Preparation of Heat Waves and Famine Standard Operating Procedures: The Case of a Hospital

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 48 - 55, 30.09.2024

Betül Zeynep Saral , Ebru Inal Onal

Öz

SICAK HAVA DALGALARI VE KITLIK STANDART OPERASYON PROSEDÜRLERİNİN HAZIRLANMASI: HASTANE ÖRNEĞİ

Öz

Bu çalışmanın amacı iklim değişikliğine bağlı gelişen sıcak hava dalgaları ve kıtlığa ilişkin temel sağlık birimi olan hastanelerde uygulanması üzerine Standart Operasyon Prosedürü (SOP) oluşturmak ve geliştirmektir. Gerçekleştirilen literatür taraması sonucunda hastanelere yönelik iklim değişikliğine ilişkin herhangi bir SOP’a rastlanılmamıştır. Bu prosedürün oluşturulması sürecinde, Hastane Afet Planı (HAP) Hazırlama Kılavuzu’nda yer alan SOP hazırlama aşamaları esas alınmıştır. Bu çalışma kapsamında iklim değişikliği sonucu oluşan kıtlık ve sıcak hava dalgasına yönelik SOP oluşturulması hedeflenmiştir. Kıtlığa yönelik yetersiz gıda tüketimi ile ilişkili ölümlerdeki önemli artışın azaltılması ve yönetilmesi üzerine temel faaliyet belirlenmiştir. Sonrasında diğer aşamalar olan hedefler, sırasıyla gerçekleştirilecek eylemler, iş sağlığı ve güvenliği kuralları, kullanılacak materyal, hizmet niteliğini değerlendirme kriterleri, zaman dilimi, karşılaşabilecek özel durumlar, sürece dahil kişiler, izleme ve güvenlik konuları tamamlanmıştır. Sıcak hava dalgalarına yönelik aşırı sıcaklara maruz kalımın direkt ve indirekt sağlık etkileri üzerine etkili müdahalede bulunmak üzerine temel faaliyet belirlenmiştir. Sıcak hava dalgalarına yönelik standart operasyon prosedürü hazırlanmıştır. Bu SOP’lar, hastanelere yönelik kalite yönetimine ilişkin önemli birer araçlardır. Bu açıdan SOP, sağlık uygulamalarında önemli bir kaynak ve bilimsel güvenilirliği olan uygulamaların birer parçasıdır. Bu çalışma ile bu alandaki literatüre örnek bir SOP hazırlanması sağlanacak ve bu alanda gerçekleştirilecek araştırmalara ve müdahale çalışmalarına yol gösterici olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

