DENETİMLERİN TURİST REHBERLERİNİN İŞ DOYUMUNA ETKİSİ; GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ’NDE ÇALIŞAN TURİST REHBERLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 7, 165 - 183, 24.01.2021

Merve Ofluoğlu , İsmail Kızılırmak

Öz

Günümüz rekabet koşullarının yoğun olduğu turizm sektörünün mihenk taşlarından biri olan turist rehberliği mesleğine mensup kişilerin hakları 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile korunmaktadır. Meslek yasası kapsamında 26.12.2014 tarih ve 29217 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği ile turist rehberliği mesleğine kabul, mesleğin icrası, meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile meslek kuruluşları arasındaki işbirliği ve denetime ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu kapsamda tüketiciye sunulan rehberlik hizmetinin yasal olup olmadığı meslek kanunun 7. Maddesi ve ilgili yönetmeliğin 41. Maddesi uyarınca yapılan denetimlerle tespit edilmekte ve gerekli durumlarda yasal işlem yapılmaktadır. Turistik destinasyonlarda yapılan yoğun denetimler, turist rehberlerinin yasalara uygun çalışma usullerini kontrol etmenin yanı sıra hem seyahat acentalarının turist rehberi olmadan tur düzenlemeleri hem de turist rehberi olmayan kişilerin rehberlik hizmeti verme eğilimleri konusunda caydırıcılık gücüne sahiptir. Bu caydırıcılık gücü denetimlerde tutulan tutanaklar ve cezai işlemlerden kaynaklanmaktadır. Çalışmanın araştırma konusu, yasalara aykırı tur organizasyonlarında denetimlerin etkisi ve bu etkinin turist rehberlerinin yaptıkları işten tatmin olma düzeylerini ifade eden iş doyumuna katkısıdır. 2019 yılının Göbeklitepe Yılı ilan edilmesinin de etkisiyle Göbeklitepe’nin bulunduğu Şanlıurfa ilindeki günübirlik turların yanı sıra Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne düzenlenen paket turların yoğun olduğu 2019 yılı için bölgede hizmet veren turist rehberleri araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Bu kapsamda Güneydoğu Anadolu Bölgesi paket turlarını içeren illeri kapsayan Şanlıurfa Bölgesel Rehberler Odası, Gaziantep Bölgesel Rehberler Odası ve Adana Bölgesel Rehberler Odası’na kayıtlı olan 187 eylemli turist rehberlerine 10.11.2019-10.12.2019 tarihleri arasında anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler analiz edilerek denetimler ile turist rehberlerinin iş doyumu arasındaki ilişki incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberi, Turist Rehberliği Meslek Yasası, İş Doyumu

Kaynakça

• Ababneh, A. (2016). “Tourist Guides and Job Related Problems, Analysis and Evidence from Jordan”, Journal of Quality Assurance in Hospitality&Tourism
• Akşit Aşık, N. (2010), Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler ile Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme, Türk İdare Dergisi, 467, 31-51.
• Aslan, H.(2006), Çalışanların İş Doyumu Düzeylerine Göre Depresyon, Benlik Saygısı ve Denetim Odağı Algısı Değişkenlerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydemir, P. ve Erdoğan E. (2013), İş Görenlerin Ücret Tatmini, İş Tatmini ve Performans Algısı, Kamu-İş Dergisi, 13(2), 127-153.
• Çavuş, Ş., Abdıldaev, M. (2014), Kırgızistan Devlet Üniversitelerinde Çalışan Öğretim Elemanlarının İş Doyumu, Turkish Journal of Education, 3(3), 11-24.
• Eğinli, A.T. (2009), Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3),35-52.
• Fidan, Y., Ercan, S., Yılmazer, A., Şehirli, M. (2016), Cinsiyetin İş Doyumu Üzerine Etkisi: Kamu Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Business&Management Studies: An International Journal, 4(1), 110-124.
• Gül, Ç.İ. (2017), Örgüt İkliminin İş Doyumuna Etkisi: İzmir İli İki Sağlık Kuruluşunda Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güzel, F.Ö., Türker, A., Şahin, İ. (2014), Profesyonel Turist Rehberlerinin Algıladıkları Mesleki Engelleri Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, Sayı:2, 173-190.
• Köroğlu, Ö. (2011), İş Doyumu ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köroğlu, Ö. (2012), İçsel ve Dışsal İŞ Doyum Düzeyleri ile Genel İŞ Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 275-289.
• Özdemir, F. (2006), Örgütsel İklimin İş Tatmin Düzeyine Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Polus, C., Jussem, P. M., Chung, E. (2018), Job Satisfaction among Regional Specific Tourist Guides: Evidence from Malaysian Borneo, International Journal of Acedemic Research in Business&Social Sciences, Vol:8, Special Issue: Tourism Way Forward:Addressing Trends and Issues
• Sun, H.Ö. (2002), İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi,Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2019 Turist Rehberliği Hizmeti Denetim Raporu
• Taş, A., Önder, E. (2010), Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisi, -Ekonomik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 17-30.
• Thierry, H. (1992), Payment: Which Meanings are Rewarding? American Behabioral Scientist, 35 (6), 694-707.
• TURBEB Rehber İstatistikleri, http://www.tureb.org.tr/tr/RehberIstatistik, E.T.:06.03.2020.
• Turist Rehberliği Meslek Kanunu. (2012). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120622-2.html, E.T.: 6.03.2020.
• Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği. (2014). https://teftis.ktb.gov.tr/TR-120445/turist-rehberligi-meslek-yonetmeligi.html, E.T.: 6.03.2020.