JİNEKOLOJIK KANSERLİ HASTALARDA HASTALIK ALGISININ ÖZ-BAKIM GÜCÜNE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 35 Sayı: 3, 137 - 145, 24.12.2019

Burcu Küçükkaya , Özge Erçel

Öz

Başlık: JİNEKOLOJIK KANSERLİ HASTALARDA HASTALIK
ALGISININ ÖZ-BAKIM GÜCÜNE ETKİSİ

Amaç:
Çalışmada, jinekolojik kanserli hastalarda hastalık algısının öz-bakım
gücüne etkisini incelemek
amaçlanmıştır.

Yöntem: Kesitsel
tipte olan bu araştırma, Temmuz 2018 – Nisan 2019 tarihleri arasında bir devlet
üniversite hastanesinin Medikal Onkoloji Hastanesi Ayaktan Kemoterapi Ünitesi
ve Yatan Hasta Klinikleri’ne başvuran 260 jinekolojik kanserli hasta üzerinde
yürütülmüştür. Araştırma verileri;
araştırmacılar tarafından literatür incelenerek hazırlanan “Anket Formu”, “Kısa
Hastalık Algı Ölçeği (KHAÖ)” ve ‘’Öz-Bakım Gücü Ölçeği (ÖBGÖ)’’ ile
toplanmıştır.

Bulgular:
Çalışmaya katılan jinekolojik kanserli hastaların
yaş ortalaması 50,0±8,7 olup, %53,1’inin kronik bir hastalığı olduğu
bulunmuştur. Jinekolojik kanserli hastaların %38,8’inin endometrium kanseri,
%36,5’inin over kanseri, %21,9’unun serviks kanseri olduğu ve %55,0’ının
jinekolojik kanserin metastatik olduğu belirlenmiştir. Jinekolojik kanserli
hastaların Kısa Hastalık Algı Ölçeği puan ortalaması 50,59±10,22 ve Öz-Bakım
Gücü Ölçeği puan ortalaması 111,25±32,98 olarak tespit edilmiştir. Jinekolojik
kanserli hastaların Kısa Hastalık Algı Ölçeği ile Öz-Bakım Gücü Ölçeği arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Sonuçlar:
Jinekolojik kanserli hastaların olumlu hastalık
algısı arttıkça öz-bakım gücü de artmaktadır. Hastalığın sonucuna, kişisel
kontrole, tedavinin yararına, semptom şiddetine, endişeye, hastalığı anlama
düzeyine, emosyonel duruma bağlı olarak olumsuz inançları yüksek olan
jinekolojik kanserli hastaların bakımından sorumlu olan hemşirelerin, bireylerin
öz bakımını arttırmaya yönelik olumlu hastalık algısı geliştirmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Jinekolojik Kanser, Hastalık Algısı, Öz-Bakım Gücü 

Anahtar Kelimeler

Jinekolojik Kanser, Hastalık Algısı, Öz-Bakım Gücü

THE EFFECT OF DISEASE PERCEPTION ON SELF-CARE POWER IN GYNECOLOGIC CANCER PATIENTS

Öz

ABSTRACT

Aim: This study aims to investigate the effect of disease perception on
self-care power in gynecologic cancer patients.

Material-Method:
This
cross-sectional was conducted on n = 260 gynecologic cancer patients who were
admitted to the Outpatient Chemotherapy Unit and Inpatient Clinics of the
Medical Oncology Hospital of a state university hospital between July 2018 and
April 2019. Data were collected with the Personal Information Form prepared by
the researcher according to the literature, The Illness Perception Questionnaire
Brief  (IPQ-B) and The Self-Care Agency
Scale (SCAS).

