YARATICI TURİZME KAVRAMSAL VE COĞRAFİ BİR YAKLAŞIM

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 1, 21 - 34, 19.09.2017

Volkan Zoğal , Gözde Emekli

Öz

Son yıllarda, küresel akımların
etkisiyle ortaya çıkan tekdüzelik, yeni ve farklı turistik eğilimlere

ilgiyi artırmıştır. Yeni yerler ve kültürler, farklı turizm
türleri ve deneyimler, turizm talebinde birtakım değişimlere neden olmuştur.
1980’lere kadar daha çok geleneksel kültürel turizm olarakadlandırabileceğimiz,
antik kültürü, müzeleri ve taşınmaz varlıkları ziyaret ile sınırlanan kültürel turizm,
1980’lerden sonra geleneksel kültür, çağdaş kültür ve yaşayan kültür ile
bütünleşen bir kültürel turizm modeline dönüşmüştür. 2000’lerden sonra ise
deneyim ve paylaşım ekonomisinin ürünü olarak “yereldeki gibi yaşama” vurgusu
ile pasif ziyaretten aktif yaşama katılımın ve yaratıcılığın öne çıktığı
kültürel turizm uygulamaları dikkat çekmiştir. Turizm, modern dönemdeki kitlesel
niteliğinden uzaklaşarak bireysellik ön plana çıkmış ve turistlerin bireysel
görüş ve beklentilerini yansıtan, onların isteklerini ve duyarlılıklarını
yanıtlayan yaratıcı turistik ürünlere ilgi artmıştır. Yaratıcı turizm kavramı;
bir bölgenin özgün kültürel mirasını ve sanatını, bölgede yaşayan insanlarla
yakın ilişkiler kurarak ve etkin katılımla deneyimleyerek öğrenme imkânı sunan sürdürebilir
bir turizm şekli olarak tanımlanabilir. Yaratıcı turizmi klasik kültürel
turizmden ayıran en önemli özellikleri “etkin katılım”, “deneyimleyerek
öğrenme”, “yaratıcı potansiyel-beceri geliştirme” ve “yerel halk ile yakın
ilişkiler”dir. Bu bağlamda çalışmanın amacı; sürdürülebilirlik, yerel
kültürturist- mekân etkileşimi, bölgesel kalkınma ve coğrafya ile yakından
ilişkili olan yaratıcı turizm kavramını turizm coğrafyası yaklaşımı ile
değerlendirmektir. Bu amaçla ulusal ve uluslararası yazın taraması yapılarak
yaratıcı turizm kavramsal olarak ele alınmış ardından yaratıcı turizm
uygulamaları örnekleriyle anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Turizm, Turizmde Yeni Eğilimler, Yaratıcı Turizm, Turizm Coğrafyası

