Cin Mısır Genotiplerinin Biplot ( GGE ve AMMI) Analizi İle Kimyasal Kompozisyonlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 1417 - 1431, 30.09.2020

Erkan Özata

https://doi.org/10.31202/ecjse.727259

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma 49 cin mısır genotipinin tane kimyasal içeriklerinin belirlenmesi amacıyla 2016 yılında üç farklı lokasyonda yürütülmüştür. Biplot (GGE ve AMMI model) analizleri kullanılarak kalite özelikleri bakımından lokasyonlar için yüksek ve kararlı genotipler belirlenmiştir. Deneme sonucunda; cin mısır genotiplerinin ortalama protein içeriği % 9.7-12.2, nişasta içeriği % 58.8-61.2, yağ içeriği % 3.55-3.87, karbonhidrat içeriği % 68.8-71.2 enerji değeri 382.9-393.3 kcal, Cu içeriği 0.36-0.39 mg/100 g, Fe içeriği 2.69-3.01 mg/100 g, Mn içeriği 1.08-1.18 mg/100 g, Zn içeriği 2.98-3.19 mg/100 g, Ca içeriği 4.76-5.66 mg/100 g, K içeriği 244-267 mg/100 g, P içeriği 142.5-157.7 mg/100 g, Mg içeriği 118.3-128.3 mg/100 g aralığında değişmiştir. Varyans analizi sonucunda Genotip (G), Çevre (E) ve Genotip x Çevre (GE) interaksiyonu istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. AMMI analizi sonucunda çevre etkisinin mikro elementlerde % 93.27, makro elementlerde % 95.95, makro besin maddesi içeriğinde % 96.24; Genotip etkisinin mikro elementlerdee % 4.52, makro elementlerde % 2.98, makro besin maddelerinde %2.55; GE interaksiyonunun etkisinin mikro elementlerde %2.27, makro elementlerde %1.01, makro besin maddelerinde % 1.25 olarak belirlenmiştir. Biplot (AMMI ve GGE) multivaryete analizi sonucunda varyasyonun geniş olduğu, TBCM2015-48, TBCM2015-92, TBCM2015-95, TBCM2015-96 ve TBCM2015-44 numaralı aday genotiplerin tane kimyasal kompozisyonu bakımından kararlılıklarının yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

AMMI analiz, GGE Biplot, makro besin maddeleri, mikro ve makro element, cin mısır

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

214O004

Teşekkür

Bu projeye desteklerinden dolayı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kuruluşu’na (TÜBİTAK) teşekkür ederim (Proje Numarası TOVAG 214 O 004). Ayrıca denemelerin Antalya lokasyonunu yürüten Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsüne, mineral madde analizlerindeki yardımlarından dolayı da KTAE Toprak ve Su Kaynakları Bölüm personelleri Dr. Elif ÖZTÜRK ve Aylin ERKOÇAK teşekkür ederim.

