Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm Gelirleri İlişkisine Dair Bir Araştırma: Bir Zaman Serisi Analizi (1963-2020)

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 11, 23 - 33, 02.05.2023

Ömer Şeker , Furkan Demirtaş , Emrullah Bardakçi , Mehmet Bitirgiç

Öz

Turizm dünya genelinde önemli bir gelir kaynağı olarak görülmekte olup, önemi de günden güne artmaktadır. Bu araştırmada ise Türkiye’nin 1963-2020 dönemi ekonomik büyüme ve turizm gelirleri ilişkisi incelenmiştir. Çalışmada öncelikle değişkenlerin durağanlıkları incelenmiş, ardından sırası ile eş bütünleşme analizi, uzun dönem katsayıları tahmini ve nedensellik analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ekonomik büyüme ile turizm gelirleri arasında uzun dönemli pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Nedensellik analizi soncuna göre ise; ekonomik büyüme ile turizm gelirleri arasında iki yönlü nedensellik tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Turizm Gelirleri, Türkiye, Zaman Sersi

A Study on the Relationship between Economic Growth and Tourism Revenues in Turkey: A Time Series Analysis (1963-2020)

Öz

Tourism is seen as an important source of income throughout the world, and its importance is increasing day by day. In this research, the relationship between economic growth and tourism revenues in Turkey's 1963-2020 period has been examined. In the study, firstly, the stationarity of the variables was examined, then cointegration analysis, long-term coefficients estimation and causality analyzes were performed, respectively. As a result of the analysis, a long-term positive relationship was determined between economic growth and tourism revenues. According to the result of causality analysis; Two-way causality has been determined between economic growth and tourism revenues.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Tourism Revenues, Turkey, Time Series

