Elmalı Müzesi'nde yer alan Hellenistik Dönem Krali Sikkeler

Yıl 2021, Sayı: 27, 81 - 94, 07.11.2021

Ömer Tatar

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.903037

Cited By: 1

Öz

Antalya’nın Elmalı ilçesinde yer alan Elmalı Müzesi, antik dönemde Milyas ve Kabalis’i Lykia’ya bağlayan yol güzergahı üzerindedir. Elmalı’nın stratejik konumu nedeniyle, bilhassa müze koleksiyonunda yer alan Hellenistik dönem krali sikkelerin sunacağı numismatik veriler önemlidir. Müze envanterinde toplam 506 sikke yer almaktadır ve bunların 472’si gayri İslamidir. Koleksiyonda yer alan Hellenistik dönem krali sikkelerin sayısı ise 32’dir. Bunlar içerisinde Makedon, Ptolemaios, Seleukos ve Lysimakhos darpları yer alır. Söz konusu malzeme Hellenistik dönem krallıklarının bölgedeki varlıklarının açık bir yansımasıdır. Anadolu müzelerinde yer alan yayınlanmamış numismatik malzeme hem az bilinen hem de daha önce bilinmeyen örnekleri literatüre tanıtması bağlamında önem arz eder ve bu çerçevede Elmalı Müzesi’nde yer alan Hellenistik döneme ait krallık sikkeleri de mevcut atıfların gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada söz konusu müze malzemesi tarihi arka planı ile birlikte ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elmalı Müzesi, Hellenistik Dönem, Krali Sikkeler

Hellenistic Period Regal Coins in Elmalı Museum

Öz

Elmalı Museum, located in the district of Elmalı of Antalya, is on the route which connected Milyas and Cabalis to Lycia in antiquity. Due to Elmalı’s strategic location, potential data to be presented by the coins, particularly Hellenistic period regal issues, in the museum collection is significant. Museum inventory records 506 coins in total and 472 coins are dated to pre-Islamic periods. In museum collection, there are 32 Hellenistic period regal coins. They include Macedonian, Ptolemaic, Seleucid and Lysimachos coins. The material clearly reflects the Hellenistic kingdom’s existence over the region. Anatolian museums’ unpublished numismatic materials have importance for presenting rare or previously unknown specimens to the numismatic literature, Hellenistic period’s regal issues in Elmalı Museum help us review existing attributions and reexamine unattributed issues. In this study, coins in museum collection are introduced and presented with historical background.

