[Oyuncak kütüphanesi: Bir fenemonoloji araştırması]

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 173 - 190, 01.04.2016

Şener Şentürk , Seher Bayat

Öz

Dünyada yaşanan bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler, ekonomi, ekoloji, sosyal
değerler, eğitim ve yönetim anlayışları gibi bir çok değeri etkilemektedir. Bu değişim sürecinin
görüldüğü alanlardan biri de, çocukların zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişiminde büyük bir rol oynayan, çocukların zekâsını, hayal gücünü, duyularını geliştiren oyuncaklar ve oyun kültürlerindeki değişimdir. Çocuklar için bir yandan eğlenceli anlar yaratırken diğer yandan da etkili bir eğitimsel görev üstlenen oyuncaklar, oyunlar hatta oyun alanları da etkilenmiştir (MEGEP, 2008).Günümüzde geniş araziler, sokak araları yerini sayıları sınırlı olan oyun bahçelerine veya alışveriş merkezlerindeki suni oyun salonlarına bırakmış, eskiden oyunun aracı olan oyuncaklar amaç haline gelmiş, onlarsız oyun kurulamaz olmuştur (Bumin, 1986). Bağımlılığın ve çeşitliliğin her geçen gün arttığı oyuncağa ulaşmak ise sosyo-ekonomik düzeyleri düşük aileler için büyük bir sorun olmuştur. Dünya genelinde 80 milyar dolara ulaşmış olan oyuncak sektöründe Türkiye’deki pazar 700 milyon dolardır (Sormaz, 2010). Yine dünya genelinde oyuncak harcaması International Council of Toys Industries (ICTI, 2012)
verilerine göre çocuk başına ortalama 175 dolar iken, bu oranın Türkiye’de 30 dolar olması ve
bu miktarın her çocuk için eşit paylaşılmadığı gerçeği, eşitsizliğin boyutlarını daha net ifade etmektedir. Bu duruma çözüm üretmek, çocukların oyuncağa kolayca ve ücretsiz olarak ulaşmalarına, farklı oyuncakların kullanımları hakkında bilgi edinmelerine, sorumluluk duygularını ve sosyalleşme becerilerini artırmalarına katkı sağlamak amacıyla birçok ülkede “Oyuncak Kütüphaneleri” açılmış (Mayfield, 1993), kütüphanelerin yaygınlaşması için konferanslar düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Oyuncak kütüphanesi, Oyuncak, Oyun, Kütüphane

Toys library: A phenomenological study

Öz

In this survey, it is aimed to determine parents’ thoughts of children using a toys library opened within a public library. The concept of a “Toys Library”, which is growing in popularity, combines the perceptions of toys and library, based on the principle of lending toys out to disadvantaged children. This study is a qualitative phenomenological research in which parents’ thoughts and knowledge gathered from the literature are examined. The study group is composed of 306 children, 134 from pre-schools and 172 from primary schools, and their parents. In this research, which is based on proper sampling method, statistical data were obtained from the software prepared for the toys library and qualitative data obtained from semi-structured interviews over a 12 month period. As a result of content analysis of 48 parents interviews recorded via video, it has been concluded that the project contributed to the functioning of the public libraries, has fully met the children’s toys needs, and has positively affected the children’s character and social development. As a result of this project, it is hoped that the survey will be seen as a reference point for toy libraries planned to be opened elsewhere

Anahtar Kelimeler

Toys library, Toys, Game, Library

Kaynakça

• Adak Özdemir, A., & Ramazan, O. (2012). Oyuncağa çocuk, anne ve öğretmen bakış açısı. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1), 1-16.
• Akturan, U., & Esen, A. (2008). Fenomenoloji. In T. Baş, &U. Akturan (Eds.), Nitel araştırma yöntemleri (pp. 83-98). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Brodin, J., & Bjorck-Akesson, E. (1992). Toy libraries/lekoteks in an international perspective. Euro Rehab, 2, 97-102.
• Bumin, A. (1986). Oyuncağın çocuğun dünyasındaki yeri ve önemi. Okul Öncesi Eğitim Dergisi, (32), 15-17.
• Erbay, F., & Durmuşoğlu-Saltalı, N. (2012). Altı yaş çocuklarının günlük yaşantılarında oyunun yeri ve annelerin oyun algısı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 249-264.
• ITLA (2015). International Toy Library Association, Conferences. Retrieved fromhttp://www.itla- toylibraries.org/pages/conferences.
• Kamaraj, I. (2000). Okul öncesi eğitimde oyuncak kütüphanesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 12, 177-182.
• Kamaraj, I. (2006). Oyuncak kütüphanesi ve uluslararası oyuncak kütüphanesi birliği. M.Ü.Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23, 229-236.
• Kapellaka, U. (1992). Toy libraries: learningthroughplaywithtoys. International Journal of Early Childhood, 24(2), 53-56. KYGM (2015). Kütüphane ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. Retrieved fromhttp://www.kygm.gov.tr/TR,9/istatistikler.html.
• Mayfield, M. I. (1993). Toy libraries: promotingplay, toys, andfamilysupport internationally. Early Child Development and Care, 87, 1-13.
• MEGEP (2008). Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi. Çocuk Gelişimi Ve Eğitimde Eğitici Oyuncaklar. Ankara: MEB.
• Ozanne, L. K., &Ballantine, P. W. (2010). Sharing as a form of anti‐consumption? An examination of toy library users. Journal of Consumer Behaviour, 9(6), 485-498.
• Özyeşer Cinel, N. (2006). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki 3-6 yaş grubu çocuğu olan anne babaların oyuncak ve oyun materyalleri hakkındaki görüşlerinin ve bu yaş grubu çocukların sahip oldukları oyuncak ve oyun materyallerinin incelenmesi (Unpublished Master’s Thesis). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün, & S. B. Demir, Trans. Eds.). Ankara: Pegem Akademi.
• Pehlivan, H. (2005). Oyun ve öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sormaz, F. (2010). Çocukluk imgesi, oyun ve oyuncak: sosyo-kültürel bir analiz (Unpublished Master’s Thesis). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Tavşancıl, E.,&Aslan. A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Yılmaz, B. (2001). Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve Türkiye’de halk kütüphaneleri: niceliksel bir karşılaştırma. Türk Kütüphaneciliği, 15(4 ), 378-398.