Davaların Yığılması ve Terditli Davalar Açısından Ticari Dava Şartı Arabuluculuk: Mahkeme Kararları Üzerinden Bir Analiz

Yıl 2020, Cilt: XXIV Sayı: 1-4, 89 - 117, 01.12.2020

Sevda Yaşar Coşkun Munise Seray Göncü Döner

Öz

Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden birisi olan arabuluculuk yöntemi birçok avantajı bünyesinde barındırmaktadır. Temeli ihtiyari olan arabuluculuk, ülkemizde zaman içerisinde bazı uyuşmazlıklar açısından dava şartı haline gelmiştir. Bu çalışmanın konusu Türk hukukunda dava şartı ticari arabuluculuk kapsamında terditli dava ve davaların yığılmasına mahkemelerin bakış açısı, bakış açısı farklılıklarının ortaya çıkardığı sorunlar ve çözüm önerileridir. Çalışma, kanuni düzenlemeler ve mahkeme kararlarına dayanarak analitik bir yaklaşımla ve doküman inceleme yöntemiyle ele alınmıştır. Çalışmada, uygulamada ve doktrindeki görüş ayrılıklarının mevzuattaki boşluktan kaynaklandığı tespiti yapılmıştır. Açık bir kanuni düzenlemeyle terditli dava ve davaların yığılması açısından dava şartı ticari arabuluculuğa ilişkin farklı görüş ve yorumların ortadan kalkması mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ticari Dava, Dava şartı arabuluculuk, Terditli dava, Davaların yığılması, Mahkeme kararları

Mediation of Commercial Litigation for the Defeat of Cases within the Scope of Alternative Pleading Case: An Analysis on Court Decisions

Öz

Mediation, which is one of the alternative dispute resolution methods, has many advantages. Mediation, which is optional, has become a condi-tion of litigation for some disputes in our country over time. The subject of this study is the point of view of the courts, the problems caused by the differences in point of view, and the solution proposals on the accumula-tion of litigation cases and lawsuits within the scope of commercial medi-ation in Turkish Law. The study has been handled with an analytical app-roach and document review method based on legal regulations and court decisions. In the study, it has been determined that the differences of opi-nion in practice and doctrine are caused by the gap in the legislation. With a clear legal regulation, it will be possible to eliminate different opinions and interpretations regarding commercial mediation, which is a condition of litigation, in terms of the action with gradual claims and accumulation of claims.

Anahtar Kelimeler

Commercial litigation, Mediation condition of commercial litigation, Action with gradual claims, Accumulation of claims, Court decisions

