Determining the Occupational Risks and Health Problems of Operating Room Nurses Caused by the Working Environment

Yıl 2021, Cilt: 37 Sayı: 1, 11 - 22, 27.04.2021

Ayten Akkaya , Mevlüde Karadağ

Öz

ABSTRACT
Objective: This study was conducted as a descriptive to determine the occupational risks and health problems of nurses working in the operating room caused by the working environment.
Methods: The research was conducted between November 2014 and February 2015 in public, private and university hospitals located within the borders of a Metropolitan Municipality. The sample of the study consisted of 133 nurses who worked in the operating rooms of the hospitals that allowed the study to be conducted for 6 months or longer and volunteered to participate in the study. The data were collected by using a questionnaire containing the descriptive characteristics of nurses, their institutional and professional characteristics, and the occupational risks and health problems faced by nurses in the operating room.
Results: The absence of daylight was stated as a physical risk factor by 63.2% of the nurses while 60.2% of them considered injuries with cutting, piercing, and sharp tools as biological risk factors. On the other hand, 69.9% of the nurses asserted toxic effects of anesthetic gases and 57.1% of the toxic effects of disinfectants as chemical risk factors. Furthermore, 72.2% the nurses pointed out long-term standing or restraint in the same position and movement as an ergonomic risk factor while 68.4% of them expressed the operation room being a very stressful and isolated environment as a psychosocial risk factor. It was determined that 85.7% of the nurses had complaints of fatigue, and 9.0% suggested working conditions to be arranged in a way to prevent occupational risks.
Conclusion: It was determined that the operating room nurses were exposed to physical, chemical, biological, ergonomic and psychosocial risks, and as a result, experienced weakness, fatigue and muscle-joint pain, mostly reported due to lumbar / cervical hernia / lumbargia and standing disorders (varicose veins, etc.) determined. In line with the results of the research, it is recommended to improve the physical, chemical, biological, ergonomic, and psychosocial conditions of the operating rooms, to organize in-service training programs and to regulate the working conditions.

Anahtar Kelimeler

Operating room, nurse, health problems

Ameliyathane Hemşirelerinin Çalışma Ortamından Kaynaklanan Mesleki Risklerinin ve Sağlık Sorunlarının Belirlenmesi

Öz

ÖZ
Amaç: Bu araştırma, ameliyathanede çalışan hemşirelerin çalışma ortamından kaynaklanan mesleki risklerinin ve sağlık sorunlarının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.
Yöntem: Araştırma Kasım 2014-Şubat 2015 tarihleri arasında, bir Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan, kamu, özel ve üniversite hastanelerinde yapıldı. Çalışmanın örneklemini, kurum izni alınan hastanelerin ameliyathanelerinde 6 ay ve daha uzun süre çalışan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 133 hemşire oluşturdu. Veriler, hemşirelerin tanımlayıcı özelliklerini, kurum ve mesleki özelliklerine yönelik soruları, hemşirelerin ameliyathanede karşılaştıkları mesleki risk ve sağlık sorunlarını içeren soru kağıdı kullanılarak toplandı.
Bulgular: Hemşirelerin %63.2’si fiziksel risk faktörü olarak gün ışığının olmamasını, %60.2’si biyolojik risk faktörü olarak kesici, delici ve batıcı aletlerle yaralanmayı, %69.9’u kimyasal risk faktörü olarak anestezi gazlarını, %57.1’i dezenfektanların toksik etkilerini, %72.2’si ergonomik risk faktörü olarak, uzun süre ayakta ya da aynı pozisyonda kalma ve hareketin kısıtlanmasını, %68.4’ü psikososyal risk faktörü olarak ameliyathanenin çok stresli ve izole bir ortam olmasını belirttiği saptandı. Hemşirelerin %85.7’si halsizlik ve yorgunluk şikayetlerinin olduğu ve %9.0’unun çalışma koşullarının mesleki riskleri önleyecek şekilde düzenlenmesini önerdiği belirlendi.
Sonuç: Ameliyathane hemşirelerinin fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal risklere maruz kaldıkları ve bunların sonucunda halsizlik, yorgunluk ve kas-eklem ağrıları yaşadıkları, en fazla lumbal/servikal herni/lumbalji ve ayakta kalmaya bağlı rahatsızlıklar (varis vb.) nedeniyle rapor aldığı belirlendi. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda ameliyathanelerin fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal koşullarının iyileştirilmesi, hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi ve çalışma koşullarının düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ameliyathane, hemşire, sağlık sorunları

