Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Motivasyonlarının Yordayıcısı Olarak Okul Atmosferi ve Sosyo-Demografik Değişkenler

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 102 - 115, 31.07.2022

Mehmet Fatih Akgümüş , Zeynep Öznur Ergin , Ayşenur Büyükgöze-kavas

https://doi.org/10.12984/egeefd.1026157

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin akademik motivasyonları üzerinde, okul atmosferi ve sosyo-demografik değişkenlerin (cinsiyet, sınıf düzeyi, ikamet yeri ve evde bilgisayarın varlığı) rolünü incelemektir. Çalışmaya Çorum’un Osmancık ilçesindeki 14 devlet okulunda öğrenim gören, 7. ve 8. sınıf düzeyinde 1014 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Akademik Motivasyon Ölçeği, Okul Atmosferi Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu yer almıştır. Verilerin analizinde regresyon analizi ve t-testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, akademik motivasyondaki değişimin %14'ü yıl sonu başarı puanı ve okul atmosferi değişkenleri tarafından açıklanmaktadır. Yıl sonu başarı puanı ve okul atmosferi akademik motivasyonun anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Ayrıca kız ve erkek öğrenciler arasında akademik motivasyon puanları açısından anlamlı bir ilişki bulunmazken 7. sınıfa devam eden, köyde ikamet eden ve evde bilgisayarı olmayan öğrenciler lehine akademik motivasyon puanları açısından anlamlı bir fark bulunmuştur. Bulgular, öğrencilerin akademik motivasyonlarının artırılmasında okul atmosferinin ve çevresel faktörlerin önemini ortaya koymaktadır. Akademik motivasyon alt ölçeklerinden alınan puanlar kız ve erkek öğrencilerde farklılık göstermiştir; bu nedenle gelecekteki çalışmalar, akademik motivasyonun cinsiyete göre değişimini daha detaylı incelemelidir.

Anahtar Kelimeler

Akademik motivasyon, Okul atmosferi, Yıl sonu başarı puanı

School Atmosphere and Socio-Demographic Variables As Predictors of Secondary School Students’ Academic Motivation

Öz

This study aims to examine the role of school atmosphere and socio-demographic variables (gender, class level, place of residence, and owning a computer at home) on the academic motivation of secondary school students. A total of 1014 7th and 8th grade students from 14 public schools in Osmancık district of Çorum participated in the study. We used Academic Motivation Scale, School Atmosphere Scale, and Personal Information Form as data collection tools. Regression analysis and t-test were used in the analysis of the data. According to the study's findings, 14% of the change in academic motivation is explained by the variables of cumulative grade point average, and school atmosphere. These variables significantly predicted academic motivation. Moreover, while there was no significant relationship between female and male students about academic motivation scores, a significant difference was found in terms of academic motivation scores in favor of students who attend 7th grade, live in a village, and do not own a computer. Findings reveal the importance of school atmosphere and environmental factors in increasing students' academic motivation. The scores on academic motivation subscales differed between boys and girls; therefore, future studies should examine the variation of academic motivation by gender in more detail.

