Maarif Müfettişlerin Görüşlerine Göre Eğitim Denetiminde Yaşanan Sorunlar

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 34 - 61, 30.12.2021

Salih Paşa Memişoğlu , Işıl Tabak

Öz

Bu araştırmanın amacı maarif müfettişlerinin denetim sürecinde yaşadıkları sorunları tespit etmek ve sorunlarına öneriler geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığında görev yapan 11 maarif müfettişi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış form ile toplanmıştır. Görüşme formlarından elde edilen veriler içerik ve betimsel analiz yöntemleriyle çözümlenmiştir. Araştırma analizinde toplanan veriler kodlanmış, temalara ulaşılmış ve tablolaştırılmıştır. Araştırmadan çıkan sonuçlar şu şekildedir: Maarif müfettişleri denetimi bir örgütün amaçlarına ulaşıp ulaşmadığını, uygulamalarda ne tür aksaklıkların yaşandığını, bu aksaklıkların nasıl giderilebileceğinin müfettişlerin desteğiyle tespit edilip sorunların çözüme kavuşturulabilmesi olarak tanımlamışlardır. Maarif müfettişlerinin denetimler sırasında en fazla denetlenenden kaynaklı sorunlar yaşamakta iken daha sonra sırasıyla denetim sisteminden, denetmen olarak kendilerinden ve denetim yapılan kurumlardan kaynaklanan çeşitli sorunlar da yaşamaktadır. Maarif müfettişleri denetim esnasında karşılaşmış oldukları sorunların çözümüne yönelik öneride bulunma, açık iletişim, bilgilendirme, yol gösterme, çözüm alternatiflerini birlikte üretme, sorunun farkına vardırma, kurumsal amaçlar hakkında bilgilendirme yöntemleri, denetim sonrası okuldaki yönetici ve öğretmenlerle toplantı yapma, bazı sorunların denetim devam ederken çözüme kavuşturulması, kişilerde sorunlara yönelik bakış açısı ve bilinç oluşturma, empati, dinleme, gözlem, analiz yöntemlerini kullanmaktadırlar. Maarif müfettişleri denetim şekline yönelik; rehberlik ve geliştirmenin esas alınmasını, denetimin verileri gerçekçi şekilde paylaşılıp düzeltilmesi gereken kısımların desteklenmesini, denetimin yüz yüze ve denetlenen kurumun tüm unsurlarını kapsayacak şekilde yapılmasını, denetimin yeterli sürede yapılmasını, denetimin denetlenen kurumlarla ortaklaşa yürütülmesini, denetim sonuçlarının değerlendirilmesini, tematik denetim anlayışının benimsenmesini, denetimin sertifikasyona bağlanmasını, etkili yaptırımların olmasını, öğretmen denetimlerinin yapılmasını, ders denetimlerinin objektif kriterlere göre yapılmasını, denetçilerin yeterliklerinin arttırılmasını, denetim öncesinde olası endişe ve belirsizliklerin giderilmesini ve denetim sisteminin sürekli güncellenmesini önermektedirler.

Anahtar Kelimeler

Müfettiş, Denetim, Denetim sorunları

Problems In The Inspection Of Education According To The Education Inspectors

Öz

This study aimed to determine the problems faced by education inspectors during their inspection and to offer recommendations for them. Sample group of the study consisted of 11 education inspectors employed by Ministry of National Education in 2019-20 education and training year. A case study was used in it. Data were collected with a semi-structured form. Data from interview forms were analysed by content and descriptive analysis methods. Data obtained in research analysis were encoded and themes were attained and placed in tables. It was concluded that education inspectors defined inspection as determining whether an organization reached its purposes, what troubles were experienced in practices, and how they could be eliminated with inspectors’ support and as solving the problems. Education inspectors suffered mostly from the problems caused by the inspected ones during inspections, and by inspection system, by themselves and by the inspected institutions. For the solution of problems faced during inspection, they used the methods of making suggestions, open communication, informing, guiding, co-production of solution alternatives, raising awareness of the problem, methods of informing about institutional purposes, holding meetings with administrators and teachers at school after inspection, solving some problems during inspection, developing in individuals a viewpoint and consciousness of the problems, empathy, listening, observation and analysis. Regarding the way of inspection, education inspectors recommended taking guidance and development as basis, sharing inspection data realistically and supporting the parts needing revision, conducting inspection face to face that can cover all the elements of inspected institution, conducting it in a sufficient period and together with inspected institutions, evaluating inspection results, adopting an understanding of thematic inspection, connecting it to certification, producing effective sanctions, inspecting teachers, making course inspections to objective criteria, increasing inspectors’ qualifications, eliminating probable concerns and uncertainties before inspection, and updating inspection system regularly. The results from the study are as follows: Education inspectors defined the inspection as determining with the help of the inspectors whether an organization has attained its purposes, what problems were experienced and how these problems could be solved and as bringing a solution to the problems in this way. During the inspections, education inspectors face problems not only due to the inspected one(s) but also due to the inspection system, the inspectors themselves and the institutions inspected. To solve the problems faced by education inspectors during the inspection, they used the methods of making a suggestion, building an open communication, informing, guiding, co-producing the solution alternatives, raising an awareness of the problem, giving information about the institutional purposes, holding meetings with the directors and teachers at school after the inspection, bringing solutions to some problems in the process of the inspection, developing in people a perspective and conscience of the problems, as well as the methods of empathy, listening, observation and analysis. Education inspectors suggest about the way of inspection that guidance and development should be taken as the basis, data of the inspection should be shared realistically, the parts that need revising or correcting should be supported, inspection should be made face to face in such a way as to cover all the elements of the institution inspected, it should be conducted in a sufficient period, the inspection should be conducted in collaboration with the institutions inspected, inspection results should be evaluated, the understanding of thematic inspection should be adopted, inspection should be ascribed to certification, effective sanctions should be imposed, teachers should be inspected, inspection of the courses should be made according to objective criteria, probable concerns and uncertainties before the inspection should be eliminated and inspection system should be updated regularly.