Kaynakça

• [1] Özkan, A., A, C, Ülger., Çukurova Ekolojik Koşullarında Değişik Azot Dozu Uygulamalarının İki Cin Mısırı (Zea mays L. everta Sturt.) Çeşidinde Tane Verimi ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 2011; 21(3): p. 198-208.
• [2] Özkan, A., Çukurova koşullarında değişik azot dozu uygulamalarının iki cin mısırı (Zea mays everta Sturt.) çeşidinde tane verimi, tarımsal özellikler ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi (Basılmamış), Adana, 2007.
• [3] Nguyen, V., Cooper, L., Lowndes, J., Melanson, K., Angelopulos, T.J., Rippe, J.M., Reimers, K., Popcorn is more satiating than potato chips in normal-weight adults, Nutrition Journal, 2012;11-71, 1-6.
• [4] Samur, G., Vitaminler mineraller ve Sağlığımız . Birinci Basım, ISBN : 978-975-590-243-2. 2008.
• [5] WHO,. Vitamin ve mineral requirements in human nutrition. Second Edition. 2003; p. 64-256. (Erişim Tarihi 06. 04.2020).
• [6] Welch, R, M,. & Graham. R. D., Breeding for micronutrients in staple food crops from a human nutrition erspective. Journal of Experimental Botany 2004; 55: 353-364..
• [7] White, P, J., & Broadley, M, R., Biofortification of crops with seven mineral elements often lacking in human diets-iron, zinc, copper, calcium, magnesium selenium ve iodine. New Phytologist 2009; 182: 49-84.
• [8] Shahzad, Z., Rouached, H., & Rakha, A.,. Combating mineral malnutrition through iron ve zinc biofortification of cereals. Comprehensive Reviews in Food Science ve Food Safety 2014;13(3): 329-346.
• [9] Toklu, F., Özkan, H., Karakoy, T., Coyne, C, J., Evaluation of Advanced Lentil Lines for Diversity in Seed Mineral Concentration, Grain Yield ve Yield Components", Tarım Bilimleri Dergisi-Journal Of Agricultural Sciences, 2017; Vol.23, pp.213-222.
• [10] Asfaw, A., F, Alemayehu., F, Gurum., and M, Atnaf.,. AMMI and SREG GGE biplot analysis for matching varieties onto soybean production environments in Ethiopia. Scientific Research and Essay 2009; 4 (11): 1322-1330
• [11] Gauch HG ve Zobel RW. (1997). “Predictive ve postdictive success of statistical analysis of yield trials”. Theoretical ve Applied Genetics 76.1 1988: 1-10.
• [12] Gabriel, K.R. The Biplot Graphic Display of Matrices with Application to Principal Component Analysis. Biometrika, 1971; 58, 453-467.
• [13] Yan, W., L.A. Hunt, Q. Sheng ve Z. Szlavnics.. Cultivar evaluation ve mega-environment investigation based on the GGE biplot. Crop Sci. 2000; 40:597–605. ISSN 1435-0653.
• [14] Yan, W., P.L. Cornelius, J. Crossa ve L.A. Hunt.. Two types of GGE biplots for analyzing multi-environment trial data. Crop Sci. 2001; 41:656-663. [15] Samonte, S,O,P,B., Wilson, L,T., Mc Clung, A. M., ve Medley, J, C., Targeting cultivars onto rice growing environments using AMMI ve SREG GGE biplot analyses. Crop Sci. 2005; 45: 2414-2424.
• [16] Naroui, M.R.R., M.A. Kadir, M. Y. Rafii, Z. E. Hawa Jaafar, M. R. Naghavi ve F.Ahmadi. Genotype × environment interaction by AMMI ve GGE biplot analysis in three consecutive generations of wheat (Triticum aestivum) under normal ve drought stress conditions. AJS 2013; 7 (7):956-961.
• [17] Kendal, E. ve Dogan, Y. Stability of a Cveidate ve Cultivars (Hordeum vulgare L) by GGE Biplot analysis of Multi-environment Yield Trials in Spring Barley. Agriculture ve Forestry. 2015; 61(4), 307-318.
• [18] Oral, E,, Kendal, E., ve Doğan, Y., Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Verim Stabilitesinin Biplot ve AMMI Analiz Yöntemleri ile Değerlendirilmesi ADÜ Ziraat Dergisi, 2018;15(1):55-64 — doi: 10.25308/aduziraat.373685.
• [19] Sabaghnia N., H. Dehghani ve S.H. Sabaghpour Graphic analysis of G × E Genotype by environment interaction for lentil yield in Iran. Agron. J. 2008;. 100:760–764.
• [20] Fan, X.M., M.S. Kang, H. Chen, Y. Zhang, J. Tan ve C. Xu. Yield stability of maize hybrids evaluated in multi-environment trials in Yunnan, China. Agron. J. 2007; 99:220-228.
• [21] Mirvea, G. V., Souza L.V., Guimarães L, J.M., Namorato, H, Oliveria L.R. ve Soares M.O.. Multivariate analyses of genotype x environment interaction of popcorn. Pesq. agropec. bras., Brasília, 2009 v.44, n.1, p.45-50.
• [22] Erdal, Ş., Özata,E, Pamukcu, M. Savur, O. Tezel, M ve Cengiz, R., Additive main effects ve multiplicative interactions analysis of yield in popcorn (Zea mays everta L.) hybrids. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2012. 25(2): p. 117-121.
