Teachers' Views on the Teaching of Earthquake in Preschool Education

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 22 - 34, 01.01.2024

Mustafa Aslanderen , Hasan Güner Berkant

Öz

Okul Öncesi Eğitiminde Depremin Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Öz

Dünya üzerinde birçok bölgede olduğu gibi Türkiye’de de doğal afetler ve depremler meydana gelmektedir. Büyük yıkımlara ve ölümlere yol açan son depremler ise 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ilinin Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde dokuz saat arayla yaşanmış ve bölgedeki birçok ili feci şekilde etkilemiştir. Bu ve bunun gibi felaketlerden başta çocuklar olmak üzere tüm insanlığın etkilendiği belirtilebilir. Bu sebeple çocuklar üzerinde deprem farkındalığının ve öğretiminin erken yaşlarda başlanması gerektiği ileri sürülebilir. Bu araştırmada okul öncesi eğitiminde deprem eğitimine ilişkin okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede nitel araştırmalardan görüşme yönteminin kullanıldığı araştırmanın örneklemini okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 20 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeler yoluyla elde edilen verilerin çözümlenmesi için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgulara göre, okul öncesi dönem öğrencilerinde, okul öncesi öğretmenlerinde ve ailelerde depremle ilgili ciddi bilgi ve beceri eksiklikleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu eksikliklere istinaden deprem eğitimi programının kazanım, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve ölçme-değerlendirme ögelerinin nasıl olması gerektiği ile ilgili sonuçlara ulaşılmış ve bu sonuçlara göre öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim programı, deprem, deprem öğretimi, doğal afet

Kaynakça

• Altunok Çal, İ., & Yeşil, R. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının sorumlu davranma düzeylerini belirleme ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2415-2431.
• Aral, N. (2023). Depremin çocuklar üzerindeki etkileri. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 6(11), 93-105.
• Aydoğdu, F., & Fofana, A. (2023). Depremin küçük çocuklar üzerindeki etkileri ve müdahale programları. International Conference on Trends in Advanced Research, 1, 20–25.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1), 1-15.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Berkant, H. G. (2020). Program geliştirme ve öğrenme-öğretme. H. G. Berkant (Ed.), Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulama Örneklerine (265-303). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bertrand, J. (2012). Preschool programs: Effective curriculum. Comments on Melhuish and Barnes, Kagan and Kauerz, Schweinhart, and Leseman. Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development, 1-7.
• Çoban, A., & Ergenekon, Ö. (2021). Okul öncesi eğitiminin amaçlarina ilişkin sinif öğretmenlerinin görüşleri. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-18.
• Deering, C. G. (2000). A cognitive developmental approach to understanding how children cope with disasters. Journal of Child & Adolescent Psychiatric Nursing, 13(1), 7-16.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dikici Sığırtmaç, A., Hoş, G., & Abbak, B. S. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara yönelik kullandıkları çözüm yolları ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 205-223.
• Dillon J. ve diğerleri. (2006). The value of outdoor learning: evidence from research in the UK and elsewhere. School Science Review, 87(320), 107-111.
• Doğan, F. (2016). Okul öncesi çocuklarda (4-6 yaş) deprem, yangın ve tahliye konusunda durum tespitinin yapılması. Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, F., & Kırkıncıoğlu, M. (2020). Okul öncesi çocuklarda (4-6 yaş) deprem, yangın ve tahliye konusunda durum tespitinin yapılması. İSG Akademik, 2(2), 145-159.
• Fetihi, L., & Gülay, H. (2011). Deprem bilinci artırma programı’nın (Debap) 6 yaş çocukları üzerindeki etkisi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 1-17.
• Giannopoulou, I., Dikaiakou, A., & Yule, W. (2006). Cognitive-behavioural group intervention for PTSD symptoms in children following the Athens 1999 earthquake: A pilot study. Clinical child psychology and psychiatry, 11(4), 543-553.
• Gülay, H. (2010). An earthquake education program with parent participation for preschool children. Educational Research and Reviews, 5(10), 624-630.
• Gürcan, A., & Uysal, Ö. (2004). Assure modeli ile öğretim tasarımı ve örnek bir uygulama. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, Malatya.
• ISMEP (2014). İstanbul sismik riskin azaltılması ve acil durum hazırlık projesi. Eğitim Kurumları İçin Afet Acil Yardım Planlama Rehberi, İstanbul.
• Işık, Ö., Aydınoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G., & Ay, A. (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(Ek sayı 2), 82-123.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: MEB.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nalkıran, T., & Karamustafaoğlu, O. (2020). Doğal afetler konusunun okul dışı öğrenme ortamında öğretimi: AFAD gezisi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 9(2), 91-113.
• Osofsky, H. J., Osofsky, J. D., Kronenberg, M., Brennan, A., & Hansel, T. C. (2009). Posttraumatic stress symptoms in children after Hurricane Katrina: Predicting the need for mental health services. American Journal of Orthopsychiatry, 79, 212–220.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim okullarında deprem hazırlıkları: Kırıkkale il örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 1-12.
• Özdemir, D., Eruzun, H. M., & Kuru, N. (2021). 1952’den 2021’e Türkiye’deki okul öncesi eğitim programlarında sosyal-duygusal gelişim. JRES, 8(2), 314-335.
• Özdemir, Ü., Ertürk, M., Güner, İ., & Koca, K. (2001). İlköğretimde deprem ve depremin zararlarından korunma yollarının önemi. Doğu Coğrafya Dergisi 7(1), 109-131.
• Öztürk, M. K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 308-319.
• Sak, R. (2005). Erkek okul öncesi öğretmenlerinin göreve başladıklarında karşılaştıkları durumlar ve bu öğretmenlerin velilerinin erkek okul öncesi öğretmenleri hakkındaki düşünceleri. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sapsağlam, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında doğal afet farkındalığı. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 38(1), 283-295.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tantekin Erden, F., & Altun, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim ve ilköğretime geçiş süreci hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 481-502.
• Tuncer, N., Sözen, Ş., & Sakar, Ş. (2021). Okul öncesi eğitimde deprem farkındalığı: Deprem benden küçüksün” projesi, Tokat ili örneği. International Journal of Educational Spectrum, 3(1), 1-27.
• UNICEF (2014). Acil durumlarda çocuk koruma eğitimi katılımcı el kitabı. UNICEF Türkiye Temsilciliği, Ankara.
• Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme süreçler yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Wolmer, L., Hamiel, D., Pardo-Aviv L., & Laor, N. (2017). Addressing the needs of preschool children in the context of disasters and terrorism: assessment, prevention, and ıntervention. Current Psychiatry Reports, 19(7), 1-9.
• Yerliyurt, N. S., & Ersoy, M. (2021). Okul öncesi eğitim programı ile ilgili Dergipark’ta yayımlanan makalelerin incelenmesi: 2013-2020. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4104-4153.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M. (2020). İlkögretim okullarındaki ögretmenlerin deprem öncesi ve deprem sonrası ögrenme ve ögretme başarıları ile deprem sonrası oluşabilecek değişiklikleri. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yüksel, A. N. (2020). Nitel bir araştırma tekniği olarak: Görüşme. Social Sciences Studies Journal, 6(56), 547-552.
• Yüksel, İ., & Sağlam, M. (2012). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.