En Uygun Dağıtım Merkez Yerinin AHS-VIKOR Bütünleşik Yöntemi ile Belirlenmesi: Erzincan İli Örneği”, Journal of Management and Economics Research, 14(1), 82-103, 2016.
• 22. Durdağ C., Ergenecoşar S., Kınık Z., Yılmaz K. K., “Afet Bakış Açısıyla Lojistik Depo Yeri Seçimi: İstanbul Beykoz İlçesi Üzerine Bir Uygulama”, Beykoz Akademi Dergisi, 9(1), 98-107, 2021.
• 23. Kabadayı N., Çakır Esen T. E., “Gri İlişkisel Temelli TOPSIS Yöntemi İle Depo Yeri Seçimi”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 169-184. DOI: 10.18506/Anemon.761624, 2021.
• 24. Arslankaya S., Demir A., “Bir Gıda Firması İçin Swara ve Waspas Yöntemleriyle Ara Depo Yeri Seçimi”, Endüstri Mühendisliği, 34 (1), 70-85. DOI: 10.46465/Endustrimuhendisligi.1192343, 2023.
• 25. Ercan Cömert S., Yener F., “Bir Gıda Firması İçin Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Depo Yeri Seçimi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (2), 161-177, 2017.
• 26. Kış Ö., Can G. F., Toktaş P., “Bir Elektrik Dağıtım Firması İçin KEMIRA-M Yöntemi ile Depo Yeri Seçimi”, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(1), 227-240, 2019.
• 27. Çalık A., “Depo Yeri Seçimi İçin Aralık Tip-2 Bulanık ÇKKV Tabanlı Hibrit Bir Yaklaşım”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 101-114, 2020.
• 28. Sağnak M., “Depo Yeri Seçimi: Perakende Sektöründe Melez Çok Kriterli Karar Verme Uygulaması”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(59), 615-623, 2020.
• 29. Oral N., Yumuşak R., Eren T., “AHP ve ANP Yöntemleri Kullanılarak Tehlikeli Madde Depo Yeri Seçimi: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama”, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(1), 115-124, 2021.
• 30. Tırmıkcıoglu N., “Sezgisel Bulanık WASPAS Yöntemi ve Depo Yeri Seçimi Problemi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 21(6), 1330-1342, 2021.
• 31. Aktepe A., Ersöz S., “AHP-Vikor ve Moora Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması”, Endüstri Mühendisliği, 25(1), 2-15, 2014.
• 32. Yalçın G. C., Kara K., “Application Of AHP Technique for the Selection of Military Warehouse: An Empirical Analysis for Turkey”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(3), 665-676. 2022.
• 33. Ak M. F., Acar D., “Selection of Humanitarian Supply Chain Warehouse Location: A Case Study Based on the MCDM Methodology”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (22), 400-409, 2021.
• 34. Oral N., Yapıcı S., Yumuşak R., Eren T., “Pandemi Sürecinde Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi İçin İlaç Deposu ve Aşı Dağıtım Merkezi Yeri Seçimi”, Politeknik Dergisi, 25(4), 1397-1409, 2021.
• 35. Demirci A., Arıkan Ö. U., “Covid-19 Döneminde İlaç Deposu Yeri Seçimi: Mersin Örneği”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 5-27, 2021.
• 36. Şeker Ö., Alakaş, H. M., “Bir Lojistik Firması İçin Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile İç Anadolu Bölgesinde Depo Yeri Seçimi”, Academic Perspective Procedia, 2(3), 841-850, 2019.