Culture-Art and Literature Magazines Published in Diyarbakır Since 1923

Yıl 2023, Cumhuriyetin İlanının 100. Yılı Anısına 1923’ten 2023’e Süreli Yayınlar ve Edebiyat Özel Sayısı, 307 - 316, 31.12.2023

Mustafa Uğurlu Arslan

https://doi.org/10.31465/eeder.1401525

Öz

Magazine publishing activities in our literature started with the Tanzimat period and until today, it has served as a bridge in conveying literary genres and ideas to the readers. Therefore, magazines contributed to the development of art and literature and had the identity of being a school for the training of new poets and writers. Diyarbakır, especially in the 17th century. It had an important position in literature and art with the existence of literary communities such as "Encümen-i Şuarâ", founded in the 19th century under the leadership of Âgâh-ı Semerkandî. The ancient culture that existed in Diyarbakır after the 19th century was transferred to the next generations through the poets and writers gathered around the published literary magazines. In this study, it was aimed to identify the culture-art and literature magazines published in Diyarbakır from 1923 to the present day, and an attempt was made to make a general evaluation about who published these magazines, the author staff and the articles published.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, literature, magazine, literary circles

1923’ten Günümüze Diyarbakır’da Neşredilen Kültür-Sanat ve Edebiyat Dergileri

Öz

Edebiyatımızda dergicilik faaliyetleri Tanzimat’la başlamış ve günümüze kadar, edebî türleri ve düşünceleri okuyucuya aktarmada köprü görevi görmüştür. Dolayısıyla dergiler, sanat ve edebiyatın gelişmesine katkıda bulunmuş, yeni şair ve yazarların yetişmesinde ise bir okul olma hüviyetine sahip olmuşlardır. Diyarbakır, özellikle XVII. yüzyılda Âgâh-ı Semerkandî öncülüğünde kurulan “Encümen-i Şuarâ” gibi edebî toplulukların varlığı ile edebiyat ve sanatta önemli bir konuma sahiptir. XIX. yüzyıldan sonra Diyarbakır’da var olan kadim kültür, neşredilen edebiyat dergilerinin çevresinde toplanan şair ve yazarlar aracılığı ile sonraki nesillere aktarılmıştır. Bu çalışmada 1923’ten günümüze Diyarbakır’da neşredilen kültür-sanat ve edebiyat dergilerinin tespit edil mesi amaçlanmış ve bu dergilerin kimler tarafından neşredildiği, yazar kadrosu ve neşredilen yazılarla ilgili genel bir değerlendirmede bulunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, edebiyat, dergi, mecmua, edebi mahfiller.

Kaynakça

• Aşan, A. (2008). Diyarbakır basınından Yeni Hilal Mecmuası, (Metin Çevirisi ve Değerlendirme), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Tarih Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır.
• Beysanoğlu, Ş. (1970). Basın ve Yayın Dünyamızda Diyar-ı Bekir, Ankara.
• Beysanoğlu, Ş. (1996). Kebikeç dergisi, S. 3. Sayısı, s.162.
• Beysanoğlu, Ş. (1969). “Dergiler”, Kara Amid, Ağustos, S. 6-7. Diyarbakır.
• Kardaş, C. (2007). Diyarbakır Halkevleri ve Karacadağ Dergisi’nin Halk Bilimi Açısından Değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, (1932-1951), Kayseri.
• Kardaş, C. (2012). Yerel Edebiyat Dergilerine Bir Örnek; Tarancı Dergisi, Düsbed, Yıl 4, Sayı 7, Nisan 2012, s.124-133.
• Mercan, M. (1998) Anadolu’da Gazetecilik ve Diyarbakır Basını, Diyarbakır.:Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.