THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC PERFORMANCE INDEXES AND INTERNATIONAL TRADE: COMPERATIVE ANALYSIS

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 10, 1 - 16, 30.07.2022

Hande Emin Benli , Burak Çoban

Öz

Misery indices are indices that indicates the economic performance of the countries. In general, misery indexes are the criteria by which the potential misery or unhappiness of individuals is determined because high unemployment makes it difficult to find a job and high inflation hinders purchasing power. In terms of market actors, it is important to establish the relationship between misery index values and market mechanism. There are studies specific to the misery index in the literature however they do not focus on the variables such as the exchange rate, foreign trade balance, exports and imports. So this gap in the literature is tried to be filled. Therefore, within the framework of the study, we try to reveal whether the misery index interacts with international trade or foreign trade indicators through an empirical model. The indexes subject to the study are Okun Misery Index and Barro Misery Index. The study covers Turkey and the BRICS countries India, Brazil, Russia, China and South Africa. Analyzes were made on the Okun and Barro Index values specific to the countries. For Turkey, an econometric model was established by calculating the Barro Misery Index, exchange rate and foreign trade balance values between that belong to 2007Q3-2020Q3. According to the empirical findings, the established econometric model and variables were statistically significant. The coefficient results obtained indicate that there is a negative relationship between the Barro Misery Index and the foreign trade balance and there is a positive relationship with the exchange rates. According to the Granger causality test, it was seen that, the exchange rate affects the foreign trade balance and the Barro Misery Index, and vice-versa, the Barro Misery Index affects the foreign trade balance.

Anahtar Kelimeler

economic performance, international trade, misery index, Turkey, BRICS

EKONOMİK PERFORMANS ENDEKSLERİ VE ULUSLARARASI TİCARET ARASINDAKİ İLİŞKİ: KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Öz

Sefalet endeksleri ülkelerin ekonomik performanslarını ortaya koyan endekslerdir. Genel olarak sefalet endeksleri, yüksek işsizliğin iş bulma sürecini zorlaştıracağı ve yüksek enflasyonun ise satın alma gücünü engellemesinden dolayı bireylerin potansiyel sefaletinin veya mutsuzluğunun belirlendiği ölçüttür. Piyasa aktörleri açısından ise sefalet endeksi değerleri ve piyasa mekanizması ilişkisini kurmak önemlidir. Literatürde sefalet endeksi özelinde çalışmalar mevcuttur ancak döviz kuru ve dış ticaret dengesini oluşturan, ihracat ile ithalat gibi değişkenler kullanılarak yapılan çalışmalar eksik kalmıştır dolayısıyla literatürdeki bu boşluk giderilmeye çalışılmaktadır. Dolayısıyla, çalışmada çerçevesinde sefalet endeksinin uluslararası ticaret veya dış ticaret göstergeleriyle etkileşim içerisinde olup olmadığı ampirik bir model ile ortaya konmaktadır. Çalışmaya konu endeksler Okun Sefalet Endeksi ile Barro Sefalet Endeksi’dir. Çalışma Türkiye ve BRICS ülkeleri olan Hindistan, Brezilya, Rusya, Çin ve Güney Afrika ülkelerini kapsamaktadır. Ülkeler özelinde Okun ve Barro Endeks değerleri üzerinden analizler yapılmıştır. Türkiye özelinde ise 2007Q3-2020Q3 dönemleri arasında Barro Sefalet Endeksi, döviz kuru ve dış ticaret dengesi değerleri hesaplanarak ekonometrik bir model kurulmuştur. Ampirik bulgulara göre, kurulan ekonometrik model ve değişkenler istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Elde edilen katsayı sonuçları ise Barro Sefalet Endeksi ile dış ticaret dengesi arasında negatif, döviz kuru ile arasında pozitif bir ilişkinin varlığını işaret göstermiştir. Granger nedensellik testine göre döviz kurunun dış ticaret dengesi ile Barro Sefalet Endeksini, Barro Sefalet Endeksinin ise dış ticaret dengesini etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