Kaynakça

• Ajanovic, E., Çizel, B. 2015. ‘UNESCO Yaratıcı Kentler Ağı ile Antalya Kentinin Değerlendirilmesi’. Mediterranean Journal of Humanities, 1: 1-16.
• Akoğlan Kozak, M., Evren, S. ve Çakır, O. 2013. ‘Tarihsel Süreç İçinde Turizm Paradigması’ Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1): 7-22.
• Akşit Aşık, N. 2014. ‘Yaratıcı (kreatif) turizm’. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7 (31): 786-195. Ateljevic, I. ve Doorne, S. 2000. ‘Staying Within the Fence: Lifestyle Entrepreneurship in Tourism’, Journal of Sustainable Tourism, 8(5): 378-392.
• Florida, R. 2012. The rise of the creative class, revisited. Basic Book, New York.
• Gordin, V., Matetskaya, M. 2012. ‘Creative tourism in Saint Petersburg: The state of the art’. Journal of Tourism Consumption and Practice, 4(2): 55–77.
• Gülüm, E. 2015. ‘Yaratıcı Turizm-Halk Kültürü İlişkisi ve Yerelin Popülerleşmesi’. Milli Folklor, 27 (105): 87-98
• Lazzeretti, L., Capone, F., Seçilmiş, İ.E. 2014. ‘Türkiye’de Yaratıcı ve Kültürel Sektörlerin Yapısı’. Maliye Dergisi, 166: 195-220. Lim, W.M. 2016. ‘Creativity and sustainability in hospitality and tourism’. Tourism Management Perspectives, 18: 161-167. Lindroth, K., Ritalahti, J., Soisalon-Soininen, T. 2007. ‘Creative tourism in destination development’. Tourism Review, 62 ¾: 53-58.
• OECD, 2014. ‘Tourism and the Creative Economy’. OECD Studies on Tourism, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264207875-en. Erişim tarihi: 23.03.2017
• Özgüç, N. 2011. Turizm Coğrafyası: Özellikler ve Bölgeler. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Paschinger, E. 2015. The Creative Traveler’s Handbook. Full Flight Press
• Pearce, D. G., Butler, R. W. 1993. Tourism research: Critiques and challenges. Routledge, London.
• Raymond, C. 2007. ‘Creative Tourism New Zealand: The Practical Challenges Of Developing Creative Tourism’. içinde Richards G., Wilson J. (eds.), Tourism, creativity and development, Routledge, London: 145– 157.
• Reisinger, Y. 2009. International Tourism: Cultures and Behavior. Butterworth Heinemann Elsevier.
• Richards, G., Raymond, C. 2000. ‘Creative Tourism’. ATLAS News, 23: 16-20.
• Richards, G., Wilson J. 2006. ‘Developing creativity in tourist experiences: A solution to the serial reproduction of culture?’. Tourism Management, 27(6): 1209–1223.
• Richards, G. 2010. ‘Tourism Development Trajectories-From Culture to Creativity’. Tourism and Management Studies, 6: 9-15. Richards, G. 2011. ‘Creativity and tourism. The state of the Art’. Annals of Tourism Research, 38(4): 1225–1253.
• Richards, G., Marques, L. 2012. ‘Exploring Creative Tourism: Editors Introduction’. Journal of Tourism Consumption and Practice, 4(2): 1-11.
• Richards, G. 2014a. ‘The New Geographies of Tourism: Space, place and locality’, Paper presented at the Wageningen Geography Lectures, 13th January 2014.
• Richards, G. 2014b. ‘Creativity and tourism in the city’. Current Issues in Tourism, 17(2): 119–144.
• Richards, G. 2015. ‘Creative Tourism: New Opportunities for Destinations Worldwide?’ Presentation at the World Travel Market Conference on ‘Creative Tourism: All that you need to know about this growing sector’, https://www.academia.edu/17835707/Creative_Tourism_New_Opportunities_for_Destinations_Worldwide (Erişim tarihi: 23.03.2017)
• Richards, G. 2016. ‘The development of creative tourism in Asia’. Paper presented at the Artepolis VI. International Seminar in Bandung, Indonesia, https://www.academia.edu/27868230/The_development_of_creative_tourism_in_Asia (Erişim tarihi: 23.03.2017)
• Rogerson, C.M. 2006. ‘Creative Industries and Urban Tourism: South African Perspectives’. Urban Forum, 17(2): 149-166.
• Roney, S.A. 2011. Turizm: Bir Sistemin Analizi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Tan, Siow-Kian, Kung, Shiann-Far ve Luh, Ding-Bang. 2013. “A Model of ‘Creative Experience’ in Creative Tourism”. Annals of Tourism Research, 41: 153-174.
• UNESCO, 2006. Towards Sustainable Strategies for Creative Tourism. Discussion Report of the Planning Meeting for 2008, International Conference on Creative Tourism, Santa Fe, http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001598/159811e.pdf.
• UNESCO, 2013. Creative Cities Network Mission Statement, http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/pdf/Mission_statement_Bologna_creative_cities_meeting.pdf
• UNESCO TÜRKİYE MİLLİ KOMİSYONU. 2017. UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı. http://unesco.org.tr/dokumanlar/duyurular/ia_sunum.pdf (Erişim tarihi: 14.07.2017)
• Urry, J. 2009. Turist Bakışı, (Çev. E. Tataroğlu, İ. Yıldız), Bilgesu Yayıncılık, İstanbul, (Orijinal Basım Tarihi 2002).
• Wattanacharoensil, W. ve Schuckert, M. 2014. ‘Reviewing Thailand’s master plans and policies: implications for creative tourism?’ Current Issues in Tourism, 19(10): 1045-1070.
• Wurzburger, R.; Aageson, T., Pattakos, A. Ve Pratt, S. (eds.) 2008. Creative Tourism, A Global Conversation. Sunstone Press, Santa Fe.
• İNTERNET KAYNAKLARI http://www.barcelonacreativa.info/ http://www.creativeaustria.at/ http://www.creativefrance.fr/en http://www.creativeparis.info/en/ http://en.unesco.org/creative-cities/home http://www.kreativreisen.at/en https://santafe.org/ http://unesco.org.tr/dokumanlar/duyurular/ia_sunum.pdf