Kaynakça

• Adamou, A. Ve Clerides, S. (2009). “Prospects And Limits Of Tourism-Led Growth: The İnternational Evidence”, The Rimini Centre For Economic Analysis Wp, 41-09.
• Alhowaish, A. K. (2016). ‘’Is Tourism Development A Sustainable Economic Growth Strategy İn The Long Run? Evidence From Gcc Countries’’, Sustainability, 8(7), 605.
• Altıner, A. (2019). Turizm ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1969-2018). Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2), 114-133.
• Badulescu, A., Badulescu, D., Simut, R., Dzitac, S. (2020). Tourism – economic growth nexus. The case of Romania. Technological and Economic Development of Economy, 26(4), 867-884
• Balikçioglu, E.Ve Oktay, K. (2015). ‘’Türkiye'de Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kamu Politikaları Doğrultusunda Değerlendirilmesi’’, Sosyoekonomi, (3), 113-125.
• Brida, J.G., Carrrera, E.J.S. Ve Risso, W.A. (2008). “Tourism’s İmpact On Long-Run Mexican Economic Growth”, Economics Bulletin, 3(21), 1-8.
• Chen, C. F. Ve Chiu-Wei, S. Z. (2009). “Tourism Expansion, Tourism Uncertainty And Economic Growth: New Evidence From Taiwan And Korea”, Tourism Management, 30(6), 812–818.
• Çoban, B., Firuzan, E., & Oğuzhan, A. (2018). Farklı varyanslık ve yapısal kırılmalar altında ekonomik büyüme ile turizm ilişkisinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 319-337.
• Çetinkaya, A.T Ve Türk, E. (2014),’’ Tasarruf Ve Yatırımların Ekonomik Büyümeye Etkisi Türkiye Örneği (1975-2012)”, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, Aralık, 24(2), S.45-60.
• Çil Yavuz, N. (2011). Türkiye'de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma Ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
• Dritsakis, N. (2004). “Tourism As A Long-Run Economic Growth Factor: An Empirical İnvestigation For Greece Using Causality Analysis”, Tourism Economics, 10(3): 305–316.
• Du, D., Lew, A. A., & Ng, P. T. (2016). Tourism and economic growth. Journal of travel research, 55(4), 454-464.
• Esen, E., & Özata, E. (2017). Turizmin ekonomik büyümeye etkisi: turizme dayalı büyüme hipotezinin türkiye için geçerliğinin ARDL modeli ile analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 1-43.
• Fayissa, B., Nsiah, C. Ve Tadasse, B. (2008). Impact Of Tourism On Economic Growth And Development İn Africa. Tourism Economics, 14(4), 807-818.
• Ghartey, E. E. (2010). Tourism, Economic Growth And Monetary Policy İn Jamaica. In 11th Annual Sauses 2010 Conference, 24-26 March .
• Gövdeli, T. (2018). Ekonomik özgürlük, turizm ve ekonomik büyüme: BRICST ülkelerinde Kónya Bootstrap Nedensellik Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 3(2), 379-390.
• Granger, C.W.J. Ve Newbold, P. (1986). Forecasting Economic Time Series, Academic Press, Inc., New York
• Haini, H., Wei Loon, P., Yong, S. K., & Husseini, S. (2023). Does Social Globalization Affect the Relationship Between International Tourism and Economic Growth?. Journal of Travel Research.
• Haller, A. P., Butnaru, G. I., Hârșan, G. D. T., Ştefănică, M. (2021). The relationship between tourism and economic growth in the EU-28. Is there a tendency towards convergence?. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 34(1), 1121-1145.
• He, L.H. Ve Zheng, X.,G. (2011). “Empirical Analysis On The Relationship Between Tourism Development And Economic Growth İn Sichuan”, Journal Of Agricultural Science, 3(1), 212–217.
• Holik, A. (2016). Relationship of economic growth with tourism sector. JEJAK: Jurnal Ekonomi dan Kebijakan, 9(1), 16-33.
• Huseynli, N. (2022). Econometric analysis of the relationship between tourism revenues, inflation and economic growth: The case of Morocco and South Africa. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 11(1), 135-146.
• Johansen, S. Ve Juselius, K. (1990). “Maximum Likelihood Estimation And İnference On Cointegration-With Applications To The Demand For Money”, Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 52, 169-210.
• Kanca, O. C.( 2015). ‘’Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği (1980-2013)’’, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8,1-14.
• Kasimati, E. (2011). “Economic İmpact Of Tourism On Greece’s Economy: Cointegration And Causality Analysis”, International Research Journal Of Finance And Economics, 79,79–85.
• Katircioglu, S., Fethi, S. Ve Kilinc, C. (2010). “A Long Run Equilibrium Relationship Between İnternational Tourism, Higher Education And Economic Growth İn Northern Cyprus”, Economic Research, 23(1),86–96.
• Kıran, B. (2007). “Türkiye'de Reel Döviz Kuru İle Kısa Ve Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 269-283.
• Khalil S., Kakar, M. K. Ve Waliullah, (2007). “Role Of Tourism İn Economic Growth: Empirical Evidence From Pakistan Economy”, The Pakistan Development Review, 46(4), 985–995.
• Kum, H., Aslan, A. Ve Gungor, M. (2015). ‘’Tourism And Economic Growth: The Case Of Next 11 Countries’’, International Journal Of Economics And Financial Issues, 5(4), 1075-1081.
• Lee, C.C. Ve Chang, C.-P. (2008). “Tourism Development And Economic Growth: A Closer Look At Panels”, Tourism Management, 29, 180–192.
• Milanović, M. Ve Stamenković, M. (2012 ). Causality Between Tourism And Economic Growth: A Case Study Of Serbia. In 2nd Advances İn Hospitality And Tourism Marketing And Management Conference, 31 May-3 June Greece
• Mishra, P. K., Rout, H. B. Ve Mohapatra, S. S. (2011). “Causality Between Tourism And Economic Growth: Empirical Evidence From India”, European Journal Of Social Sciences, 18(4), 518–527.
• Oh, C.,O. (2005). “The Contribution Of Tourism Development To Economic Growth İn The Korean Economy”, Tourism Management, 26(1), 39–44.
• Ozturk, I.Ve Acaravci, A. (2009). “On The Causality Between Tourism Growth And Economic Growth: Empirical Evidence From Turkey”, Transylvanian Review Of Administrative Sciences, 25e/2009, 73–81.
• Özdemir, A. R. Ve Öksüzler, O. (2006). ‘’Türkiye’de Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir Mi? Bir Granger Nedensellik Analizi’’, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 107-126.
• Payne, J.E. Ve Mervar, A. (2010). “Research Note: The Tourism-Growth Nexus İn Croatia”, Tourism Economics, 16(4), 1089–1094.
• Samimi, A. J., Sadeghi S. Ve Sadeghi, S. (2011). “Tourism And Economic Growth İn Developing Countries: P-Var Approach”, Middle-East Journal Of Scientific Research, 10(1), 28–32.
• Şahin, D., Durmuş, S., Beşcanlar, S. (2021). Türkiye’de ekonomik büyüme ve turizm gelirleri ilişkisi; yapısal kırılmalı test analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36-56.
• Savaş, B. Ve Şamiloğlu, F.(2011). “Tourısm-Growth Nexus: An Ardl Causalıty Analysıs For Turkey”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 52-57.
• Tang, C. F. (2011). Tourism, Real Output And Real Effective Exchange Rate İn Malaysia: A View From Rolling Sub-Samples (No. 29379), University Library Of Munich, Germany.
• Topçuoğlu, Ö. Ve Bozkurt, E. (2013). “Türkiye’de Ekonomik Büyüme Ve Turizm İlişkisi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 91-105.
• Zortuk, M. (2009). “Economic İmpact Of Tourism On Turkey’s Economy: Evidence From Cointegration Tests”, International Research Journal Of Finance And Economics, 25, 231–239.