DÜNYADA VE TÜRKİYEDE OPTİMAL PERİNATAL BAKIMA YÖNELİK PROGRAMLAR

Yıl 2020, Cilt: 36 Sayı: 1, 45 - 52, 10.04.2020

Ayça Demir Yıldırım , Ümran Oskay

Öz

 Optimalite
kavramı sağlık hizmetlerinde en iyi, en uygun sıfatları yerine kullanılır ve en
iyi sağlık sonuçlarına ulaşmayı hedefler. Perinatal optimalite ise
prekonsepsiyonel dönemden başlayarak, gebelik, doğum, doğum sonrası dönem,
fetüs/yenidoğan sağlığı ve bu süreçte kadının ailesi içinde optimal sonuçları
sağlamayı ve geliştirmeyi amaçlar. Bugün perinatoloji alanında, özellikle
doğumlarda, gereksiz birçok müdahale olması kadınların aldıkları sağlık
hizmetlerinden memnuniyetsiz ayrılmalarına neden olmaktadır. Perinatoloji
alanında optimal yaklaşım, sağlıklı kadınların karmaşık teknolojiye ihtiyacı
olmaması ile birlikte kadın merkezli bireysel ve rutin obstetrik müdahalelerde
bulunmaktan kaçınan bir bakımı sağlamaya odaklanır.  Bu sebeple de sağlık bakımında optimaliteyi
sağlamanın en temel yolu kanıta dayalı verilerin uygulamaya aktarılmasıdır.

Dünyada
uygulanan perinatal sağlık hizmetlerinin opitimalitesi açısından ülkelerin
sağlık sistemleri içinde yürütülen programlar veya hastaneler tarafından
yürütülen perinatal programlar bulunmaktadır. Bu programlar kadınların
ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Bu programlara örnek olarak; "The Door, New
Hampshire Prenatal Program, Alberta Perinatal Health Program, Alaska
Perinatal Health Program, MORE^OB, Perinatal Loss Program, Perinatal
Oral Health Program, Perinatal Palliative Care Program, Homeless Perinatal
Program, Comprehensive Perinatal Services Program, Antenatal Education Class"
programları bulunmaktadır. Kanıta dayalı uygulamaların perinatal alanda yeni
modeller veya programlar çerçevesinde akış şemaları ile birlikte hizmet
sunumunun yapılması, ebelik ve hemşirelik mesleğinin sanatsal yönü ile
gerçekleştirilmesi bu alanda optimal hizmet sunumunu kolaylaştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Optimalite, Perinatal Bakım, Ebelik, Kadın Sağlığı Hemşireliği, Kanıta Dayalı Uygulamalar

