[Fen bilgisi öğretmen adaylarının “evrim” konusundaki bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi]

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 23 - 39, 01.04.2016

Arzu Önel , Zeynep Yüce

Öz

İngiliz Charles Darwin’in 1859 yılında yayınlanan ve yayınlandığı andan itibaren başta
Darwin’in yakın çevresi olmak üzere hemen herkesin büyük tepkisini çeken Türlerin Kökeni
adlı kitapta yer alan teori, geçen 156 yıla rağmen tartışılmaya devam etmektedir (Pigliucci,
2007; Acar, 2011; Bakırcı & Çalık, 2013). Bir yanda “Fizik için Newton yasaları; Kimya için
periyodik tablosu; Amerikan tarihi için Lincoln; Matematik için cebir; Sosyal çalışma programları için
vatandaşlık hakları akımları ne ise biyoloji için de evrim kuramı aynı şeydir” (Özbay, 2011, 40) diyen
bilim dünyası var iken diğer yanda, dünya genelinde evrim teorisine direnç gösteren büyük
bir kesim bulunmaktadır. Yani teori dünya genelinde bazı kesimlerce tabulaştırılıp resmen
savunulurken bazı kesimlerce de lanetlenmişçesine reddedilmektedir. Bu çelişkinin
kökeninde kavramsal sorunlar olduğu düşüncesiyle bu çalışma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evrim, Fen öğretmen adayları, Kelime ilişkilendirme testi

Determining the cognitive structures of science teacher candidates on “evolution” through word association test

Öz

This study tried to determine the conceptual comprehension of science teacher candidates on
evolution. As part of this target, the Word Association Test was applied. This study was
conducted with the participation of 146 teacher candidates studying in the Department of
Science Education. Of the 146 teacher candidates, 89 mostly wrote the words; “evolution”
(f=43), “Darwin” (f=36), and “ape” (f=10) as primary concepts in the word association test. This
result illustrated that when the word “evolution” was pronounced, 61% of teacher candidates
firstly remembered these three words as primary concepts. This study has demonstrated once
more that there are misunderstandings and missing data on the evolutionary theory despite
the past 156 years from the emergence of this theory

Anahtar Kelimeler

Evolution, Science teacher candidates, The word association test

Kaynakça

• Acar, A. (2011). Biyoloji öğretmenlerinin evrim teorisi ile ilgili görüşleri. (Unpublished Master’s Thesis). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Annaç, E., & Bahçekapılı, H. G. (2012). Understanding and acceptance of evolutionary theory among Turkish university students. Doguş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 1-11.
• Apaydın, Z., & Sürmeli, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin evrime yönelik tutumları. ilköğretim online, 8(3), 820-842. Retrieved from http://ilkogretim-online.org.tr.
• Atasoy, B. (2004). Fen öğrenimi ve öğretimi (2nd ed.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Bahar, M., Jonstone, A. H., & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141.
• Bahar, M., & Özatlı, N. S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 75-85.
• Bakırcı, H., & Çalık, M. (2013). Adaptasyon ve doğal seçilim konusunda geliştirilen rehber materyallerin sekizinci sınıf öğrencilerinin alternatif kavramlarının giderilmesine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 215-229.
• Bloom, J. W. (1989). Preservice elementary teachers' conceptions of science: science, theories and evolution. International Journal of Science Education, 11(4), 401-415.
• Çakmak, M. (2013). Evrim teorisi tanrının varlığı için bir tehdit midir? Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22(2), 55-81.
• Demirsoy, A. (1995). Kalıtım ve evrim. Ankara: Meteksan Matbaacılık.
• Dikmenli, M. (2010). Biology student teachers' conceptual frameworks regarding biodiversity. Education, 130(3), 479-489.
• Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Findley, A. M., Lindsey, S. J., & Watts, S. (2001). the impact of religious on learning in the science classroom. Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association, 1-15. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460017.pdf
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Demir, E. S., Hoplan, M., & Çelikoğlu, M. (2010). Öğretmenlerin kavram öğretimi, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmaları üzerine nitel bir araştırma. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11- 13 November, Antalya.
• İrez, S., Çakır, M., & Doğan, Ö. (2007). Bilimin doğasını anlamak: evrim eğitiminde bir önkoşul. Biyoloji Eğitiminde Evrim Konferansı. İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
• Işıklı, M., Taşdere, A., & Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
• Kahyaoğlu, M. (2013). The teacher candidates’ attitudes towards teaching of evolution theory. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 83-96.
• Kazancı, M., Doğan Bora, N., & Katırcıoğlu, H. (2005). Investigation of meaningful level of meiosis within students by word association test. Eurasian Journal of Educational Research, 21, 146-154.
• Köse, E. Ö. (2009). Biyoloji 9 ders kitabında hücre ile ilgili metinlerin okunabilirlik düzeyleri. Journal of Arts and Sciences, 12, 141-150.
• Köse, E. Ö. (2010). Biyoloji öğretmenlerinin ve öğrencilerinin dini inanışları ve evrim teorisine karşı tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 189-200.
• Kozalak, G., & Ateş, A. (2014). Üniversite fen bilimleri birinci sınıf öğrencilerinin evrim teorisini kabul düzeyleri. Asya Öğretim Dergisi, 2(1-Özel), 135-148.
• Kurt, H., & Ekici, G. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniğiyle “osmoz” kavramı konusundaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 809-829.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı) (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu 6., 7. ve 8. Sınıflar. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Miller, J. D., Scott, E. C. & Okamoto, S. (2006). Science communication: Public acceptance of evolution. Science, 313, 765-766.
• National Research Council (1996). National science education standards. Washington, DC: National Academy Press.
• Özbay, H. E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık seviyeleri ile evrimi anlamaları arasındaki ilişki (Malatya İli Örneği). (Unpublished Master’s Thesis). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, O. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının evrim teorisini benimseme ve anlama güçlüklerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(354), 19-27.
• Pigliucci, M. (2007). The evolution-creation wars: Why teaching more science just is not enough. McGill Journal of Education, 42(2), 285-306.
• Sönmez, S., Gümüş, İ., & Kurt, M. (2012). Türk eğitim sisteminde evrim. Ekev Akademi Dergisi, 16(51), 229-246.
• Şimşek, C. L., & Tezcan, R. (2008). Factor influence the development of children’s ideas about science concepts. Elementary Education Online, 7(3), 569-577.
• Taşdere, A., Özsevgeç, T., & Türkmen, L. (2014). Bilimin doğasına yönelik tamamlayıcı bir ölçme aracı: Kelime ilişkilendirme testi. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği, Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 129-144.
• Williams, J. D. (2009). Belief versus acceptance: Why do people not believe in evolution. Science & Society, 31(11), 1255-1262.
• Yetişir, M. İ., & Kahyaoğlu, M. (2010). Pre-service teacher’ attitudes toward teaching of evolution theory. Procedia Social and Behavioral Science, 2, 1720-1724.
• Yılmaz, K., & Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi/a look at concepts: Investigation of concepts and concept maps from pedagogical perspective. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 185-204.
• Yüce, Z., & Önel, A. (2015). Fen öğretmen adaylarının bilimin doğasını anlamaları ve evrim teorisini kabul düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 10(15), 857-872.