Results:
The
mean age of [1]the
patients with gynecologic cancer was 50.0±8.7, and 53.1% of them had a chronic
disease. It was determined that 38.8% of patients with gynecologic cancer had endometrial
cancer, 36.5% had ovarian cancer, 21.9% had cervical cancer, and 55.0% had
gynecological cancer metastasis. The mean score of Brief Disease Perception
Scale of the patients with gynecologic cancer was 50.59±10.22 and the mean
score of Self-Care Power Scale was 111.25±32.98. There was a statistically
significant relationship between Short Disease Perception Scale and Self-Care
Power Scale of gynecologic cancer patients.

Conclusions:
As
the positive perception of disease increases in gynecologic cancer patients,
self-care power increases. Nurses responsible for the care of patients with
gynecological cancer who have high negative beliefs due to disease outcome,
personal control, benefit of treatment, symptom severity, anxiety, level of
understanding of the disease, emotional state, should develop positive disease
perception towards increasing self-care of individuals.

Key words: Gynecological Cancer, Illness Perception,
Self-Care Agency

Anahtar Kelimeler

Gynecological Cancer, Illness Perception, Self-Care Agency

Kaynakça

• Aydın Bektaş H, Akdemir N. Kanserli bireylerin fonksiyonel durumlarının değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Med Sci. 2006,26(5):488-499.
• Bae KR, Im YS, Noh GO, Son Y, Seo HG. Relationships among hope, self-care agency and quality of life of female oncology patients with lymphedema. Asian Oncology Nursing. 2017,17(4):213-219.
• Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians. 2018,68(6):394-424.
• Broadbent E, Petrie KJ, Main J, Weinman J. The brief illness perception questionnaire. J Psychosom Res. 2006,60(6):631-637.
• Carlson LE, Bultz DB. Benefits of psychosocial oncology care: improved quality of life and medical cost offset. BioMed Central; Health and Quality of Life Outcomes. 2003, Apr 17: 1-9. http://hqlo.biomedcentral. com/articles/10.1186/1477-7525-1-8.
• Eker A, Aslan E. Psychosocial Approaches for Gynecological Cancer Patients/Jinekolojik Kanser Hastalarinda Psiko-sosyal Yaklasim. Journal of Education and Research in Nursing. 2017,14(4):298-304.
• Ergin A, Özdilek R, Dutucu N. 2012-2017 Yılları Arasında Kadınlarda Görülen Kanser Türleri ve Dağılımları: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2019,5(1),1-21.
• Faller H, Hass HG, Engehausen D, Reuss-Borst M, Wöckel A. Supportive care needs and quality of life in patients with breast and gynecological cancer attending inpatient rehabilitation. A prospective study. Acta Oncologica. 2019,58(4):417-424.
• Ferlay J, Colombet M, Soerjomataram I, Mathers C, Parkin DM, Piñeros M, et al. Estimating the global cancer incidence and mortality in 2018: GLOBOCAN sources and methods. International Journal of Cancer. 2019,144(8):1941-1953.
• Güler B, Mete S. Effects of some characteristics of gynecological cancer diagnosis and treatment on women's sexual life quality. Indian J Cancer. 2019,56:157-162.
• Gün Ç. Histerektomili hastalarda benlik saygısının öz-bakım gücüne etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. İstanbul. 2011.
• Hopman P, Rijken M. Illness perceptions of cancer patients: relationships with illness characteristics and coping. Psycho‐Oncology. 2015,24(1):11-18.
• Karabinis G, Koukourikos K, Tsaloglidou A. Psychological support and quality of life in patients with gynecological cancer. IJRMS. 2015,3(11):2992-2997. doi: doi/10.18203/2320-6012.ijrms20150948.
