Tip-2 Diyabeti Olan Bireyin Gastrik Bypass Sonrası Hemşire Tarafından Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeline Göre Yapılan Evde Bakımı: 6 Aylık İzlem

Yıl 2020, Cilt: 36 Sayı: 3, 217 - 228, 28.12.2020

Sevda Efil , Gül Demir

Öz

Kronik hastalığı olan bireyin bakım gereksinimlerinin karşılanmasında sunulan hemşirelik hizmetleri önemlidir. Olgu 23 yıllık tip 2 diyabeti boyunca hastalığın kontrolünü sağlayamaması nedeni ile komorbitidelerin artması sonucu, gastrik bypass ameliyatına alınmıştır. Hastalığın yönetimini sağlamakta güçlük çeken bireyin ameliyat sonrası evde bakım sürecinde, holistik bir yaklaşımla hemşirelik bakımı gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle olgu sunumu bireyin gastrik bypass sonrası Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeline göre evde bakım sürecini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Olgu ile ameliyattan sonra ilk izlemin ardından, 3. ve 6. ayda görüşmeler gerçekleştirilmiştir. İzlem sürecinde bireyin tedaviye uyum sağladığı, glisemik kontrolün sağlandığı, kilo verdiği, bel/kalça oranını azaldığı, lipit seviyelerinde iyileşme olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak; hemşire tarafından gerçekleştirilen 6 aylık izlemin bireyin tedaviye uyum sürecine katkı sağladığı ve istendik yaşam davranışlarını sergilemesini kolaylaştırdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tip-2 diyabet, gastrik bypass, hemşire, hemşirelik bakımı, evde bakım