ekonomik performans, uluslararası ticaret, sefalet endeksi, Türkiye, BRICS

Kaynakça

• Afşar, M. Doğan, B. (2020). Döviz Kurunda Yanlış Dengeleme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmalar Dergisi, 12 (2), 111-131.
• Ağır, H. ve Yıldırım, S. (2015). Türkiye ile BRICS Ekonomilerinin Makroekonomik Performans Karşılaştırması: Betimsel Bir Analiz. KSÜ Sosyal Bilimler dergisi, 12 (2), 39-66.
• Akpınar, R., Taşçı, K. ve Özsan, M. (2013). Hoşnutsuzluk Endeksine Göre Türkiye’de Bölgesel Farklılık. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (10). 59-70.
• Al, İ. Ve Yıldız, E. (2019). Türkiye’nin 2006-2017 Dönemi Makroekonomik Performansı: Sihirli Kare Yaklaşımı. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (1).
• Alkan, Y. (2018). Türkiye’de Dış Ticaret Açığı ile Büyüme ve Döviz Arasındaki İlişki. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1 (1), 54-67.
• Aşçı, E. (2019). BRICS Ülkelerinin Küresel Güç Olma Potansiyelleri ve Türkiye. Uluslararası Hukuk ve Sosyal Bilim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 36-60.
• Aytekin, İ. Ve Uçan, O. (2018). Ticaret Savaşları ve Korumacı Politikalar: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye İlişkileri Bakımından Bir İnceleme. Bitlis Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 851-862.
• Battal, T. ve Akan, E. (2019). BRICS Ülkeleri İle Türkiye’nin Performans ve Potansiyel Kriterleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi.
• Beykoz Akademi Dergisi, 7 (1), 1-35. DOI: 10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.1-35
• Bilgin, H. (2004). Döviz Kuru İşsizlik İlişkisi: Bir İnceleme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 80-94.
• Boz, Ç. (2013). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve İşsizlik İlişkisi: 2003-2012, 34(1), 51- 61.
• Bozdağlıoğlu, Y. Ve Yılmaz, M. (2017). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: 1994-2014 Yılları Arası Bir İnceleme. Bitlis
• Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 2 (3).
• Bülbül, E. (2018). Türkiye İle BRICS Ülkeleri Dış Ticaret Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cohen, I., Ferretti, and McIntosh, B. (2014). Decomposing the misery index: A dynamic approach, Cohen et al., Cogent Economics & Finance, 1-8. DOI:10.1080/23322039.2014.991089
• Çakal, E. (2019). Türkiye’de Cari Açığın Sürdürülebilirliği: İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Anailizi (2002-2016). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Çatır, İ. (2019). Küreselleşmenin İşgücü Piyasasına Etkisi ve Genç İşsizlik. Journal of Life Economics, 6 (3), 321-344. DOI: https://doi.org/10.15637/jlecon.6.020
• Çondur, F. (2016). Türkiye’de Hoşnutsuzluk Endeksi Parametrelerinin Gelişimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (5), 1309-1328.
• Demir, M. (2020). BRICS Ülkelerinde Ticari Dinamikler: Türkiye ile BRICS Grubu Ülkelerin Ticari Yoğunluk Analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 109-133.DOI:10.33905/bseusbed.748704
• Ekren, N., Alp,A. Ve Yağmur, M. (2015). Makro İktisadi Dinamiklerin Bir Göstere İle Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 267-277.
• Firmaları Üzerine Bir Uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Gedik, A. (2020). Türkiye’de İthalat ve İhracat ile Enflasyon Arasında Nedensellik Analizi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (19), 323 - 333. Doi: 10.31590/ejosat.734408
• Grabıa, T. (2011). The Okun Mısery Index İn The European Union Countries From 2000 to 2009. Comparative Economic Research, 14 (4), 98-155.
• Hacıevliyagil, N. (2015). Döviz Kurunun Temel Makro Değişkenlerle İlişkisi: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Harman, O. (2007). Enflasyon ve Büyüme Etkileşimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Internatio na l Monetary Fund (2021). 25 O cak 2021 tarihinde https://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO/O EMDC /ADVEC/ WEOWORLD adresinden erişildi.
• Işık, M. ve Çetenak, Ö. (2018). İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi Makroekonomik Performansın Ölçülmesinde Başarılı Bir Gösterge midir? Türkiye ve BRICS Ülkeleri Üzerinde Bir Değerlendirme. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4 (4).
