Historical Roman Concept and Overvıew of the Conquest of Istanbul in Turkish Roman (1875-2020)

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 167 - 182, 25.10.2020

Hakan Değirmenci

https://doi.org/10.31465/eeder.749419

Cited By: 2

Öz

The relationship between history and literature and the concept of historical novel as its projection has been an issue that has been questioned and debated by literary scholars for centuries. In terms of the Western origin of the Roma genre, the first and most fundamental evaluations were initiated by Western theoreticians and academics. Except for a few doctoral dissertations and a few articles, a fundamental mental process has not been conducted in Turkish literature yet.
In this study, based on the relationship between history and novel, firstly, the perception of historical novel in theoretical terms will be focused on, then we will deal with which conceptual framework, how and to what extent the reflection of the issue of conquest of Istanbul on Turkish novel. From 1875 to 2020, that is, from the Tanzimat to the Constitutional Monarchy, from the Republic period to the Multi-Party life, the 1980s and from there to 2020, it will be tried to reveal how the political and ideological developments reflect on the conquest issue.

Anahtar Kelimeler

literature, history, novel, conquest of İstanbul, Mehmet II

TARİHİ ROMAN KAVRAMI VE TÜRK ROMANINDA (1875-2020) İSTANBUL'UN FETHİNE GENEL BAKIŞ

Öz

Tarih-edebiyat ilişkisi ve bunun izdüşümü olarak tarihî roman kavramı yüzyıllardır edebiyat bilimciler tarafından sorgulanan ve tartışılan bir mesele olmuştur. Roman türünün Batı menşeli olması bakımından, ilk ve en esaslı değerlendirmeler Batılı kuram bilimciler ve akademisyenler tarafından başlatılmıştır. Türk edebiyatında ise henüz birkaç doktora tezi ve birkaç makale dışında bu konularda esaslı bir zihinsel süreç işletilmemiştir.
Bu çalışmamızda tarih-roman ilişkisinden hareketle önce teorik anlamda tarihsel roman algısı üzerinde durulacak, ardından İstanbul’un fethi meselesinin Türk romanına yansımasının hangi kavramsal çerçeveye, nasıl ve ne kadar oturduğuyla meşgul olunacaktır. 1875’den 2020’ye kadar, yani Tanzimat’tan Meşrutiyet’e, Cumhuriyet döneminden Çok Partili hayata, 1980’lere ve oradan 2020’ye kadar geçen yüz elli yıllık süreçte siyasi ve ideolojik gelişmelerin fetih meselesine nasıl yansıdığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

edebiyat, tarih, roman, İstanbul’un fethi

Kaynakça

• 1. Çalışmamıza Konu Olan Romanlar (Yayın Sırasına Göre)
• Ahmet Mithat, (1875). Hüseyin Fellah, İstanbul: Kırkanbar Matbaası.
• Ahmet Mithat, (1877). Süleyman Muslî, İstanbul: Kırkanbar Matbaası.
• Namık Kemal, (1880). Cezmi, İnkılap Yayınevi, 1992 (ilk yayım yılı 1880).
• Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi, (1908). Öksüz Turgut, İstanbul.
• Moralızâde Vassaf Kadri, Şimal Rüzgârları, (Haz: Zeki Taştan), Akçağ Yayınları, Ankara 2006 (ilk yayım yılı 1915)
• Tepedenlioğlu, N N. (1928-1930). Kara Davut. İstanbul: Türkiye Matbaası.
• Sepetçioğlu, M N. (1980). Ebem Kuşağı, İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Sepetçioğlu, M N. (1980). Sabır, İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Sepetçioğlu, M N. (1980). Gece Vaktinde Gündönümü, İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Boyunağa, A Y. (1985). Korkusuz Cengâver, İstanbul.
• Gürsel, N. (1995). Boğazkesen-Fatih’in Romanı, İstanbul
• Coral, M. (1998). Bizans’ta Kayıp Zaman, İstanbul: Doğan Kitap.
• Coral, M. (1999). Konstantiniye’nin Yitik Günceleri, İstanbul: Doğan Kitap.
• Erman, M. (1998). Beyazateş Adası, İstanbul: Telos Yayınları.
• Kongar, E. (1999). Hocaefendinin Sandukası, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çıracıoğlu, V. (1999). Kara Büyülü Uyku, İstanbul: Can Yayınları.
• Hüseyin Latif (2008). İstanbul Düşerken, İstanbul: Bizim Avrupa Yayınları.
• Akman, B. (2012). Dünyanın İlk Günü, İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Ahmet Ümit, (2012). Sultanı Öldürmek, İstanbul: Everest Yayınları.
• Altınyelekçioğlu, C. (2012). Güneşin İmparatoru Fatih, İstanbul: Artemis Yayınları.
• 2. Konuyla İlgili Alan Çalışmaları ve Metodolojik Kaynaklar
• Argunşah, Hülya (1990). Türk Edebiyatında Tarihi Roman, Marmara Üniversitesi SBE (doktora tezi), İstanbul.
• Argunşah, Hülya (2002). “Tarihî Romanın Yükselişi”, Hece (Türk Romanı Özel Sayısı), S. 65-67.
• Çelik, Yakup (2002). “Tarih ve Tarihî Roman Arasındaki İlişki”, Bilig, S. 22.
• Çıkla, Selçuk (2002). “Romanda Kurmaca ve Gerçeklik”, Hece (Türk Romanı Özel Sayısı), 65-67.
• Dayanç, Muharrem (2009). “Yeni Türk Edebiyatı Kaynağı Olarak Tarih ve Tarihî Eleştiri”, Turkish Studies, C. IV.
• Demirci, İbrahim (2002). “Romanımızın 27 Yılına Bakış (1923-1950)”, Hece (Türk Romanı Özel Sayısı), 65-67.
• Doğan, Mehmet Can (2000). “Tarihî Romanın Dinamikleri ve Son On Beş Yılın Tarihî Romanları”, Türk Yurdu, S. 153-154.
• Enginün, İnci (200). “Tanzimat Sonrası Edebiyatta Osmanlı’ya Bakış”, Araştırmalar ve Belgeler, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Fethi Naci (1997). “Romancının İşi Tarih Değil Roman Yazmaktır” Hürriyet Gösteri, S. 97.
• Göğebakan, Turgut (2004). Tarihsel Roman Üzerine, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1976). “Namık Kemal ve Fatih”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-I, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1982). Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kara, Halim (2012). Osmanlının Edebi Temsili: Türk Romanında Fatih, İstanbul: Hat Yayınları.
• Lukacs, György (2008). Tarihsel Roman (Çev. İsmail Doğan), Ankara: Epos Yay.
• Opperman, Serpil (1999). Postmodern Tarih Kuramı: Tarih Yazımı, Yeni Tarihselcilik ve Roman, Ankara: Evin Yayınları.
• Şirin, İbrahim (1998). Namık Kemal’in Tarihçiliği, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Denizli.
• Taştan, Zeki (2005). “Türk Romanında İstanbul’un Fethi ve Fatih”, Türk Edebiyatında İstanbul’un Fethi ve Fatih” İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Timur, Taner (2002). Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik, Ankara: İmge Yayınevi.
• Tural, Sadık Kemal (1987). Zamanın Elinden Tutmak, Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Türkeş, Ömer (2002). “Romana Yazılan Tarih”, Toplum ve Bilim, S. 91.
• Uğurcan, Sema (2012). “Fatih Sultan Mehmet’in Romanı”, Edebiyatımız-I, Edebiyat Tarih İlişkisi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Wellek, Rene-Warren Austin, (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.