SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI AÇISINDAN ORDU İLİ (Ülke Geneli ve Karadeniz Bölgesi Bir Karşılaştırma)

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 6, 76 - 103, 28.08.2020

Mahmut İnan

Öz

Sosyo-ekonomi, ekonomik faaliyetlerin sosyal süreçleri nasıl etkilediğini ve şekillendirdiğini inceleyen bir bilim dalıdır. Buna paralel olarak sosyo-ekonomik gelişmişlik, bir ekonomide genel olarak toplumların yerel, bölgesel veya küresel durumlarının ekonomik ve sosyal yönleriyle ortaya konulması ve analiz edilmesidir.
Bu amaçla çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Ordu ilinin sosyo-ekonomik yapısı ve gelişmişlik sıralaması incelenmiştir. Ordu ilinin gelişmişlik sıralaması; DPT’nin 2003 yılında, Kalkınma Bakanlığı’nın 2013 yılında, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 2019 yılında yaptıkları “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” çalışmalarından yararlanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte, milli gelir, kişi başına düşen gelir ve vergi yapısı açısından da Ordu ilinin ülke, bölge ve TR90 bölgesi sınıflaması içerisindeki yeri ile gelişimi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Ordu ilinin gerek Türkiye sıralaması ve gerekse bölge içindeki sıralamasında gelişmişlik açısından yeterli bir gelişmenin olmadığı görülmüştür. Bu durumun ilin bulunduğu bölgenin coğrafi yapısı ile yakından ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ordu İli, Sosyo-Ekonomik Yapı, , Gelişmişlik Düzeyi, Gelişmişlik Sıralaması

Kaynakça

• Albayrak, A. S. (2005). “Türkiye’de illerin sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerinin çok değişkenli istatistik yöntemlerle incelenmesi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 153-177. Çetin, I. ve Sevüktekin, M. (2016). “Türkiye’de gelişmişlik düzeyi farklılıklarının analizi”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 39-61. DOKA. (2015). (Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı). TR90 düzey II bölgesindeki ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması ve sınıflandırılması, Hazırlayanlar: Metin Berber, Murat Can Genç ve Ezgi Baday Yıldız, Trabzon. DPT. (2003). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (2003), Hazırlayanlar: Bülent Dincer, Metin Özaslan ve Taner Kavasoğlu, Ankara: Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayın No DPT 2671. Dura, C. (2019). “Ekonomide yapı nedir, neden önemlidir?”, http://www.cihandura.com/tr/makale/ekonomde-yapi-nedr-neden-oenemldr, (E.T.: 30.04.2020). Eğilmez, M. (2018). Ekonomide analiz (örnek olaylar ve çözümler), İstanbul: Remzi Kitabevi, 8. Baskı. Eğilmez, M. ve Kumcu, E. (2011). Ekonomi politikası (teori ve Türkiye uygulaması), İstanbul: Remzi Kitabevi, 16. Baskı. Feldman, M. and Storper, M.. (2020). “Economic growth and economic development: geographic dimensions, definition & disparities, https://pdfs.semanticscholar.org/4a08/745ca73f4053ef28c97b2561893df9a1eed1.pdf, (E.T.: 08.06.2020), 1-23. Goode, R. (1986). “Gelişmekte olan ülkelerde vergi reformu engelleri” Çev: Turgay Berksoy, Marmara Üniversitesi. İ.İ.B.F. Dergisi, 3(3), 195-206. Haller, A.P. (2012). “Concepts of economic growth and development. challenges of crisis and of knowledge”, Economy Transdisciplinarity Cognition www.ugb.ro/etc, 15(1), 66-71. http://www.odu.edu.tr/. (E.T.:05.05.2020). http://www.otso.org.tr/dosya/YAYINLAR/YAYINLARIMIZ/ORDU-GENEL-GORUNUM.pdf, (E.T.: 07.06.2020). http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (E.T.: 21.03.2020). https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr, (E.T.: 13.06.2020). https://www.doka.org.tr/bolgemiz_Ordu-TR.html, (E.T.: 28.04.2020). https://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari, (E.T.: 12.06.2020). https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG1.htm, (E.T.: 12.06.2020). https://www.investopedia.com/terms/s/social-economics.asp, (E.T.: 07.06.2020). https://www.nufusu.com/il/ordu-nufusu; https://karadeniz.gov.tr//, (E.T.: 28.04.2020) Ivic, M. M. (2015). “Economic growth and development”, Journal of Process Karaman, E. (2012). Ordu İli Doğa Turizmi Master Planı 2013-2023, Hazırlayanlar: N. İlksen Kandemir, Taceddin Yüce ve Görkem Genç, İmtiyaz Sahibi: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, XI. Bölge Müdürlüğü, Ordu Şube Müdürlüğü. Kavasoğlu, T. (2007). “Sosyo-ekonomik gelişmişlik araştırması”, 2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, İzmir, (25-26 Ekim), 1-9. Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (2000). Türkiye ekonomisi, İstanbul: Remzi Kitabevi, Geliştirilmiş 10. Baskı. Korkmaz, E. (1982). Vergi yapısı ve gelişimi, İstanbul: Gür-Ay Matbaası. Nadaroğlu, H. (1996). Kamu maliyesi teorisi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 9. Baskı. Ordu Ticaret Borsası. (2019a). “Türkiye’nin üretim ve dış ticarette lider olduğu ürünler ve ekonomik göstergeler”, Ordu: Ordu Ticaret Borsası. Ordu Ticaret Borsası. (2019b). Ordu: Mart 2019 Ordu Ticaret ve Sanayi Odası. (2017). Ordu ili sanayi sektör raporu 2017, Hazırlayan; Ordu TSO Sanayi Birimi. Özdemir, A. İ. ve Altıparmak, A. (2005). “Sosyo-ekonomik göstergeler açısından illerin gelişmişlik düzeyinin karşılaştırmalı analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(Ocak – Haziran), 97-110. Özkan, S. D. ve Beyazlı, D. (2018). “Bölgesel gelişmişlik düzeyinin belirlenmesine ilişkin veri seti sorunsalı: eleştiri ve öneriler”, Planlama, 28(1), 22–39. Özkul, İ. (2019). “81 ilin 2018 yılı GSYH ve büyüme karnesi”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/81-ilin-2018-yili-gsyh-ve-buyume-karnesi/459282, 25 Aralık 2019, (E.T.: 30.04.2020). Şahin, H. (2012). Türkiye ekonomisi, Bursa: Ezgi Kitabevi, Yenilenmiş 12. Baskı. Şengül, Ü., Eslemian, S., Eren, M. (2013). “Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yönetimi İle Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 75-79. T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (SEGE-2011), Hazırlayanlar: Kamil Tasci ve Mustafa Caner Meydan, Ankara: Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2019a). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017, Hazırlayanlar: Salih Acar, Mustafa Caner Meydan, Leyla Bilen Kazancık ve Mustafa Işık, Ankara: Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 3, Araştırma Raporu Sayı: 3, Aralık 2019. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2019b). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017, Hazırlayanlar: Feyzettin Yılmaz, Salih Acar, Leyla Bilen Kazancık, Leventcan Gültekin, Mustafa Caner Meydan, Mehmet Emin Özsan ve Mustafa Işık, Ankara: Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 2, Araştırma Raporu Sayı: 2, Aralık 2019. Yıldız, E. B., Sivri, U. ve Berber, M. (2012). “Türkiye’de illerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması (2010)”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(Ocak-Haziran), 147-167.