standart operasyon prosedürü, iklim değişikliği, kıtlık, sıcak hava dalgaları

Kaynakça

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Hastane Afet ve Acil Durum Planı Hazırlama Kılavuzu. 2021. https://www.saglik.gov.tr/Eklenti/40879/0/haphazirlamaklavuzusurum214062021pdf.pdf .
• 2. Bodur A. Standart Operasyon Prosedürleri. 2017. https://www.researchgate.net/publication/317185043_STANDART_OPERASYON_PROSEDURLERI. 25.11.2023
• 3. Kadıoğlu M. Afete hazırlık ve eğitim çalışmaları. 3. İstanbul ve Deprem Sempozyumu. 9-10 Haziran 2005. İstanbul.
• 4. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı, https://iklim.gov.tr/sss/temel-kavramlar
• 5. AFAD. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Ankara; 2023. İklim değişikliği. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu.
• 6. Türkeş M. Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre. Mart 2008;1(1):26-37.
• 7. Demirbaş M., Aydın R. 21. Yüzyılın En Büyük Tehdidi: Küresel İklim Değişikliği. NWSA. Ekim 2020;15(4):163-179. DOI: http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.4.5A0143
• 8. Öztürk K. Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002;15(4):163-179.
• 9. Türkeş, M., Sümer, U. M. ve Çetiner, G.. Küresel iklim değişikliği ve olası etkileri. Çevre Bakanlığı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları, ÇKÖK Gn. Md., Ankara 2000: 7-24.
• 10. IPCC. Climate Change 2021 The Physical Science Basis Summary for Policymakers.2021.https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/
• 11. Durmuş B., Bulut İ., Gönençgil B. Antalya Bölümünde sıcaklık ve yağış indislerinin değişim analizler. Türk Coğrafya Dergisi. (2021);78:91-108.DOI: https://doi.org/10.17211/tcd.1009270
• 12. Akbaş, A. Türkiye Üzerindeki Önemli Kurak Yıllar. Coğrafi Bilimler Dergisi. 2014; 12 (2):101- 118.DOI: https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000155
• 13. Olgun Eker, E., Kantarlı S. İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerine Etkileri. Doğanın Sesi Dergisi. 2020; 3(5):13-23.
• 14. Nur, N., Sümer, H. Kentleşme, Küresel Isınma ve İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerindeki Etkileri. Erciyes Tıp Dergisi. 2012. www.erciyestipdergisi.org.
• 15. Beggs P. J. Adaptation to impacts of climate change on aeroallergens and allergic respiratory diseases. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2010;7(8);3006-3021. DOI: 10.3390/ijerph7083006
• 16. AFAD. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Ankara; 2023. Kıtlık. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu
• 17. Kaya E., İnal Önal E. Afetler ve Halk Sağlığı. Kıtlık. 2nd ed. (Ökyay P, Öntaş E, eds). Ankara: .Hipokrat Yayıncılık, 2023.
• 18. Irmak Y., Mersinlioğlu Serin G. İklim Değişiklği ile Mücadelede Önemli Bir Karalizör: Sağlık Faktörü. Vizyoner Dergisi. 2023;14(38):739-751. DOI:https://doi.org/10.21076/vizyoner.1136570
• 19. Watts N., Amann M., Arnell N., Ayeb-Karlsson S., Belesova K., Boykoff M. ve ark. The 2019 report of the lancet countdown on health and climate change: Ensuring that the health of a child born today is not defined by a changing climate. The Lancet. 2019;394(10211):1836. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(19)32596-6
• 20. Ebi K. L. Methods for quantifying, projecting, and managing the health risks of climate change. NEJM Evidence. 2022;1(8):1-8. DOI: 10.1056/EVIDra2200002
• 21. Li M., Gu S., Bi P., Yang J., Liu Q. Heat Waves and Morbidity: Current Knowledge and Further Direction-A Comprehensive Literature Review. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2015;12(1):5256-5283. DOI: 10.3390/ijerph120505256
• 22. Son J., Liu J. C., Bell M. L. Temperature-related mortality: A systematic review and investigation of effect modifiers. Environmental Research Letters. 2019;14(7):1-12. DOI:10.1088/1748-9326/ab1cdb
• 23. Özmen, A. İklim değişikliğine karşı dirençli sağlık tesisleri. Evci Kiraz ED, editör. İklim ve Sağlık. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; ss.91-6. 2022.
• 24. Türkeş M. Vulnerability of Turkey to Desertification with Respect to Precipitation Andridity Conditıon. Tr. J. of Engineering and Environmental Science. 1999;23:363-380.
• 25. Ekemen A. Meteorolojik Afetler. Afetler ve Halk Sağlığı.. 2nd ed. (Ökyay P, Öntaş E, eds). Ankara: Hipokrat Yayıncılık, 2023.
• 26. Walter R., Gehlen M. H., Ilha S., Zamberlan C., Freitas H. M. B., Pereira F. W. Standard operating procedure in the hospital context: the nurses' perception. Revista de Pesquisa: Cuidado é Fundamental Online. 2016;8(4): 5095-5100. DOI:https://doi.org/10.9789/2175-5361.2016.v8i4.5095-5100.
• 27. Bosse G., Schmidbauer W., Spies C.D., Sorensen M., Francis R.C., Bubser F., Krebs M., Kerner T. Adherence to guideline-based standard operating procedures in pre-hospital emergency patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Int Med. 2011;39(1):267–276. DOI: 10.1177/147323001103900129
• 28. Almeida M.L., Segui M.L.H., Maftum M.A., Labronici L.M., Peres A.M. Instrumentos gerenciais utilizados na tomada de decisão do enfermeiro no contexto hospitalar. Texto Contexto Enferm. 2011;20(1);131-DOI: https://doi.org/10.1590/S0104-07072011000500017 29. T.C. Resmi Gazete. Hastane Afet Ve Acil Durum Planları (Hap) Uygulama Yönetmeliği. 18.03.2020. Sayı:31072, Ankara.
• 30. WHO. Climate Change and Health. Meeting of the Advisory Committee (ACM) to review technical matters to be discussed at the Sixty-first Session of the Regional Committee WHO/SEARO, 30 June – 3 July 2008. New Delhi.