TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DÜNYA PETROL FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 22 - 35, 15.03.2019

Mustafa Şit , Erdal Alancıoğlu

Öz

Dünya petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar
özellikle petrol ithalatçısı konumunda bulunan ülke ekonomilerini farklı
kanallardan etkilemektedir. Bu etki kanallarından en önemlilerinden birisi
döviz kurudur. Çünkü döviz kurlarındaki değişim kırılgan ekonomilerde farklı
ekonomik sorunlara yol açmaktadır. Bu makalede önemli oranda petrol ithalatçısı
olan Türkiye ekonomisinde petrol fiyatları ile döviz kurları arasındaki
ilişkinin varlığı araştırılmaktadır. Bu bağlamda söz konusu ilişki
2008:M01-2018:M06 dönemi verileri üzerinden eşbütünleşme ve nedensellik
testleri ile analiz edilmiştir. Literatürdeki çalışmalara katkı bağlamında
Türkiye ekonomisi için farklı testler (Engle-Granger Eşbütünleşme, Philipps –
Oualiris Eşbütünleşme)  uygulanmıştır.
Çalışmanın bulgularına göre değişkenler arasında uzun dönemli ilişki olduğu ve
nedenselliğin yönünün ise petrol fiyatlarından döviz kuruna doğru gerçekleştiği
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Philipps – Oualiris Eşbütünleşme Testi, petrol fiyatları, döviz kuru

Kaynakça

• Aguilar, A.G.C. (2013). “Oil Prices and the CAD/USD Exchange Rate”, Master Thesis on Economy, Laval University, Québec, Canada.
• Akram, Q. F. (2009). “Commodity Prices, Interest Rates and the Dollar”, Energy Economics, 31(6), 838–851.
• Altıntaş, H. (2013). “Türkiye’de Petrol Fiyatları, İhracat ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ve Dinamik Nedensellik Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 1-30.
• Bachmeier, L. And Cha, I. (2011). “Why Don't Oil Shocks Cause Inflation?, Evidence from Disaggregate Inflation Data. Journal of Money, Credit And Banking, 43(6), 1165–1183.
• Bachmeier, L., Qi, L., Liu, D. (2008). “Should Oil Prices Receive So Much Attention?” An Evaluation of The Predictive Power of Oil Prices for the U.S. Economy. Economic Inquiry, 46(4), 528–539.
• Bouoiyour, J., Selmi, R., Tiwari, A. K., Shahbaz, M. (2015). “The Nexus Between Oil Price And Russia's Real Exchange Rate: Better Paths Via Unconditional vs Conditional Analysis”, Energy Economics, 51, 54-66.
• Brahmasrene, T., Huang, J. C., Sissoko, Y. (2014). “Crude Oil Prices and Exchange Rates: Causality, Variance Decomposition and İmpulse Response”, Energy Economics, 44, 407-412.
• Çiçek, H., Gözegir, S., Çevik, E. (2010). “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1990-2009)” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 141-156.
• Dawson, J.C. (2007). “The Effect of Oil Prices on Exchange Rates: A Case Study of the Dominican Republic”, UndergraduateEconomic Review, 3(1), 4.
• De Vita, G. And Trachanas, E. (2016). “Nonlinear Causality Between Crude Oil Price and Exchange Rate: A Comparative Study of China and India’-A Failed Replication (Negative Type 1 and Type 2)”, Energy Economics, 56, 150-160.
• Elliot, B. E., Rothenberg, T. J., Stock, J. H. (1996). “Efficient Tests of the Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 64(8), 13-36.
• Engle, R. F. And Granger, C.W.J. (1987). “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica ,55, 251-276.
• Granger, C. (1969). “Investigating Causal Relation by Econometric Models and CrossSpectral Methods”, Econometrica, 37,427-438.
• Granger, C. (1988). “Causality, Cointegration and Control”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 551-559.
• Güneş S., Gürel S. P., Cambazoğlu, B. (2013). “Dış Ticaret Hadleri, Dünya Petrol Fiyatları ve Döviz Kuru İlişkisi, Yapısal VAR Analizi: Türkiye Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 1-17.
• Hamilton, J. (1994). Time Series Analysis. Vol. 2. Princeton: Princeton University Press.
• MacKinnon, J. (1996). “Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests’’, Journal of Applied Econometrics, 11, 601-618. OECD Statistics (2017), Monthly Monetary and Financial Statistics (MEI): Exchange rates (USD monthly averages). http://stats.oecd.org, E.T.: 10.08.2018.
• Oruç, E. (2016). “Bütçe Açıkları Enflasyonist Etkiye Sahip midir? Türkiye Üzerine Uzun Dönemli Analiz”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 1-21.
• Pershin, V., Molero, J. C., And De Gracia, F. P. (2016). “Exploring the Oil Prices and Exchange Rates Nexus in Some African Economies”, Journal of Policy Modeling, 38(1), 166-180.
• Phillips, P. C. B. And Ouliaris, S. (1990). “Asymptotic Properties of Residual Based Tests for Cointegration”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 165-193.
• Tiwari, A. K., Mutascu, M. I., Albulescu, C. T. (2013). “The İnfluence of the International Oil Prices on the Real Effective Exchange Rate in Romania in a Wavelet Transform Framework” Energy Economics, 40, 714-733.
• Tiwari, A. K. And Albulescu, C. T. (2016). “Oil Price and Exchange Rate in India: Fresh Evidence from Continuous Wavelet Approach and Asymmetric, Multi-Horizon Granger-Causality Tests”, Applied Energy, 179, 272-283.
• Trehan, B. (1986). “Oil Prices, Exchange Rates and the U.S. Economy: An Empirical Investigation”, Economic Review, 4, 25-43. Uğurlu, E. (2009), Durağanlık Ve Birim Kök Sınamaları, Ders Notları, https://www.researchgate.net/publication/281647245_Duraganlik_BirimKok_Sinamalari- _Stationarity_Unit_Root_Tests, E.T.: 15.11.2018.
• U.S. Energy Information Administration (EIA) (2017), Spot Prices for Crude Oil and Petroleum Products https://www.eia.gov/dnav/pet/hist/LeafHandler.ashx?n=pet&s=rbrte&f=m, E.T.: 10.08.2018.
• Yang, L., Cai, X. J., Hamori, S. (2018). “What Determines the Long-Term Correlation Between Oil Prices and Exchange Rates?”, The North American Journal of Economics and Finance, 44, 140-152.