Anahtar Kelimeler

Academic motivation, School atmosphere, Cumulative grade point average

Kaynakça

• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 343-361.
• Akbaba, S. ve Aktaş, A. (2005). İçsel motivasyonun bazı değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (21), 19-42
• Akandere, M., Özyalvaç, N. T. ve Duman, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi: Konya Anadolu Lisesi örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 1-10.
• Alt, D. (2015). College students’ academic motivation, media engagement and fear of missing out. Computers in Human Behavior, 49, 111-119. doi: 10.1016/j.chb.2015.02.057
• Arslan, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin akademik motivasyonları ve matematiksel üstbiliş farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(18), 655-681. doi: 10.18009/jcer.917559
• Bacanlı, H., & Sahinkaya, O. (2011). The adaptation study of academic motivation scale into Turkish. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 12, 562-567. doi: 10.1016/j.sbspro.2011.02.068
• Bağrıyanık, E. ve Ömerustaoğlu, A. (2018). İlkokul öğrencilerinin motivasyon düzeylerini etkileyen faktörler. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (2), 1-11.
• Beaudoin, C. M., (2006). Competitive orientations and sport motivation of Professional women football players: An internet survey. Journal of Sport Behavior, 29, 201-212.
• Bektaş, F. ve Nalçacı, A. (2013). Okul iklimi ve öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 1-14.
• Brophy, J. (1987). Synthesis of research on strategies for motivating students to learn. Educational Leadership, (10), 40-48.
• Broussard, S. C., & Garrison, M. E. B. (2004). Motivation and academic achievement in elementary-school-aged children. Family and Consumer Sciences Research Journal, 33(03), 106-120. doi: 10.1177/1077727X04269573
• Bugler, M., McGeown, S., & St Clair-Thompson, H. (2016). An investigation of gender and age differences in academic motivation and classroom behaviour in adolescents. Educational Psychology, 36(7), 1196-1218. doi: 10.1080/01443410.2015.1035697
• Busato, V. V., Prins, F. J., Elshout, J. J., & Hamaker, C. (2000). Intellectual ability, learning style, personality, achievement motivation and academic success of psychology students in higher education. Personality and Individual Differences, 29(6), 1057-1068. doi: 10.1016/S0191-8869(99)00253-6
• Cemalcılar, Z. (2009). Schools as socialisation contexts: Understanding the impact of school climate factors on students’ sense of school belonging. Applied Psychology, 59(2), 243-272. doi: 10.1111/j.1464-0597.2009.00389.x
• Cetin, B. (2015). Academic motivation and self-regulated learning in predicting academic achievement in college. Journal of International Education Research, 11(2), 95-106. doi: 10.19030/jier.v11i2.9190
• Çakır, E. (2006). Anadolu öğretmen lisesinde okuyan öğrencilerin depresyon ve motivasyon düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Çelik, H., Terzi, A. R. ve Gültekin, S. (2017). Üniversite öğrencilerinin akademik motivasyonları ve okul iklimi ilişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(48), 422-434. doi: 10.16992/ASOS.12434
• Çok, R. ve Kutlu, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin ders esnasında ders dışı internet kullanım davranışları ile akademik güdülenme düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(1), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/jilses/issue/38155/412013 adresinden elde edildi.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Conceptualizations of intrinsic motivation and self-determination. In E. L. Deci & R. M. Ryan (Eds.), Intrinsic motivation and self-determination in human behavior (pp. 11-40). Boston, MA: Springer.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. doi: 10.1207/S15327965PLI1104_01
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian Psychology, 49(3), 182-185. doi: 10.1037/a0012801
• Ekici, D. İ., Kaya, K. ve Mutlu, O. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 13-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17393/181791 adresinden elde edildi.
• Ertuğrul, F. ve Eker, E. (2019). Ön ergenlik döneminde zorbalık davranışı ile bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 5(2), 117-140. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aitdergi/issue/52700/695041 adresinden elde edildi.
• Eymur, G., & Geban, Ö. (2011). An investigation of relationship between motivation and academic achievement of pre-service chemistry teachers. Education and Science, 36(161), 246-255.
• Filiz, B. ve Demirhan, G. (2018). Akademik ve spor başarı motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre, 16(2), 138-152. doi: 10.1501/Sporm_0000000361
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2011). How to design and evaluate research in education. New York, NY: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Francis, A., Goheer, A., Haver-Dieter, R., Kaplan, A. D., Kerstetter, K., Kirk, A. L., ... Yeh, T. (2004). Promoting academic achievement and motivation: A discussion & contemporary issues based approach. (Gemstone program thesis). University of Maryland, United States.
• Gottfried, A. E., Fleming, J. S., & Gottfried, A. W. (2001). Continuity of academic intrinsic motivation from childhood through late adolescence: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 93(1), 3-13. doi: 10.1037/0022-0663.93.1.3
