Necdet Mahfi Ayral's articles in Meydan Magazine from the Perspective of Turkish Theater History

Yıl 2023, Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 58 - 73, 31.12.2023

Yakup Öztürk , Rukiye Kır

https://doi.org/10.31465/eeder.1399956

Öz

Necdet Mahfi Ayral (1908-2004) was an actor. He has taken roles in Turkish theater and cinema. He reached the end of the Turkish theater period called Darülbedayi. He was accepted to the theater with the approval of Muhsin Ertuğrul and acted for the first time in 1932 with the play Yedi Köyün Zeynep’i.He worked as Muhsin Ertuğrul's assistant in the cinema for many years. A jubilee night was organized for him in 1968, in the thirty-sixth year of his artistic life. Türk Tiyatrosu magazine published a Necdet Mahfi Ayral Special Issue in memory of this night. He has a rich archive and he said that this archive is larger than the archive of Istanbul Municipality City Theatres. After his retirement, he regularly wrote articles under the title "Theater Conversation" in Meydan magazine. In this article, Ayral's contributions to Turkish theater history have been identified.In the study, Ayral's biography and artistic life are presented.Ayral asks how an artist should be and answers this in his writings. This is also mentioned in this article.Ayral also talks about different Turkish theater institutions.These articles, written in a memoir style, are quite scattered.Ayral's criticism is not theoretical. It is based on emotion.

Anahtar Kelimeler

Theatre, Turkish theatre, Meydan magasine, criticism, “Tiyatro Sohbeti”

Türk Tiyatro Tarihi Açısından Necdet Mahfi Ayral’ın Meydan Mecmuasındaki Yazıları

Öz

Necdet Mahfi Ayral (1908-2004) Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur. Darülbedayi dönemi Türk tiyatrosunun sonuna yetişmiştir. Muhsin Ertuğrul’un onayı ile tiyatroya kabul edilmiştir. 1932’de Yedi Köyün Zeynep’i oyunu ile ilk defa sahneye çıkmıştır. Birbirinden önemli projelerde çalışmıştır. Sadece tiyatro ile yetinmemiş kamera karşısına geçerek sinema filmlerinde de yer almıştır. Uzun yıllar sinemada Muhsin Ertuğrul’un asistanlığını yapmıştır. 1968’de sanat hayatının otuz altıncı yılında kendisi için jübile gecesi tertip edilmiştir. Türk Tiyatrosu dergisi bu gecenin hatırasına Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı yayımlamıştır. Necdet Mahfi Ayral, sahne ve oyunculuk ile irtibatını sürdüğü sırada zengin sayılacak bir arşiv de kurmuştur. Elindeki malzemenin İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nın arşivinden daha zengin olduğunu söylemiştir. Emekliliği sonrasında Meydan mecmuasında “Tiyatro Sohbeti” üstbaşlığı ile yazılar kaleme almıştır. Bu makalede Ayral’ın söz konusu dergideki yazılarından hareketle onun Türk tiyatro tarihine katkıları tespit edilmiştir. Çalışmada Ayral’ın biyografisi ve sanat hayatı da sunulmuştur. Tiyatro sanatçısının sahip olması gereken özellikler ya da sanatçının uzak durması gereken davranışlar Ayral’ın yazılarında öne çıktığı için bu makalede bunlara da yer verilmiştir. Türk tiyatrosuna hizmet etmiş farklı tiyatro hareketlilikleri, kurumlar ve kuruluşlar da Ayral’ın yazılarından hareketle bir tasnif dâhilinde burada öne çıkarılmıştır. Hatıra üslubundaki bu yazılar oldukça dağınık bir kompozisyondadır. Ayral’ın oyun eleştirmenliği teorik bir zeminden yoksun, duyguya dayalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Türk tiyatrosu, Meydan mecmuası, eleştiri, “Tiyatro Sohbeti”

Kaynakça

• Arcan, İ. G. (1968), “Bir Yıldızla Konuştum”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 18.
• Ayral, N. M. (1976a), “Ferih Egemen ve Unutamadıklarım”, Meydan, s. 62, Ağustos 1976.
• Ayral, N. M. (1976b), “Taklit Sanat Değildir”, Meydan, s. 56, Ekim 1976.
• Ayral, N. M. (1976d), “Türk Tiyatrosunun Dertleri ile Başbaşa”, Meydan, s. 60,
• Ayral, N. M. (1976e), “Seyirciyi Küçümseyen sanatkâr Aldanır”, Meydan, s. 54.
• Ayral, N. M. (1977a), “Unutulanlar”, Meydan, s. 57,
• Ayral, N. M. (1977b), “Gülelim mi Ağlayalım mı”, Meydan, s. 59.
• Ayral, N. M. (1977c), “Sanat Ne Kadar Ucuz”, Meydan, s. 59.
• Ayral, N. M. (1977d), “Sahnedeki Adam”, Meydan, s. 62.
• Ayral, N. M. (1977e), “Gülünüz Güldürünüz Programının Öyküsü”, Meydan, s. 58.
• Ayral, N. M. (1978a), “Eskiler ve Yeniler”, Meydan, s. 54.
• Ayral, N. M. (1978b), “Tiyatrodan Sinemaya”, Meydan, s. 53.
• Ayral, N. M. (1978c), “Darülbedayi’den Şehir Tiyatrosuna”, Meydan, s. 60.
• Ayral, N. M. (1978d), “Sahne Adabı ve Tuluat Ustaları”, Meydan, s. 54.
• Ayral, N. M. (1979a), “Büyük Hazım”, Meydan, s. 51.
• Ayral, N. M. (1979b), “Muhsin Ertuğrul, Hazım ve Ben”, Meydan, s. 58.
• Ayral, N. M. (1979c), “Tiyatro İyiyi Kötüden Ayırır”, Meydan, s. 56.
• Ayral, N. M. (1980a), “Konuşanlar Konuşmayanlar”, Meydan, s. 60.
• Ayral, N. M. (1980b, “Sizin Dershane”, Meydan, s. 64.
• Ayral, N. M. (1981), “Bizim Dershane 1”, Meydan, s. 62.
• Ayral, N. M. (1982), “Yeniler ve Eskiler”, Meydan, S. s. 56.
• Baban, C. (1968), “Burçlara Çekilen Bayrak”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 7.
• Büyükarkın, B. (1968), “Bizim Necdet Mahfi Ayral”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 6.
• Ezine, C. (1968), “Necdet Mahfi Ayral’ın Jübilesi ”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 19.
• Sevengil, R. A. (1968), “Necdet Mahfi Ayral”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 12.
• Yenice, İ. (1976), “Fransızca temsil edilen bir tiyatro eserinde rol alan tek Türk sanatçı Necdet Mahfi Ayral”, s. 54.
• Zobu, V. R. (1968), “Necdet Mahfi Ayral”, Türk Tiyatrosu Necdet Mahfi Ayral Özel Sayısı, s. 19.