Kaynakça

• Akyol Aydın, F. (2018). Ameliyathane hemşirelerinde mobbing ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 56-70. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Altun Uğraş, G., Akyolcu, N., Kanat, C., Yüksel, S., Ayoğlu, T., Sayın, Y., Kanan, N. (2018). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin iş güvenliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(2), 93-101. doi: 10.26650/FNJN380923.
• American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS). (2012). Preventing the Transmission of Bloodborne Pathogens. 5-7. Erişim Adresi: https://aaos.org/globalassets/about/bylaws-library/information-statements/1018-preventing-the-transmission-of-bloodborne-pathogens.pdf.
• AORN guidance statement: Safe patient handling and movement in the perioperative setting. Ergonomic Tool 4: Prolonged standing. AORN. (2007). 19-20. Erişim adresi: https://professionals.wrha.mb.ca/old/professionals/safety/files/SafePatientHandling/AORNGuidanceStatement.pdf.
• Aslan, FE., Öntürk, Z.K. (2011). Güvenli ameliyathane ortamı; biyolojik, kimyasal, fiziksel ve psikososyal riskler, etkileri ve önlemler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 133-139. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/4047787-Guvenli-ameliyathane-ortami-biyolojik-kimyasal-fiziksel-ve-psikososyal-riskler-etkileri-ve-onlemler.html.
• Association of Surgical Technologists, (AST), (2017). Recommended standards of practice for sharps safety and use of the neutral zone. Erişim adresi: https://www.ast.org/uploadedFiles/Main_Site/Content/About_Us/Standard_Sharps_Safety_Use_of_the_Neutral_Zone.pdf.
• Banakhar, M. (2017). The impact of 12-hour shifts on nurses’ health, wellbeing, and job satisfaction: A systematic review. Journal of Nursing Education and Practice, 7(11), 69-83. doi: 10.5430/jnep.v7n11p69.
• Canbolat, Ç. (2011). Ameliyathane hemşirelerinin ameliyathanede hasta ve çalışan güvenliğine ilişkin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Che Huei, L., Ya-Wen, L., Chiu Ming, Y., Li Chen, H., Jong Yi, W., Ming Hung, L. (2020). Occupational health and safety hazards faced by healthcare professionals in Taiwan: A systematic review of risk factors and control strategies. SAGE Open Medicine, 8, 2050312120918999. doi: 10.1177/2050312120918999.
• Chhabra, S. A. (2016). Health hazards among health care personnel. Journal of Mahatma Gandhi Institute of Medical Sciences, 21(1),19-24. doi: 10.4103/0971-9903.178074.
• Çam, R., Gezer, N., Boyacıoğlu, N., Öztürk, M.H. (2020). Ameliyathane Hemşirelerinin Stres Kaynaklarının Belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 3(3), 14-21. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1268849.
• Çelikkalp, Ü., Varol Saraçoğlu, G., Keloğlu, G., Bilgiç, Ş. (2016). Hemşirelerin çalışma ortamlarında iş güvenliği uygulamalarını değerlendirmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin,15, 1-6. doi: 10.5455/pmb.1-1456393602.
• Danjuma, A., Adeyeni, A.B., Taiwo, O. A., Micheal, S. N. (2016). Rates and patterns of operating room hazards among Nigerian perioperative nurses. Journal of Perioperative & Critical Intensive Care Nursing, 2(1), 2-7. doi: 10.4172/2471-9870.1000106.
• Erdağı, S., Özer, N. (2015). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin çalışma ortamlarının, hasta güvenliği kültürü algılarının ve tükenmişlik durumlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(2), 94–106. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Findik, U., Y. (2015). Operating room nurses' burnout and safety applications. International Journal of Caring Sciences, 8(3), 610-616. Erişim adresi: http://www.internationaljournalofcaringsciences.org/docs/11_Findik_original_8_3.pdf.