• [23] Santos, A. D., Amaral Júnior, A. T., Kurosawa, R, D, N, F., Gerhardt, I, F, S.. Fritsche Neto, R., (2017). GGE Biplot projection in discriminating the efficiency of popcorn lines to use nitrogen. Ciência e Agrotecnologia, 41, 22-31. https://doi.org/10.1590/1413-70542017411030816
• [24] Anonim, 2010., Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. Tarımsal Değerleri Ölçme Demeleri Teknik Talimatı, Mısır (Zea maysL.) Ankara.
• [25] AOAC (2005)., International, Offical Methods of Analysis of AOAC Internatıonal 18 th Edition, AOAC InternatıonaL, Gaithersburg, MD, USA, Offical Method.
• [26] Yan, W GGE biplot a Windows application for graphical analysis of multi-environment trial data ve other types of two-way data. Agron J 2001; 93:1111–1118
• [27] Purchase, JL, Hatting H ve Vveeventer CS . Genotype × environment interaction of winter wheat (Triticum aestivum L.) in South Africa: Π. Stability analysis of yield performance. South Afric J Plant Soil 2000; 17: 101-107. [28] Boţović D., T, Ţivanović, V., Popović, M., Tatić, Z., Gospavić, Z., Miloradović, G., Stanković, M, Đokić., Assessment stability of maize lines yield by GGE-biplot analysis.- Genetika, 2018;Vol 50, No.3, 755-770.
• [29] Broccoli, A. M., and R, Burak.. Effect of genotype x environment interactions in popcorn maize yield and grain quality Span J Agric Res 2004; 2 (1), 85-91.
• [30] Yan, W. ve Holland, J.B. A heritability adjusted GGE biplot for test environment evaluation. Euphytica. 2010 : 171(3), 355-369.
• [31] Alfadhli, E, M., Macronutrients imbalance ve micronutrient deficiencies among healthy Saudi physicians in Al Madina, Saudi Arabia. Saudi J Med Med Sci 2016;4:192-6.
• [32] Arın, L., Eser, B., & İlbi, H., Tohum Biyolojisi. Tohum Tohumculuk ve Teknolojileri, Cilt-1 2019. (pp.51-147), Ankara: BİSAB-Arkadaş Basım, Ulus/ANKARA.
• [33] Ranathunga, R, A, A., Gunasekara, G,T,N., Wijewardana, D,C,M,S,I.,. Quality performance, proximate composition ve sensory evaluation of developed flavoured instant popcorn. 2016:143 – 146.
• [34] Ijarotimi, S,O., Keshinro, O,O., Determination of amino acid, fatty acid, mineral, functional ve cooking properties of germinated ve fermented popcorn (Zea mays everta) fl our. Eur. J. Food Res. Rev., 2011, 1, 102–122.
• [35] Gwirtz, J, A., ve Garcia-Casal N, M., Processing maize flour ve corn meal food products Ann N Y Acad Sci. 2014 Apr; 1312(1): 66–75. doi: 10.1111/nyas.12299
• [36] Kaya, Y, M., M. Akcurra., ve Taner, S., GGE-biplot analysis of multi-environment yield trials in bread wheat. Turkish J. Agri. For. 2006: 30:325–337.
• [37] Khalil, I.B., H,U, Rahman., N,U, Rehman., M, Arif., I, H, Khalil, M., Iqbal, Hidayatullah, K. Afridi., M. Sajjad, M. ve Ishaq.. Evaluation of maize hybrids for grain yield stability in north-west of Pakistan. Sarhad J. Agri. 2011: 27(2):213-218.
• [38] Mitrović B, Stanisavljević D, Treskić S, Stojaković M, Ivanović M, Bekavac G & Rajković M. Evaluation of experimental maize hybrids tested in multi-location trials using AMMI ve GGE biplot analyses. Turkish Journal of Field Crops 2012:17(1): 35-40.
• [39] Munawar, M., G. Hammad., ve Shahbaz, M., Evaluation of maize (Zea mays L.) hybrids under different environments by GGE Biplot analysis. American-Eurasian J.Agric.Environ.Sci.13 2013: (9):1252-1257.
• [40] Yan, W., ve Rajcanw, I., Biplot analysis of test sites ve trait relations of soybean in Ontario. Crop Science. 2002: 42, 11-20.
• [41] Kendal, E., Aktas, H., Investigation of genotypes by environment interaction using GGE biplot analysis in barley. Oxidation Communications, Biological ve Biochemical Oxidation Proceses 2016: 39 (3-1): 24-33.
• [42] Yan, W., Singular value partitioning in biplot analysis of multi environment trial data. Agron. J. 2002: 94:990–996. ISSN: 1435- 0645.
• [43] Yan, W., ve N, A, Tinker.,. Biplot analysis of multi-environment trial data: Principles ve applications. Canadian Journal of Plant Science 2006 86: 623–645.
• [44]Yan, W., M.S. Kang, B. Ma, S. Woods ve P.L. Cornelius. GGE biplot vs. AMMI analysis of genotype-by-environment data. Crop Science 2007: 47: 643–655.
• [45] Akter, A., Hassan¸ M. J., Kulsum¸ M. U., Islam, M. R., Hossain ve K. Rahman¸ M. M..AMMI biplot analysis for stability of grain yield in hybrid rice (Oryza sativa L.). J. Rice Res. 2014: 2: 126.
• [46] Kendal, E., ve Sener¸ O., Examination of genotype environment interactions by GGE biplot analysis in spring durum wheat, Ind. J. of Genet. ve Plant Breed. 2015:75(3): 341-348 DOI: 10.5958/0975-6906.2015.00054.1