Anahtar Kelimeler

Inspector, Inspection, Inspection Problems

Kaynakça

• Aydın, M.(2011). Çağdaş Eğitim Denetimi. Hatipoğlu Yayıncılık. 6. Baskı. Ankara
• Başar, H.(1998). Eğitim Denetçisi Rolleri Yeterlikleri Seçilmesi Yetiştirilmesi. Pegem Yayıncılık. 4. Baskı. Ankara.
• Balcı, B. (2007). İlköğretim Müfettişleri ve İlköğretim Okulu Müdürlerinin İlköğretim Müfettişlerinin Rehberlik Rollerini Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Algıları.( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Bursalıoğlu, Z.(2012). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Çığ, D.(2006). İlköğretim Müfettişlerinin Denetim Sonunda Getirmiş Oldukları Önerilerin Yöneticiler Tarafından Yerine Getirilme Düzeyi ve Engelleri (Sivas İli Örneği).(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sivas.
• Durnalı, M., Limon, İ. (2018). Çağdaş Türk Eğitim Denetimi Sistemi (Değişimler ve Yasal Dayanakları). Kastamonu Education Journal, 26(2), 413-425.
• Dutağacı İşlek, E.(2007). İlköğretim Müfettişlerinin Rol Ve Davranış Boyutu Kapsamındaki Mesleki Etik İlkelere Uyma Düzeyleri Konusundaki İlköğretim Müfettişlerinin ve Öğretmenlerinin Algıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Engin, A.(2006). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişlerinin Tükenmişlik Duygusu Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. Şanlıurfa.
• Erdem, H B.(2010). İlköğretim Müfettişlerinin Görevlerini Yerine Getirirken Karşılaştığı Sorunlar (Kahramanmaraş İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Eyi, T F.(2006). Adana İli İlköğretim Müfettişlerinin Araştırma Görevlerini Gerçekleştirmelerine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Gündüz, Y. ve Balyer, A. (2012). Türkiye’de ve Bazı Avrupa Ülkelerinde Müfettişlerin Yetiştirilme Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1). 84-95.
• İnal, A.(2008). İlköğretim Okullarında Yapılan Denetimlerde Müfettişlerin Tutum Ve Davranışlarının Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Yeditepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Karakuş, C.(2011). Eğitim Müfettişlerinin Görev Alanlarına İlişkin Öz-Yeterlilik Algısı (İstanbul İl Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Kayıkçı, K. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı Müfettişlerinin Denetim Sisteminin Yapısal Sorunlarına İlişkin Algıları ve İş Doyum Düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 44. 507-527.
• Kocabaş, i., Yirci, R.(2011). Denetmen Algılarına Göre Denetimde Yaşanan Sorunlar. 3. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi (22-24 Haziran), Mersin. (3).
• Merriam, S B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çeviri Ed. Selahattin Turan). Ankara. Nobel Yayıncılık.
• Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği(Resmi Gazete sayı : 30160 Tarih: 20 Ağustos 2017).
• Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı (https://tkb.meb.gov.tr/www/gorevlerimiz/icerik/107)
• Özer, N, Yılmaz, A(2015). Maarif Müfettişlerinin İnceleme-Soruşturma Çalışmalarını Yürütürken Karşılaştıkları Sorunlar. Eğitime Bakış, Eğitim, Öğretim Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(33).56-61.
• Özmen, F., Şahin, Ş.(2010). İlköğretim Müfettişlerinin Soruşturma Görevini Yerine Getirirken Karşılaştıkları Sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 92-109.
• Öztürk, Ş.(2009). İlköğretim Okullarının Kurum Denetiminde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Müfettiş ve Okul Müdürü Görüşleri (Kütahya İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi / Sosyal Bilimler Üniversitesi. Muğla.
• Taymaz, H.(2011). Eğitim Sisteminde Teftiş: Kavramlar, İlkeler, Yöntemler. Ankara. Pegem Akademi.
• Taymaz, H.(1995). Teftişte Karşılaşılan Sorunlar ve Öneriler. Eğitim Yönetimi. 1(1).
• Uygur, D. (2006). İlköğretim Okullarında Aday Öğretmenlerin Yetiştirilmesinde İlköğretim Müfettişlerinin Rolleri (Şanlıurfa İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Yıldırım Erol, S.(2010). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Denetim Sürecinde İlköğretim Müfettişlerinden Beklentileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.