• İstikbal, D., Dilek, Ş. ve Yanartaş, M. (2019). Dönüşen Dünya Düzeninde “BRICS” ve Türkiye’ye Etkisi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmalar Dergisi, 4 (7), 48-62.
• Karacan, R. (2020). Ekonomik Büyüme Refah Düzeyini Artırır mı? Hoşnutsuzluk Endeksi Yaklaşımı İle Test Edilmesi:
• Endonezya, İran ve Suudi Arabistan Örneği. Journal Of Emergıng Economıes And Polıcy, 5 (1), 17-22.
• Keskin, M. (2020). Finansal Derinleşmenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: BRICS-T Örneği. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Koşar, A. (2018). Türkiye’nin Son 10 Yılda En Çok İhracat ve İthalat Yaptığı Ülkelerin Hiyerarşik Kümeleme Analizi İle Gruplandırılması ve Değerlendirilmesi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 1(1), 17-28.
• Küçükaksoy, İ. Ve Yalçın, D. (2017). Altın Fiyatlarını Etkileyebilecek Faktörlerin İncelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (2).
• Mahfiegilmez. (2020). 15 Aralık 2020 tarihinde https://www.mahfiegilmez.com/ adresinde erişildi.
• Makhdom, M. (2020). Makroekonomik Göstergeler İle Döviz Kuru Arasındaki İlişki: (2005:01-2019:10). Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Manga, M., Bal, H., Algan, N. ve Kandır, E. (2015). Beşeri Sermaye, Fiziksel Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: BRICS Ülkeleri ve Türkiye Örneği. 24 (1), 45.60.
• Mucuk, M. ve Alptekin, V. (2008). Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006). Maliye Dergisi, (155), 159-174.
• Özbalcı, S. (2015). Türkiye, Dış Ticaret ve Büyüme İlişkisi. Bartın Üniversitesi Çeşmi-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 2 (2), 88-100.
• Özcan, S. (2016). Yoksulluk Göstergesi Olarak Hoşnutsuzluk Endeksi, Türkiye İçin Bir Deneme. Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 295-313.
• Özer, M. (2019). Gelişmekte Olan Ülkelerde İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi İle Cari Açık Arasındaki İlişki. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Paksoy, S., Yenipazarlı, A. ve Bulut, E. (2018). Turizimin Toplam İstihdam Üzerine Etkisi: VAR Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19 (41), 35-50.
• Pogoy, A. (2016). Global Implication of Fractals On Misery Index Across Countries. International Journal Of Global Business, 9 (1), 30-38.
• Saygılıoğlu, N. ve Akçin, R. (2018). Dış Ticaret ve Gümrük (Güncellenmiş 2. Baskı). Ankara.
• T.C. Merkez Bankası (2021). 20 Şubat 2021 tarihinde https://evds2.tcmb.gov.tr/ adresinden erişildi. Ticaret Bakanlığı. (2020). 18 Ocak 2020 tarihinde https://ticaret.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2020). 10 Kasım 2020 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Türlüoğlu, E. (2019). Türkiye’de Ekonomik Büyüme Dinamikleri: Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret İlişkisi Nedensellik Analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Ülgen, G. ve Özer, M. (2020). İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi İle Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Akademik İncelemeler Dergisi, 15 (1), 83-122.
• Ünal, A. (2020). Doğrudan Yabancı Yatırımların Barro Sefalet Endeksine Etkisi: Türkiye İçin SVAR Analizi. Akademik Araştırma ve Çalışmalar Dergisi, 12 (22), 45- 55.
• Yağlı, B. (2021). Bitcoin ile Türkiye ve BRICS Ülkeleri Borsa Endeskleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Yalçın, M. (2020). BRICS Ülkelerinin İhracat Rekabet Güçlerinin Belirlenmesi ve Türkiye İle Bir Karşılaştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Yanar, R. (2008). Gelişmekte Olan Ülkelerde Döviz Kuru Rejim Tercihinin Makro Ekonomik Performans Üzerine Etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 255-270.
• Yayar, R. ve Öztaş, B. (2020). D-8 Ülkelerinde İşsizlik ve İktisadi Büyüme İlişkisinin Panel Nedensellik Analizi. Finans ve Ekonomi Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (2), 188- 200. DOI: 10.29106/fesa.696808.
• Yılmaz, M. (2016). Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki İlişki. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.