Kaynakça

• Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, (2018), Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, ISBN: 978-975-590-686-7.
• Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi, (2014), Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, Yayın No:926.
• Doğum ve Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi, (2010), Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi, (2018), Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, ISBN: 978-975-590-687-4.
• Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi, (2018), Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, ISBN: 978-975-590-685-0.
• Başgöl Ş., Oskay Ü. Ana Çocuk Sağlığı Hizmetlerinin Geliştirilmesinde Anne Dostu Hastane Modeli. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17:2.
• Tuz Doğaner G. Gebelerin Aldıkları Prenatal Bakımdan Memnuniyet Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisanas Tezi. Malatya .İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz-Esencan, T., Karabulut, Ö., Demir-Yıldırım, A., Ertuğrul-Abbasoğlu, D., Külek, H., Şimşek, Ç., Küreşir-Ünal, A. Doğuma Hazırlık Eğitimi Alan Gebelerin Doğum Şekli, İlk Emzirme Zamanı ve Ten Tene Temas Tercihleri. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2018;26(1), 31-43.
• Şimşek A.A., Çakmak D. Ülkemizde Yürürlükte Olan Kadın Sağlığını Koruma Politikaları Mevzuatı. Jinekoloji- Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2019; Volume: 16, Sayı: 1, Sayfa: 45-50.
• Kadın Hastalıkları ve Doğum Branşı Komisyon Çalışması Raporu, (2017), Sağlık Bakanlığı, İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü.
• Deliktaş A., Kabukcuoğlu K. Maternal Bakımda Kanıta Dayalı Uygulama Kültürünün Oluşturulması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 6(2): 130 – 138.
• Yücel Ç., (2012), Perinatal Sonuçların Değerlendirilmesinde Kullanılan Optimalite İndeksi-Unıted States (Us)’İn Türkçe’ye Uyarlanması. Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği Programı.
• Coşkun A. Perinatal Hemşirelik Yaklaşımı ve Ekip Çalışmasının Önemi. Perinatoloji Dergisi 1996; Cilt: 4, Sayı: 3/Eylül, 181-184.
• WHO recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience, (2018), ISBN 978 92 4 154991 2.
• Jang H., Hwang K., Lee T., Lee T. Designing Robust Rollout Plan For Better Rural Perinatal Care System İn Korea. European Journal of Operational Research 2019; 274, 730–742.
• Jackson J.T., Quinonez R.B., Kerns A.K., Chuang A., Eidson S., Boggess K.A., Weintraub J.A. Implementing a Prenatal Oral Health Program Through Interprofessional Collaboration. Journal of Dental Education 2015; Volume 79, Number 3.
• Leuthner S., Jones E.L. Fetal Concerns Program: A Model For Perinatal Palliative Care. MCN: The American Journal Of Maternal/Child Nursing 2007; Volume 32(5), p 272-278.
• Shaw-Battista J., Fineberg A., Boehler B., Skubic B., Woolley D., Tilton Z. Obstetrician and Nurse–Midwife Collaboration Successful Public Health and Private Practice Partnership. Obstetrıcs & Gynecology 2011; Vol. 118, No. 3.
• Karakoç H., Özerdoğan N. Acil Obstetrik Bakım Ekibi İçerisinde Ebe. Turkiye Klinikleri J Health Sci 2018;3(2):162-6.
• Bloom K.C., Bednarzyk M.S., Devitt D.L., Renault R.A., Teaman V., Loock D.N.V. Barriers to Prenatal Care for Homeless Pregnant Women. JOGNN 2004;33-4.
• Dinç H., Yazıcı S., Yılmaz T., Günaydın S. Gebe Eğitimi. HSP 2014;1(1):68-76.
• Brixval C.S., Axelsen S.F., Lauemøller S.G., AndersenS. K., Due P., Koushede V. The effect of antenatal education in small classes on obstetric and psycho-social outcomes - a systematic review. Systematic Reviews 2014; 3:12 Page 2 of 4.
• Dewart T., Zaengle D. The Door’s Perinatal Program for Pregnant and Parenting Teens. The Journal of Perinatal Education 2000;Vol. 9, No. 2.
• Wool C., Coˆte´-Arsenault D., Black B.P., Denney-Koelsch E., Kim S., Kavanaugh K. Provision of Services in Perinatal Palliative Care: A Multicenter Survey in the United States. Journal Of Pallıatıve Medıcıne 2016; Volume 19, Number 3
• Milne J.K., Lalonde A.B. Patient safety in women's health-care: professional colleges can make a difference. The Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada MOREOB program. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 2007;Volume 21, Issue 4.
• George A., Johnson M., Duff M., Blinkhorn A., Bhole S., Ellis S. Maintaining oral health during pregnancy: Perceptions of midwives in Southwest Sydney. Collegian, Collegian 2011; Volume 18, Issue 2
• Engelder S., Davies K., Zeilinger T., Rutledge D. A Model Program for Perinatal Palliative Services. Advances in Neonatal Care Vol. 12, No. 1
• Frank J.E., Rhodes T.T., Edwards W.H., Darnall R.A., Smith B.D., Little G.A, Baker E.R, Stys S.J., Flanagan V.A. The New Hampshire Perinatal Program. Journal of Perinatology 1999; volume 19, pages3–8
• Ovrebo B., Ryan M., Jackson K., Hutchinson K. The Homeless Prenatal Program: A Model for Empowering Homeless Pregnant Women. Health Education & Behavior 1994.
• Roehrs C., Masterson A., Alles R., Witt C., Rutt P. Caring for Families Coping With Perinatal Loss. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing 2008; Volume 37, Issue 6.
• Thanh N.X., Jacobs P., Wanke M.I., Hense A., Sauve R. Outcomes of the Introduction of the MOREOB Continuing Education Program in Alberta. Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada 2010; Volume 32, Issue 8.
• Budin W. Response to Exemplary Service Article ‘‘The Door’s Perinatal Program for Pregnant and Parenting Teens’’ Programs for Adolescent Mothers Are Needed. The Journal of Perinatal Education 2000;Vol. 9, No. 2.
• Bradford D., Pam T. Perinatal Care Regionalization and Low Birth Weight İnfant Mortality Rates in Alaska, American Journal of Obstetrics and Gynecology 2001;Vol:185, issue:3.
• DeSisto C.L., Kim S.Y., Sharma A.J. Prevalence Estimates of Gestational Diabetes Mellitus in the United States, Pregnancy Risk Assessment Monitoring System (PRAMS), 2007–2010. Preventing Chornic Disease Public Health Research 2014; vol: 11.
• Kair L.R., Colaizy T.T. Obese Mothers have Lower Odds of Experiencing Pro-breastfeeding Hospital Practices than Mothers of Normal Weight: CDC Pregnancy Risk Assessment Monitoring System (PRAMS), 2004–2008. Matern Child Health J 2016;20:593–601
• Shulman H.B., D’Angelo D.. V., Harrison L., Smith R.A., Warner L. The Pregnancy Risk Assessment Monitoring System (PRAMS): Overview of Design and Methodology. AJPH 2018; Vol 108, No. 10
• Kobler K., Limbo R. Making a Case: Creating a Perinatal Palliative Care Service Using a Perinatal Bereavement Program Model. J. Perinat Neonat Nurs 2011;Volume 25 Number 1, 32–41
• Hallas D, Fernandez J.B., Lim L.J., Catapano P., Dickson S.K., Blouin K.R., , Jimenez R.A., Ali N., Figueroa K. E., Jiwani M.N., Sharma A. OHEP: An Oral Health Education Program for Mothers of Newborns, Journal of Pediatric Health Care, Volume 29, Issue 2, March–April 2015, Pages 181-190
• Simpson K.R.,, Kortz C.C. A Comprehensive Perinatal Patient Safety Program to Reduce Preventable Adverse Outcomes and Costs of Liability Claims, The Joint Commission Journal on Quality and Patient Safety, Volume 35, Issue 11, November 2009, Pages 565-574
• Hotellinng BH. The Coalition Improving Maternitiy Services; Evidance Basis for the Ten Steps of Mather-Frendly Care. The Journal of Perinatala Education 2007; 16(2):38-43.