Kaynakça

• Akaltun, H., Ersin, F. (2016). Evde Bakım Hizmeti Alan Diyabetli Hastaların Diyabet Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4), 126-133. Erişim Adresi: http://www.deuhyoedergi.org/index.php/DEUHYOED/article/view/242/198
• Atasoy, A., Atay, A., Ahbab, S., Hanedar, M., Yenigün, M. (2014). Diyabetik Nefropatiye Genel Bakış. Haseki Tıp Bülteni, 16-19. doi: 10.4274/haseki.1913
• Baykal, A., Kapucu, S. (2015). Tip 2 Diyabetes Mellituslu Hastaların Tedavilerine Uyumlarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 44-58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/88663
• Buchwald, H., Buchwald, JN. (2019). Metabolic (Bariatric and Nonbariatric) Surgery for Type 2 Diabetes: A Personal Perspective Review. Diabetes Care, 42(2):331-340. doi: 10.2337/dc17-2654.
• Buchwald, H., Estok, R., Fahrbach, K., Banel, D., Jensen, MD., Pories, WJ., Bantle JF., Sledge, I. (2009).Weight and Type 2 Diabetes After Bariatric Surgery: Systematic Review and Meta-Analysis. The American Journal Of Medicine, 122(3):248-256. doi: 10.1016/j.amjmed.2008.09.041.
• Coşansu, G. (2015). Diyabet: Küresel Bir Salgın Hastalık. Ok Meydanı Tıp Dergisi, 1-6. doi:10.5222/otd.2015.001
• Courcoulas, A.P., Belle, S.H., Neiberg, R.H., Pierson, S.K., Eagleton, J.K., Kalarchian, M.A., ………. Jakicic, J.M. (2015). Three-Year Outcomes of Bariatric Surgery vs Lifestyle Intervention for Type 2 Diabetes Mellitus Treatment: A Randomized Clinical Trial. JAMA Surg, 150(10):931-940. doi: 10.1001/jamasurg.2015.1534.
• Diabetes Facts & Figures. (2017). International Diabetes Federation: Erişim Adresi: https://www.idf.org/aboutdiabetes/what-is-diabetes/facts-figures.html
• Dixon, J.B., O'Brien, P.E., Playfair, J., Chapman, L., Schachter, L.M., Skinner, S., …… Anderson, M. (2008). Adjustable gastric banding and conventional therapy for type 2 diabetes: a randomized controlled trial. JAMA, 23;299(3):316-323. doi: 10.1001/jama.299.3.316.
• Kashyap, S.R., Bhatt, D.L., Wolski, K., Watanabe, R.M., Abdul-Ghani, M., Abood, B., …… Schauer, P.R. (2013). Metabolic effects of bariatric surgery in patients with moderate obesity and type 2 diabetes: analysis of a randomized control trial comparing surgery with intensive medical treatment. Diabetes Care, 36(8):2175-2182. doi: 10.2337/dc12-1596.
• Mechanick, J.I., Youdim, A., Jones, D.B., Garvey, W.T., Hurley, D.L., Mcmahon, M., …… Brethauer, S. (2013). Clinical Practice Guidelines For The Perioperative Nutritional, Metabolic And Nonsurgical Support Of The Bariatric Surgery Patient. Obesity, 21 (Supply 1):S1-27. doi: 10.1002/oby.20461
• Mercan, S., Enç, N. (2011). Warfarin Kullanan Bireylerin Eğitim Gereksinimleri. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 2(2):12-17. doi: 10.5543/khd.2011.003
• Mingrone, G., Panunzi, S., De Gaetano, A., Guidone, C., Iaconelli, A., Leccesi, L., ….. Rubino, F. (2012). Bariatric surgery versus conventional medical therapy for type 2 diabetes. N Engl J Med, 26;366(17):1577-1585. doi: 10.1056/NEJMoa1200111.
• Mingrone, G., Panunzi, S., De Gaetano, A., Guidone, C., Iaconelli, A., Nanni, G., ……. Rubino, F. (2015). Bariatric-metabolic surgery versus conventional medical treatment in obese patients with type 2 diabetes: 5 year follow-up of an open-label, single-centre, randomised controlled trial. Lancet, 5;386(9997):964-973. doi: 10.1016/S0140-6736(15)00075-6.
• Schauer, P.R., Bhatt, D.L., Kirwan, J.P., Wolski, K., Aminian, A., Brethauer, S.A., …… Kashyap, S.R.; STAMPEDE Investigators. (2017). Bariatric Surgery versus Intensive Medical Therapy for Diabetes - 5-Year Outcomes. N Engl J Med, 16;376(7):641-651. doi: 10.1056/NEJMoa1600869.
• Schauer, P.R., Bhatt, D.L., Kirwan, J.P., Wolski, K., Brethauer, S.A., Navaneethan, S.D., …… Kashyap, S.R.; STAMPEDE Investigators. (2014). Bariatric surgery versus intensive medical therapy for diabetes--3-year outcomes. N Engl J Med, 22;370(21):2002-2013. doi: 10.1056/NEJMoa1401329.
• Schauer, P.R., Kashyap, S.R., Wolski, K., Brethauer, S.A., Kirwan, J.P., Pothier, C.E., ….. Bhatt D.L. (2012). Bariatric surgery versus intensive medical therapy in obese patients with diabetes. N Engl J Med, 26;366(17):1567-1576. doi: 10.1056/NEJMoa1200225.
• Sjostrom, L., Narbrook, K., Sjostrom, C.D., Karason, K., Larsson, B., Wedel, H., ….. Carlsson, L.M.; Swedish Obese Subjects Study. (2007). Effects of bariatric surgery on mortality in Swedish obese subjects. N Engl J Med, 357(8):741-752. doi: 10.1056/NEJMoa066254.
• Sjostrom, L., Peltonen, M., Jacobson, P., Sjostrom, C.D., Karason, K., Wedel, H., …… Carlsson, L.M. (2012). Bariatric surgery and long-term cardiovascular events. JAMA, 4(1):307:56-65. doi: 10.1001/jama.2011.1914.
• TURDEP-II Sonuçlarının Özeti. (2013, Kasım 5). Türkiye Diyabet Cemiyeti: Erişim Adresi: http://www.diabetcemiyeti.org/c/turdep-2-sonuclarinin-ozeti
• Türkiye Diyabet Vakfı Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi. (2019). Diyabette Risk Faktörleri. İstanbul: Türkiye Diyabet Vakfı. Erişim Adresi: https://www.turkdiab.org/admin/PICS/files/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi_2019.pdf Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Diyabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu. (2018). Diyabette Komplikasyonlar. Ankara: Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Erişim Adresi: http://temd.org.tr/admin/uploads/tbl_kilavuz/20180814161019-2018tbl_kilavuz6c373c6010.pdf
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, Bariatrik Cerrahi Kılavuzu. (2018). Bariatrik Cerrahi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Erişim Adresi: http://www.temd.org.tr/admin/uploads/tbl_gruplar/20180618095001-2018tbl_gruplar1b2cd981a1.pdf
• Ulupınar Alıcı, S., & Sarıkaya, Ö. (2009). Sağlık Davranışlarının Geliştirilmesinde Yaşantılayarak Öğrenme Uygulaması. Erişim Adresi: https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/4529
• Wilkinson, J., Barcus, L. (2018). Person Hemşirelik Tanıları Kitabı. Ankara: Pelikan Yayınevi. Erişim Adresi: https://www.hipokratkitabevi.com/u/hipokratkitabevi/docs/0/0/00-hemsirelik-tanilari-el-kitabi-1522844925.pdf