• Karabulutlu EY, Karaman S. Kanser hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. HSP. 2015,2(3):271-284.
• Kearney BY, Fleischer BJ. Devolopment of an instrument to measure exercise of self care agency. Research In Nursing & Health. 1979,2(1):25-34.
• Kısa Hastalık Algı Ölçeği. http://www.uib.no/ipq/pdf/B-IPQ-Turkish. pdf. Erişim tarihi 12 Ocak 2018.
• Kocaman N, Özkan M, Armay Z, Özkan S. Hastalık Algısı Ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2007,8:271-280.
• Koç Z, Şener A. Distress symptoms, anxiety, depression level, and self-care ability of oncology inpatients in a Region of Turkey. Eur. J. Oncol. 2017,22(1):76-87.
• Manne SL, Virtue SM, Ozga M, Kashy D, Heckman C, Kissane D, et al. A comparison of two psychological interventions for newly-diagnosed gynecological cancer patients. Gynecologic Oncology. 2017,144(2):354-362.
• Nahcivan N. Sağlıklı gençlerde öz bakım gücü ve aile ortamının etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi [Doktora tezi]; 1993.
• Nahcivan N. A Turkish language equivalence of the exercise of self-care agency scale. Western Journal of Nursing Research. 2004,26(7):813-824.
• Pınar ŞE, Demirel G. Huzurevinde yaşayan orta yaş ve yaşlı bireylerde günlük yaşam aktiviteleri, öz-bakım gücü ve yaşam doyumunun incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD). 2016,9(1):39-52.
• Riahi S, Mokhtari AM, Vali M, Abdzadeh E, Mohseni S, Salehiniya H, Hassanipour S. The incidence and mortality rate of cervix cancer in Iran from 1990 to 2016: A systematic review and meta-analysis Running title: Cervix cancer in Iran. Journal of Contemporary Medical Sciences. 2019,5(1):1-7.
• Sarıtaş SÇ, Büyükbayram Z. Kemoterapi alan hastaların ve bakım veren yakınlarının anksite düzeyleri ve etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016,15(2): 141-150.
• Scharloo M, Baatenburg de Jong RJ, Langeveld TPM, Velzen-Verkaik E, Akker MD, Kaptein AA. Illness cognitions in head and neck squamous cell carcinoma: predicting quality of life outcome. Support Care Cancer. 2010,18(9):1137–1145.
• Sørensen SM, Bjørn SF, Jochumsen KM, Jensen PT, Thranov IR, Hare-Bruun H, et al. Danish gynecological cancer database. Clinical Epidemiology. 2016,8:485-490.
• Sonay Kurt A, Savaşer S. Kanserli adölesanların yaşam kalitesi düzeyine re-mission video oyununun etkisi. Türk Onkoloji Dergisi. 2013,28(2):51-58.
• Süt HK. Jinekolojik cerrahi operasyon öncesi hastaların hastalık algıları üzerine etkili faktörler. Bakırköy Tıp Dergisi 2017;13:83-90.
• The Danish Ministry of Health and prevention, Declaration of Approval of Clinical Quality Databases. Declaration nr 459 of 16/05/2006 §1, part 4. Erişim adresi: http://www.retsinformation.dk. Erişim Tarihi: 14.06.2019.
• Thong MSY, Mols F, Kaptein AA, Boll D, Vos C, Pijnenborg JMA, et al. Illness perceptions are associated with higher health care use in survivors of endometrial cancer: A study from the population-based PROFILES registry. Supportive Care in Cancer. 2019,27(5):1935-1944.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Demografi. 2013.
• Türkiye Kanser İstatistikleri. 2014. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/istatistik/2014-RAPOR._uzuuun.pdf Erişim Tarihi: 11.06.2019https://doi.org/10.1007/s00520-018-4451-3
• Yıldırım E, Duman NB. Geriatrik Yaş Grubundaki Kadınlarda Jinekolojik Kanserler ve Taramalar. Turkiye Klinikleri Obstetric-Women's Health and Diseases Nursing-Special Topics. 2019,5(1):8-14.
• Zhang N, Fielding R, Soong I, Chan KK, Tsang J, Lee V, et al. Illness perceptions among cancer survivors. Supportive Care in Cancer. 2006,24(3):1295-1304.