CANAN TAN’IN TÖRE EKSENLİ İKİ ROMANINDA DÜZENİN KORUYUCULARI

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 73, 27.03.2019

Mustafa Yiğitoğlu

https://doi.org/10.31465/eeder.518925

Öz

Edebî eserler, muhtevalarına göre bireysel veya
toplumsal birçok sorunun geniş kitlelere ulaşmasını sağlayabilir. Bir romanda,
şiirde ya da denemede ele alınan husus, okurda farkındalık oluşturarak ön
yargıları ve mevcut algıları değiştirebilir. Aynı şekilde okurun, daha önce fikir
sahibi olmadığı bir hususta ön bilgi edinmesine yardımcı olabilir. Bireysel
konulardan ziyade toplumsal sorunlara değinen edebî eserler, aynı zamanda birer
sosyolojik belge niteliğindedir. Eserlere konu olan meseleler, toplumun önemli
bir kesimini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyebilir. Sahip olduğu geniş
anlatım imkânıyla romanlar, bu bağlamda hem Türk edebiyatında hem de dünya
edebiyatında çocuk haklarından sürgünlere kadar birçok konuyu ele almıştır.

2000’li yıllarda ve sonrasında
yayımladığı romanlarla Canan Tan, süregelen bazı sosyal sorunları gündemine
alır. Yazarın deneyim ve gözlemlerinden de istifade ederek kaleme aldığı romanlarda
çeşitli konular işlenir. Bunlardan Piraye
ile Pembe ve Yusuf, töre unsurlarının
yoğun bir şekilde ele alındığı romanlar olarak dikkatleri çeker.

Bu çalışmada, Canan Tan’ın Piraye ile Pembe ve Yusuf
romanlarında törelerin ne şekilde uygulandığı ve bu uygulamalarda etkin olan kişilerin
hangi kaygıları taşıdığı incelenmiştir. Daha çok olumsuz örnekler üzerinde
durulmuş ve bazı törelerin insanları nasıl mağdur ettiği, metinlerden hareketle
izah edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Morals, Order, Piraye, Pembe ve Yusuf

Kaynakça

• Adler, Alfred (2007). İnsan Tabiatını Tanıma (Çev. Ayda Yörükan), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Akbaba, Zeynep Burcu (2008), “Töre, Namus ve Töre Saikiyle Kasten Öldürme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S: 75, s.: 333-351.
• Ali, K. Kâmil ve Öğüt, Salim (1993). “Çok Evlilik”, İslâm Ansiklopedisi, C: 8, s.: 365-369, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Arda, Erhan vd. (2003). Sosyal Bilimler El Sözlüğü, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bilgiç, M. Sadi vd. (2012). Türkiye’de Kürtler ve Toplumsal Algılar, İstanbul: Bilgesam Yayınları.
• Budak, Selçuk. (2009). Psikoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (1997). Türk Edebiyatı, C: 5, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kaplan, Ramazan (1988). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Kaynak Malatyalı, Meryem (2014). “Türkiye’de ‘Çocuk Gelin’ Sorunu”, Nesne, S: 2 (3), s.: 27-38.
• Marshall, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Menteşaşvili, A. M. (2004). Dünden Bugüne Kürtler (Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Nişanyan, Sevan (2012). Sözlerin Soyağacı, İstanbul: Everest Yayınları.
• Oktar, Tiğinçe (1998). Osmanlı Toplumunda Kadının Çalışma Yaşamı. Eskişehir: Bilim Teknik Yayınevi.
• Sakallı Uğurlu, Nuray ve Akbaş Gülçin (2013), “Namus Kültürlerinde ‘Namus’ ve ‘Namus Adına Kadına Şiddet’: Sosyal Psikolojik Açıklamalar”, Türk Psikoloji Yazıları, S: 16 (32), s.: 76-91.
• Serçek Biroğlu, Müge (2014). “Hayatımın En Sert Romanı”, www.hurriyet.com.tr, http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/hayatimin-en-sert-romani-27570760 (E.T. 27/12/2018)
• Sever, Aysan ve Yurdakul, Gökçeçiçek (2001), “Culture of Honor, Culture of Change a Feminist Analysis of Honor Killings in Rural Turkey”, Vıolence Against Women, S: 7/9, s.: 964-998.
• Stevick, Philip (2010). Roman Teorisi (Çev. Sevim Kantarcıoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tan, Canan (2014). Pembe ve Yusuf, İstanbul: Doğan Kitap.
• Tan, Canan (2018). Piraye, İstanbul: Doğan Kitap.
• TDK (1998), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları.
• Woolf, Virginia (2010). Kendine Ait Bir Oda (Çev. Suğra Öncü), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldız, M. Cengiz (2008). “Türkiye’de Töre Baskısına Bağlı İntiharlar ve Töre Cinayetleri”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:16, s.: 209-231.
• Yılmaz Ayfer (2005). “Türk Romanında Aile İçi Şiddet Teması”, Türkbilig, S: 10, s.: 131-149.
• Yurtbaşı, Metin (2013). Sınıflandırılmış Kavramlar Sözlüğü, İstanbul: Sartonet Yayınları.