Orhan Pamuk Romanlarında Postmodern Bir Unsur Olarak Din

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 260 - 276, 26.10.2023

Zeynep Dağlar

https://doi.org/10.31465/eeder.1256775

Öz

Modernizme bir tepki olarak devreye giren postmodernizm, dine özgür bir alan açmasının yanında sabiteleri dağıtma, hakikati parçalayıp göreli hale getirme, üst anlatı biçimlerini yeniden sorgulama ve değerlerin anlamlarını yitirme gibi problemleri de beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla bu özgürlük ortamında dine ilişkin göstergelerin; eklektik, keyfilik, melezlik ve görecelilik gibi etkilere maruz kaldığı da görülmektedir. Bu çalışma; dinin postmodern dünyada aldığı mezkûr biçimselliği postmodern toplumsal metin üzerinden okumayı hedeflemektedir. Bunun için bu makalede bu yönelimin en önemli temsilcisi olan Orhan Pamuk’un Beyaz Kale, Kara Kitap ve Yeni Hayat romanlarının dinle kurduğu ilişki biçimlerinde postmodern romanın temel özelikleri olan metinlerarasılık, çoğulculuk, üstkurmaca, ironi gibi anlatım tekniklerinin etkileri incelenmiş ve sonuç olarak bu romanlarda Modernizm’in katı yaklaşımlarının aksine; dine ve maneviyata müsbet bir alan açıldığı ama aynı zamanda postmodernizmin yarattığı kaos ortamında dini değerlerin yapı söküme uğradığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

postmodernizm, roman, yapısöküm, din, Orhan Pamuk

Religion as a Postmodern Element in Orhan Pamuk’s Novels

Öz

The Postmodern movement emerged as a reaction to modernist design has brought about problems such as scattering constants, accepting relativity of truth, interrogating of metanarratives, losing the meanings of values, as well as offering awards with hope on liberty. It is obvious that the religious phenomena are also was subjected to impact of eclectic, arbitrariness, hybridization and relativity. The aim of this study is to scrutiny the appearance of religion in the postmodern world through the postmodern social text. In this regard, Orhan Pamuk’s three postmodern literary works "Black Book", "New Life" and "The White Castle" have been selected for examing the forms of relationship with religion with many postmodern elements such as intertextuality, metafiction, irony and pluralism. As a result of the analysis, it was found in these novels that religion was opened up in a wide space as a kind of legitimate form of life but also deconstructed in the chaos of Posmodernism.

Anahtar Kelimeler

postmodernism, novel, deconstruction, religion, Orhan Pamuk

Kaynakça

• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi
• Antakyalıoğlu, Z. (2013). Roman Kuramına Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Brendemoen, B. (2006). “Bir Sufi Romanı Olarak Kara Kitap”, Orhan Pamuk’u Anlamak, haz. Kılıç E., İstanbul: İletişim Yayınları, s. 209-223.
• Dursun, E. (1995). “Kendimi Oryantalist Gibi Görmüyorum”, Aksiyon Dergisi, S. 10 -11
• Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ecevit, Y. (2006). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İstanbul: İletişim Yayınları
• Ekiz, T. (2007). “Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı?”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S.47(2), s.119-127
• Eliuz, Ü. (2016). Oyunda Oyun Postmodern Roman, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Hentsch, T. (2008). Hayali Doğu, Batı’nın Akdenizli Doğu’ya Politik Bakışı, çev. Bora, A., İstanbul: Metis Yayınları.
• Işıksalan, N. (2007). “Postmodern Öğreti ve Bir Postmodern Roman Çözümlemesi: Kara Kitap / Orhan Pamuk”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 7(2), s. 419-466.
• Kılıç, E. (2006). Orhan Pamuk’u Anlamak, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kızılçelik, S. (1996). Postmodernizm Dedikleri, İzmir: Saray Kitabevi.
• Moran, B. (2006). “Bir Üstkurmaca Olarak Kara Kitap”, Orhan Pamuk’u Anlamak, haz. Kılıç E., İstanbul: İletişim Yayınları, s. 168- 178.
• Oppermann, S. (2006). Postmodern Tarih Kuramı: Tarih Yazımı, Yeni Tarihselcilik ve Roman, Ankara: Phoenix Yayınevi
• Parla, J. (2015). Don Kişot’tan Bugüne Roman, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2006). Beyaz Kale, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2006). Kara Kitap, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2006). Yeni Hayat, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Patrick, P. (2006). “Mankenci”, Orhan Pamuk’u Anlamak, haz. Kılıç E., İstanbul: İletişim Yayınları, s. 202-208.
• Rorty, R. (1995). Olumsallık, İroni ve Dayanışma, çev. Küçük, M.- Türker, A., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rosenau, P. M. (2004). Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri, çev. Birkan, T., Ankara: Bilim ve Sanat
• Sakallı, F. (2011). “Tutunamayanların Hikâyeleri ‘Korkuyu Beklerken”, TurkishStudies, S.6(1), s.17113-1725
• Sazyek, H. (2002). “Türk Romanında Postmodernist Yöntemler ve Yönelimler”, Hece Dergisi Türk Romanı Özel Sayısı, s.493-509
• Tahsin, Y. (2013). Kara Kitap Üzerine Yazılar, haz. Esen, N., İstanbul: İletişim Yayınları,
• Vattimo, G. (2004). Nihilism & Emancipation: Ethics, Politics, & Law, çev. McCuaig, W., Newyork: Columbia University Press