Öğretmen adaylarının fonksiyonel olmayan tutumları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 1, 23 - 40, 01.04.2015

Çağlar Kaya , Sinem Kaya

Öz

Alanyazında tutum, “bir bireye atfedilen ve onun bir obje veya durum ile ilgili
düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli biçimde oluşturan bir eğilim” olarak
tanımlanmaktadır (Kağıtçıbaşı, 1999). Başka bir ifade ile tutum, “bireyin insanlar, olaylar ve
nesneler karşısında takındığı davranış biçimi” olarak da tanımlanabilir. Bu tanımlara dayalı
olarak, farklı konularda hazırlanan tutum ölçekleri; bir kimsenin, nelere, ne derece değer
verdiğini, o duruma ilişkin ne düşündüğünü ve hissettiğini saptamaya yarayan araçlardır
(Yeşilyaprak, 2006). Bireyin inanç sisteminden doğan tutumları, dünyaya, kendisine ve diğer
insanlara nasıl baktığını etkileyen bir unsur olarak ele alınmaktadır. Williams ve Burden’a
göre (1997 Akt: Atay, 2003) bu temel kavramlar, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının
düşünce süreçlerini, gelişimlerini ve öğretmeye nasıl bir anlam yüklediklerini belirleyici
etkenlerdir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, Fonksiyonel olmayan tutumlar, Öğretmenlik mesleği, Tutum

Relationship between prospective teachers’ dysfunctional attitudes and their attitudes towards the teaching profession

Öz

The purpose of this research is to analyze the relationship between prospective teachers’
dysfunctional attitudes and their attitudes to the teaching profession. In this study, the
“Dysfunctional Attitudes Scale”, developed by Weissman and Beck (1978) and adapted into
Turkish by Şahin and Şahin (1992) is used along with the “Attitude Scale of Teaching
Profession” developed by Üstüner (2006). The sample of the study comprises of 286 students
from different departments of Muğla Sıtkı Koçman University, Turkey. According to the
findings, dysfunctional attitudes of prospective teachers differ according to gender and the
dysfunctional attitude scores of male prospective teachers are higher than that of their female
colleagues. Female prospective teachers’ attitudes towards the teaching profession are more
positive than that of male prospective teachers. Besides, the perfectionist attitude, which is a
dysfunctional attitude and attitudes towards the teaching profession differ according to the
class levels of the prospective teachers. Finally, the prospective teachers’ attitudes towards
the teaching profession are found to be at a high level, whilst their dysfunctional attitudes
are at a moderate level. It is concluded that there is no significant relationship between these
two variables.

Anahtar Kelimeler

Prospective teachers, Attitudes to teaching profession, Dysfunctional attitudes, Teaching profession, Attitude

Kaynakça

• Akgün, F. & Özgür, H. (2014). Examination of the anxiety levels and attitudes of the information technology pre–service teachers towards the teaching profession. Journal of Theory and Practice in Education, 10 (5), 1206-1223.
• Aslan, D. & Akyol, S. K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 51-60.
• Atay, D.Y. (2003). Öğretmen eğitiminin değişen yüzü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Başbay, M., Ünver, G. & Bümen, N.T. (2009). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: boylamsal bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15 (3), 345-366.
• Baştürk, R. (2007). Kamu personeli seçme sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), 163- 176.
• Beck, A.T., Rush. A.J., Shaw. B.F. & Emery. G. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: The Guilford Press.
• Beck, J.S. (2001). Bilişsel terapi: temel ilkeler ve ötesi (Çev: Nesrin Hisli Şahin). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Bilgin, M. (2001). Üniversite öğrencilerinin değerlerinin ve fonksiyonel olmayan tutumlarının bazı değişkenler açısından irdelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (8), 33-69.
• Bozdoğan, A.E., Aydın, D. & Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 83-97.
• Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53.
• Çiçek Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-69.
• Dilekmen, M., Ada, Ş., Alver, B. & Kılıç, D. (2009). Teachers’ dysfunctional attitudes. 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics (FLTAL’11), 5–7 May 2011, Sarajevo.
• Dilmaç, B., Hamarta, E., Yiğit, R., Yıldız, M. & Büyükyıldırım, İ. (2011). The relationship between secondary school students’ dysfunctional attitudes and their human values. European Journal of Educational Studies, 3 (2), 353-363.
• Doğan, T. & Çoban, A.E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 157-168.
• Durmuşoğlu, M.C., Yanık, C. & Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (36), 76-86.
• Gürbüztürk, O. & Genç, S.Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (7), 47-62.
• Hamamcı, Z. & Duy, B. (2005). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı sosyal beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ve fonksiyonel olmayan tutumları üzerindeki etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4 (7), 3-20.
• Hamarta, E. & Demirbaş. E. (2009). Lise öğrencilerinin utangaçlık ve benlik saygılarının fonksiyonel olmayan tutumlar açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 239-247.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi. Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Avrasya Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15, 88-98.
• Özder, H., Konedralı, G. & Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16 (2), 253-275.
• Özgüven, H.D. (1999). Psikiyatrik kriz vakalarında hatalı otomatik düşünceler ve fonksiyonel olmayan tutumların sıklığı. Kriz Dergisi, 7 (2), 9-16.
• Sandıkçı, M. & Öncü, E. (2013). Beden eğitimi ile diğer alanlardaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin yeterlik algıları ve tutumlarının belirlenmesi ve karşılaştırılması. Pamukkale Spor Bilimleri Dergisi, 4 (1), 135-151.
• Savaşır, I., Boyacıoğlu, G. & Kabakçı. E. (1996). Bilişsel davranışçı terapiler. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• Savaşır, I. & Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Slaney, R. B. & Ashby, J. S. (1999). Perfectionism: study of a criterion group. Journal of Counseling and Development, 74, 51-58.
• Şahin, M. & Sarı, S.V. (2010). Ergenlerde görülen zorbalık eğiliminin bilişsel çarpıtmalar ve fonksiyonel olmayan tutumlarla ilişkisi. Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-14.
• Şahin, N.H. & Şahin, N. (1992). How dysfunctional are the dysfunctional attitudes in another culture. British Journal of Medical Psychology, 65, 17-26.
• Tekerek, M. & Polat, S. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, September 22nd–24th, Fırat University, Elazığ. Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461-486.
• Topal, H. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kişilerarası problem çözme becerileri ve yönelimleri ile fonksiyonel olmayan tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Türkçapar, H. (2011). Bilişsel terapi. Ankara: HYB Yayıncılık.
• Üstün, E., Erkan, S. & Akman, B. (2004). Türkiye’de okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 129-136.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 109-127.
• Weissman, A.N. & Beck, A.T. (1978). Development and validation of the dysfunctional attitude scale: a preliminary investigation. Annual Meeting of the American Educational Research Association, Toronto, Ontario.
• Williams, M. & Burden, R.L. (1997). Psychology for language teachers: a social constructivist approach. Cambridge: Cambridge University Press.
• Yeşilyaprak, B. (2006). Eğitimde rehberlik hizmetleri: gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.