Anahtar Kelimeler

Elmalı Museum, Hellenistic Period, Regal Coins

Kaynakça

• Akarca 1959: A.Akarca, Les Monnaies Grecques de Mylasa, Paris, 1959.
• Alten 2015: E. Alten, III. Antiokhos’un Hellenistik Krallılar ve Roma ile Olan İlişkileri, (Unpublished Master Thesis), Akdeniz Üniversitesi, Antalya 2015.
• Ashton 1998: R. H. J. Ashton, “The Coins of the Macedonian Kings, Lysimachos and Eupolemos in the Museum of Fethiye and
• Afyon”, In: A. Burnett – U. Wartenberg – R. Witschonke (Ed.), Coins of Macedonia and Rome: Essays in Honour of Charles Hersh, London 1998, 19-48.
• Ashton 2002: R. H. J. Ashton, “The Ptolemaic coins in Fethiye Museum”, Numismatic Circular 110, 2002, 7-12.
• Ashton 2004: R. H. J. Ashton, “Kaunos, not Miletos or Mylasa”, NC 2004, 33-46.
• Bagnall 1976: R. S. Bagnall, The Administration of the Ptolemaic Possessions Outside Egypt, Leiden 1976.
• Bell 1916: H. W. Bell, Sardis: Publications of the American Society for the Excavation of Sardis, Vol XI, Coins, Part I, 1910-1914, Leiden 1916.
• Bosworth 2005: A. B. Bosworth, Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri: Fetih ve İmparatorluk, Çev. H. Çalışkan, Ankara 2005.
• Callataÿ 2016: F. de Callataÿ, “De quoi les monnaies grecques trouvées en fouilles sont-elles le reflet? Propos diachroniques de methodé”, In: F. Duyrat, C. Grandjean (Eds.), Les monnaies de fouille du monde grec (VIe-Ier s. a. C.), 2016, 239-261.
• Cavagna 2015: A. Cavagna, Monete tolemaiche oltre l’Egitto, Milan 2015.
• Cox 1950: D. H. Cox, “The Coins”, Şurada: Hetty Goldman (Ed.), Excavations at Gözlü Kule. Tarsus. Vol 1: The Hellenistic and Roman Periods, Princeton 1950, 38-84.
• CPE: C. C. Lorber, Coins of the Ptolemaic Empire, 2 vols. New York 2018.
• Çevik 2015: N. Çevik, Lykia Kitabı, İstanbul 2015.
• Çizmeli Öğün-Marcellesi 2011: Z. Çizmeli Öğün, M. C. Marcellesi, “Reseaux d’echanges regionaux en Asie Mineure occidentale: l’apport des monnaies fouilles”, BCH Suppl. 53, Paris 2011, 297-342.
• Davesne 2002: A. Davesne, “La Circulation Monetaire en Pisidie a L’Epoque Hellenistique”, Actes du Ier Congres International sur Antioche de Pisidie, 2002, 369-373.
• Descat 1998: R. Descat, “La carrière d'Eupolemos, stratège macédonien en Asie Mineure”, Revue des Études Anciennes 100/1-2, 1998, 167-186.
• Evans 2018: J. D. Evans, Coins from the Excavations at Sardis: Their Archaeological and Economic Context, Coins from the 1973 to 2013 Excavations, Archaeological Exploration of Sardis 13, Cambridge-Massachusetts-London 2018. Fabiani 2009: R. Fabiani, “Eupolemos Potalou o Eupolemos Simalou? Un nuovo documento da Iasos”, Epigraphica Anatolica 42, 2009, 61-77.
• Grabowski 2019: T. Grabowski, “The Ptolemies in Asia Minor”, In: O. Tekin (Ed.), Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu/Hellenistic and Roman Anatolia, İstanbul 2019, 28-52.
• Güney 2017: H. Güney, “Unpublished Coins of the Bithynian Kingdom at Bursa Archaeology Museum” NC 177, 2017, 494-500.
• Hammond 1992: N. G. L. Hammond, The Macedonian State: Origins, Institutions, and History, Oxford 1992.
• Konuk 2004: K. Konuk, “The Ptolemaic coins in the Bodrum Underwater Archaeology Museum”, In: S. Isager, P. Pederson (Eds.), The Salmakis, Inscription and Hellenistic Halikarnassus, 2004, 165-175.
• Köker 2003: H. Köker, “The Greek Coins from the 1952-3 Excavations at Cyzicus”, NC 2013, 385-392.
• Köker 2013: H. Köker, “Aizanoi Kazısı 2011-2012 Yılları Sikke Buluntuları”, Şurada: Elif Özer (Ed.), Aizanoi 2012 Yılı Kazı ve Araştırma Raporları, Ankara 2013, 133-151.
• Lenger 2013a: D. S. Lenger, “Salamis’e Atfedilen Makedon Krali Bronzlar Üzerine Bir Değerlendirme”, Olba XXI, 2013, 371-386.
• Lenger 2013b: D. S. Lenger, “Yeni Bulgular Işığında Kaunos’a Atfedilen Makedon Krali Darpları”, Adalya XVI, 2013, 1-9.
• Lenger 2016: D. S. Lenger, “New Evidence for the Western Asia Minor Origin of the Macedonian Royal Bronze Issue Price P2 from Nif Olympos Excavations”, Philia 2, 2016, 36-41. Lenger 2019a: D. S. Lenger, “Patara Kazılarında Bulunan Sikkeler”, In: H. İşkan (Ed.), Patara: Kent, Liman, Kült, İstanbul 2019, 394-403.
• Lenger 2019b: D. S. Lenger, “Prıce 419A: A New Attribution in the Light of New Data from Nif Mount in Asia Minor”, Νομισματικά Χρονικά 37, 2019, 53-65.
• Lenger-Tatar 2019: D. S. Lenger, Ö. Tatar, “Not Salamis but Sardes: PRICE 3158 in the Light of İzmir Archaeology Museum Collection and the Archaeological Finds from Nif (Olympos) Mountain in İzmir”, Acta Classica Mediterranea 2, 2019, 59-77.