Kaynakça

• Akil, Cenk. “Ticari Uyuşmazlıklarla Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hakkında Usûl Hukuku Bakımından Bazı Değerlendirmeler”. TAAD. Yıl:11, S. 41, Ocak 2020, ss. 307-324.
• Akkan, Mine. Pekcanıtez Usul-Medeni Usul Hukuku-Cilt: I. Editörler: Hakan Pekcanıtez/ Muhammet Özekes/ Mine Akkan/ Hülya Taş Kork-maz, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, (Pekcanıtez Usul-Cilt I).
• Arfin, Miriam R. “The Benefits of Alternative Dispute Resolution in Intellectual Property Disputes”. Hastings Comm. & Ent. Law Journal. Volume 17, Number 4, 1995, ss. 893- 915.
• Aksoy, Elif. “Objektif Dava Birleşmesi”, TBB Dergisi. S. 117, Nisan 2015, ss. 201-232.
• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Yirmi Altıncı Basıdan Tıpkı Basım, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü (T. İş Bankası A.Ş. Vakfı), Ankara 2020.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema. Medenî Usul Hukuku. 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin. Medenî Usûl Hukuku. 3. Bası, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Atalı, Murat/Erdoğan, Ersin. “Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesi Çerçevesinde Menfi Tespit Davaları Sorunu”. ÇÜHFD, C. 5, S. 1, (Arş. Gör. Ceren Damar Şenel Armağan I-I), ss. 205-221.
• Ayhan, Rıza/Özdamar, Mehmet/Çağlar, Hayrettin. Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar. 7. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• Bozkurt, Tamer. Ticaret Hukuku, Cilt I, Ticari İşletme Hukuku. 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2013.
• Budak, Ali Cem. “Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk”. MİHDER 2019/1, ss. 25-40.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol. Medenî Usul Hukuku. 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• Bulut, Uğur. Medenî Usûl Hukukunda Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi). Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
• Eminoğlu, Cafer/Erdoğan, Ersin. Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk. Adalet Yayınevi Ankara 2020.
• Ermenek, İbrahim/Azaklı Arslan, Betül. “İcra ve İflâs Hukuku Açısından Ticarî Davalarda Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu (TTK m. 5/A)”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Mayıs – Haziran 2020, S. 148, ss. 135-197.
• Kekeç, Elif Kısmet. Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler. 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• Kılınç, Ayşe. “Bir Yargıtay Kararı Işığında Terditli Dava ve Terditli Davada Hüküm Konusunun İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi Dergisi. 69 (2), 2020, ss. 541-566.
• Kılınç, Ahmet. “Osmanlı Devleti’nde Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Müslihun: Osmanlı Arabuluculuğu”. II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi (İstanbul, 2016). (Ed. Fethi Gedikli), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, ss. 15-83.
• Kırtıloğlu, S. Serhat. “Medeni Yargılama Hukukunda Objektif Dava Birleşmesi”. EÜHFD. C. XVIII, S. 3–4, 2014, ss. 133-172.
• Koçyiğit, İlker/ Bulur, Alper. Ticari Davalarda Dava Şartı Arabuluculuk. Ankara 2019.
• Kurt Konca, Nesibe. “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk”. SETA Perspektif, S. 225, 2018, ss. 1-6.
• Kuru, Baki. İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku. Bi-rinci Baskıya Ek 1. Tıpkı Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Narbay, Şafak/Akkuş, Muhammed. “Ticari İş ve Tüketici İşlemi Kavramları Ekseninde Görevli Mahkeme ve Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Düşünceler”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 44, Ekim 2020, ss. 301-334.
• Narbay, Şafak/Kanyılmaz, Sevgi. “Birinci Kitap: Ticari İşletme Hukuku Arabuluculuk Eğitim Modülü”. Ticaret Hukukunda Uzman Arabuluculuk. Editör: Şebnem Akipek Öcal, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı, Ankara 2020.
• Özaykut, Salih/Beleç, Mehmet. Karşılaştırmalı, Açıklamalı, Şerhli ve Gerekçeli Hukuk Muhakemeleri Kanunu. 2. Baskı, Adalet Yayınevi, An-kara 2015.
• Özekes, Muhammet/Çiftçi, Pınar. “Menfi Tespit Davalarını Zorunlu Arabuluculuğa Dahil Saymanın Gereksizliği Üzerine (İstanbul BAM Kararları Örneğinden Bir Bakış)”. TBBD/2020/1 48, ss. 101-134.
• Paslı, Ali. “Ticari İşletme ve Ticaret Şirketleri Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi: Türk Ticaret Kanunu 5/A Maddesinin Yorumlanması”. (Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Edt. Sü-ral Ceyda Efeçınar/ Mehmet Ertan Yardım), Ankara 2019, ss. 13-25.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet. Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı. 6. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018. Pekcanıtez, Hakan.
• Pekcanıtez Usul-Medeni Usul Hukuku-Cilt: II. (Edi-törler: Hakan Pekcanıtez/ Muhammet Özekes/ Mine Akkan/ Hülya Taş Korkmaz), 15. Baskı, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, (Pekcanıtez Usul- Cilt II).
• Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi. Ticari İşletme Hukuku. 17. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
• Şener, Oruç Hami. Ticari İşletme Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Tanrıver, Süha. “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”. TBB Dergisi. S. 147, 2020, ss. 111-142.
• Tutumlu, Mehmet Akif. “Terditli Davada Hüküm Kurma Sorunu”. Terazi Hukuk Dergisi. C. 9, S. 97, Eylül 2014, ss. 92-94.
• Ulukapı, Ömer. Medenî Usûl Hukuku. 3. Baskı, Mimoza Yayınları, Ekim 2015.
• Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, N. Füsun. Ticari İşletme Hukuku. 6. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2019.
• Yılmaz, Ejder. “Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Dava Çeşitleri”. Bankacılar Dergisi. S. 80, Mart 2012, ss. 83-104.
• Kurdoğlu, Bülent Nuri. “Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Uygulaması ve Eleştirisi”. http://bnkurdoglu.blogspot.com/
• www.karararama.yargitay.gov.tr www.kazancihukuk.com.tr http://www.lugatim.com/ www.osmanice.com