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173(173), 99-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/21486/230306 adresinden elde edildi.
• Gürbüz, O. ve Atasever, A. N. (2019). Üniversite öğrencilerinde hayatın amacı ve akademik motivasyon arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 4(1), 93-112. http://yonetimvecalisma.org/index.php?content=1;41&ManId=59 adresinden elde edildi.
• Karadağ, E., İşçi, S., Öztekin, Ö. ve Anar, S. (2016). Okul iklimi ve akademik başarı ilişkisi: Bir meta-analiz çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 107-122. doi: 10.17679/iuefd.17294446
• Karataş, H., & Ender, M. (2014). Academic motivation: Gender, domain and grade differences. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 708-715. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.07.469
• Küsmez, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin saldırganlık eğilimleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Küçükçekmece örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2002). Motivation as an enabler for academic success. School Psychology Review, 31(3), 313-327. doi: 10.1080/02796015.2002.12086158
• Long, J. F., Monoi, S., Harper, B., Knoblauch, D., & Murphy, P. K. (2007). Academic motivation and achievement among urban adolescents. Urban Education, 42(3), 196-222. doi: 10.1177/0042085907300447
• McGeown, S. P., Putwain, D., Simpson, E. G., Boffey, E., Markham, J., & Vince, A. (2014). Predictors of adolescents' academic motivation: Personality, self-efficacy and adolescents' characteristics. Learning and Individual Differences, 32, 278-286. doi: 10.1016/j.lindif.2014.03.022
• Mouton, S. G., Hawkins, J., McPherson, R. H., & Copley, J. (1996). School attachment: Perspectives of low-attached high school students. Educational Psychology, 16(3), 297-304. doi: 10.1080/0144341960160306
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. ve Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 213-224. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7798/102134 adresinden elde edildi.
• Paulson, S. E., Marchant, G. J., & Rothlisberg, B. A. (1998). Early adolescents’ perceptions of patterns of parenting, teaching, and school atmosphere: İmplications for achievement. Journal of Early Adolescance, 18(1), 5-26. doi: 10.1177/0272431698018001001
• Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667-686. doi: 10.1037/0022-0663.95.4.667
• Robbins, S. B., Lauver, K., Le, H., Davis, D., Langley, R., & Carlstrom, A. (2004). Do psychosocial and study skill factors predict college outcomes? A meta-analysis. Psychological Bulletin, 130(2), 261. doi: 10.1037/0033-2909.130.2.261
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67. doi: 10.1006/ceps.1999.1020
• Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627. doi: 10.16986/HUJE.2016015868
• Sıcak, A. ve Başören, M. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin akademik motivasyonlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Bartın örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 548-560. doi: 10.14686/buefad.v4i2.1082000239
• Sivrikaya, A. H. (2019). The relationship between academic motivation and academic achievement of the students. Asian Journal of Education and Training, 5(2), 309-315. doi: 10.20448/journal.522.2019.52.309.315
• Taşkıran, A. (2008). Meslek lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Türk, A. N. ve Gürkan, F. S. (2018). 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde akademik motivasyon ve siber zorbalığın incelenmesi. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2019(1), 45-78. https://dergipark.org.tr/tr/pub/insan/issue/52637/693273 adresinden elde edildi.
• Tüzün, H., Yılmaz-Soylu, M., Karakus, T., & Kızılkaya, G. (2009). The effects of computer games on primary school students achievement and motivation in geography learning. Computers & Education, (52), 68-77. doi: 10.1016/j.compedu.2008.06.008
• Vallerand, R. J., Pelletier, L.G., Blais, M. R., Briére, N. M., Senecal, C., & Valliéres, E. F. (1992). The academic motivation scale: A measure of intrinsic, extrinsic and amotivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52, 1003-1017. doi: 10.1177/0013164492052004025
• Vecchione, M., Alessandri, G., & Marsicano, G. (2014). Academic motivation predicts educational attainment: Does gender make a difference? Learning and Individual Differences, 32, 124-131. doi: 10.1016/j.lindif.2014.01.003
• Wei, C., & Huang, Z. (2019). Relationship among school atmosphere, self-esteem and loneliness of left-behind children. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 300, 6-10. doi: 10.2991/erss-18.2019.2
• Wentzel, K. R., & Wilgfield, A. (2009). Handbook of motivation in school. New York, NY: Routledge.
• Yazgan İnanç, B., Kılıç Atıcı, M. ve Bilgin, M. (2018). Gelişim psikolojisi I bebeklik çocukluk ve ergenlik (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Yurt, E. ve Bozer, E. N. (2015). Akademik Motivasyon Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 669- 685. doi: 10.21547/jss.256759
• Zembat, R., Akşın-Yavuz, E., Tunçeli, H. İ. ve Yılmaz, H. (2018). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile akademik motivasyon ve başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 789-808. doi: 10.30831/akukeg.35140