• Lenger 2021: D. S. Lenger, “Price 2803: Reattribution of a Macedonian Regal Bronze Coin from Western Asia Minor to Tarsus in Cilicia”, Olba 29, 2021 (forthcoming).
• Lund 1992: H. S. Lund, Lysimachus: A study in early Hellenistic kingship, London-New York 1992.
• Ma 1999: J. Ma, Antiochos III and the Cities of Western Asa Minor, Oxford 1999.
• Marinescu 2000: C. Marinescu, “The Posthumous Lysimachi and the Dual Monetary System at Byzantium and Chalcedon,” In: XII. Internationaler Numismatischer Kongress Berlin 1997 - Akten, 2000, 333-337.
• Marinescu 2004: C. Marinescu, “From Byzantium to the Black Sea: Dies, Engravers and the Production of Posthumous Lysimachi Coinages during the 3rd-2nd c. BC,” In: Acta Musei Varnaensis II, 2004, 127-138.
• Marinescu 2017: C. Marinescu, “The Lysimachi Coinage of Cius, Bithynia”, In: D. Boteva (Ed.), Ex Nummis lux. Studies in Ancient Numismatics in Honour of Dimitar Draganov, Sofia, 2014, 177- 220.
• Meadows 2012: A.Meadows, “6. Deditio in Fidem: The Ptolemaic Conquest of Asia Minor”, In: Chr. Smith, L. M. Yarrow (Eds.), Imperialism, Cultural Politics, and Polybius, Oxford-New York, 2012, 113-133.
• Müller 1858: L. Müller, Die Munzen Des Thracischen Konigs Lysimachus, Copenhagen 1858.
• Newell 1916: E. T. Newell, The Dated Alexander Coinage of Sidon and Ake, New Haven/Oxford 1916.
• Öztürk 2017: B. Öztürk, “Amasya Oluz Höyük 2009-2013 Dönemi Kazılarında Bulunan Sikkeler”, Oluz Höyük Kazı Sonuçları Serisi 2, İstanbul 2017, 313-338.
• Picard-Faucher 2012: O. Picard, T. Faucher, “Les monnaies lagides”, In: Le monnaies des fouilles du Centre d’Études Alexandrines: Les monnayages de bronze a Alexandrie de la conquête d’Alexandre à l’Égypte modern, Alexandrie 2012.
• Price 1991: M. J. Price, The Coinage in the Name of Alexander the Great and Philip Arrhidaeus. A British Museum Catalogue, Vol. I-II, Zurich-London 1991.
• Regling 1911: K. Regling, “Die Antiken Münzen”, Şurada: A. Conze - P. Schazmann (Ed.), Mamurt-Kaleh. Ein Tempel der Göttermutter unweit Pergamon, Jahrbuch des Kaiserlich Deutschen Archaologischen Instituts, Erganzungsheft 9, Berlin 1911, 41-43.
• Regling 1913: K. Regling, “Verzeichnis der bei den Ausgrabungen von Pergamon gefunden Münzen”, Şurada: A. Conze (Ed.), AvP I.2: Stadt und Landschaft 1913, 355-363.
• Regling 1914: K. Von Regling, “Münzfunde aus Pergamon”, Blatter fürMünzfreunde 10/11, Okt.-Nov. 1914, 5671-5685.
• Robert 1966: L. Robert, Monnaies Antiques en Troade, Paris, 1966.
• SC: A. Houghton, C. Lorber, Seleucid Coins, A Comprehensive Catalogue: Seleucus I Through Antiochus III, Vol. I, Lancaster- London 2002.
• Svoronos: J. N. Svoronos, Ta Nomismata tou Kratous ton Ptolemaion/Münzen der Ptolemaer. 4 vols. Athens, 1904-1908.
• Şimşek 2011: C. Şimşek, Laodikeia Nekropolü (2004-2010), Laodikeia Çalışmaları 1.2, İstanbul, 2011.
• Tatar 2016: Ö. Tatar, İzmir Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan III. Aleksandros ve III. Philippos Dönemine Atfedilen Makedon Krali Bronz Sikkeleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Antalya 2016.
• Tekin 2007: O. Tekin, “Sikkeler”, Şurada: S. Durugönül (Ed.), Nagidos, Dağlık Kilikia'da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları, 2007, 193-197.
• Thompson 1968: M. Thompson, “The Mints of Lysimachus”, In: C. M. Kraay-G. K. Jenkins (eds.), Essays in Greek Coinage presented to Stanley Robinson, 1968, 163-182.
• Thompson 1981: M. Thompson, “The alexandrine mint of Mylasa”, Numismatica e Antichita Classiche 10, 1981, 207-217.
• Thompson 1983: M. Thompson, Alexander’s Drachm Mints I: Sardeis and Miletus, New York 1983.
• Winterthur 1987: H. Bloesch, Griechische Münzen in Winterthur, 1. Spanien, Gallien, Italien, Moesien, Dakien, Sarmatien, Thrakien, Makedonien, Hellas, Inseln, Winterthur 1987.
• Wroth 1891: W. Wroth, “Eupolemus”, NC 1891, 135-139.
• Yağız 2014: O. Yağız, “Les monnaies de bronze de Lysimachie de la collection des monnaies grecques du Musée Archéologique de Tekirdağ”, In: K. Dörtlük, O. Tekin, R. Boyraz Seyhan (Ed.), Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi, Bildiriler, 2014 Antalya, 669-684.
• Yağız 2016: O. Yağız, “Tekirdağ Arkeoloji Müzesi Sikke Koleksiyonunda Yer Alan Doğu Thrak Krallarına Ait Sikkeler”, In: Z. Çizmeli-Öğün (Ed.), KBID 3, 2016, 61-74.
• Yener 2011: A. Yener, “Elmalı Müzesi”, 20. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 2011, 17-30.