• Ge, B., Sa, A., E.M., Ss, E.G., Am, E.N., Ma, H. (2018). Occupational genotoxic effects among a group of nurses exposed to anesthetic gases in operating rooms at Zagazig University Hospitals. Egyptian Journal of Occupational Medicine, 42(1), 105-122. doi: 10.21608/ejom.2018.4942.
• George, D., Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Güler, T., Yıldız, T., Önler, E., Yıldız, B., Gülcivan, G. (2015). Hastane ergonomik koşullarının hemşirelerin mesleki kas iskelet sistemi rahatsızlıkları üzerine etkisi. International Anatolia Academic Online Journal, Scientific Science, 3(1), 1-7. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication312293371_HASTANE_ERGONOMIK_KOSULLARININ_HEMSIRELERIN_MESLEKI_KAS_ISKELET_SISTEMI_RAHATSIZLIKLARI_UZERINE_ETKISI/link/5878ae8b08ae8fce493251b3/download.
• Gümüşkaya, O. (2010). Ameliyathane hemşirelerinin eğitim gereksinimi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 25-47. Erişim adresi:https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Handayani, R., Abdullah, T., Naeim, F., Mallongi, A., Saeni, R. H., Ahmad, E. H., Prihantono, P. (2018). Effects of isoflurane exposure to fertility through estrogen gene expression in operating room nurses. American Journal of Public Health, 6, 11-17. Erişim adresi: doi: 10.12691/ajphr-6-1-3.
• Hughes, N.L., Nelson, A., Matz, M.W., Lloyd, J. (2011). AORN ergonomic tool 4: solutions for prolonged standing in perioperative settings. AORN Journal, 93(6), 767-774. doi: 10.1016/j.aorn.2010.08.029.
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği. (2012). Resmi Gazete, 26 Aralık 2012, Çarşamba, Sayı: 28509 Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121226-11.htm.
• Karadağ, M., Kabasakal, E. (2013, Kasım). Hemşirelerin çalışma ortamlarında karşılaştıkları risklerin ve maruziyet sıklıklarının belirlenmesi. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 4. Ulusal Kongresi’nde sunulan bildiri, 58-67. Ankara. Erişim adresi: file:///C:/Users/ayten/Desktop/makale%20d%C3%BCzenleme/salkalanlarnnsal.pdf.
• Karayemişoğlu, A.K. (2010). Çalışan güvenliği açısından hemşirelerin çalışma koşullarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 21-51. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Kasatpibal, N., Whitney, J. D., Katechanok, S., Ngamsakulrat, S., Malairungsakul, B., Sirikulsathean, P., ... Muangnart, T. (2016). Practices and impacts post-exposure to blood and body fluid in operating room nurses: A cross-sectional study. International Journal Of Nursing Studies, 57, 39-47. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2016.01.010.
• Kilic, S.P., Aytac, S.O., Korkmaz, M., Ozer, S. (2016). Occupational health problems of nurses working at emergency. International Journal of Caring Sciences, 9(3), 1008. Erişim adresi:http://www.internationaljournalofcaringsciences.org/docs/30_parlar_originial_9_3%20%281%29.pdf.
• Komşuk, D. (2013). Ameliyathanede çalışan hemşirelerde, uyku sorunlarının tükenmişlik düzeyine etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 10-57. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Kroenke, C.H., Spiegelman, D., Manson, J., Schernhammer, E.S. Colditz, G.A. (2007). Work characteristics and incidence of type 2 diabetes in women. American Journal of Epidemiology, 165(2), 175e83. doi: 10.1093/aje/kwj355.
• Kumar, A., Panigrahi, A. (2019). Occupational health hazards among health care personnel working in public health facilities in Bhubaneswar, India. Journal of Public Health, 1-7. doi: 10.1007/s10389-019-01167-0.
• Kutlu, D. (2007). Ameliyathane çalışanlarının cerrahi aletlerle yaralanma riski ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon, 13-56. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Kürtünlü, Ş., (2013). Ameliyathane çalışanlarında delici-kesici aletle yaralanma durumu. (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 5-52. Erişim adresi:https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Lebni, J.Y., Azar, F.E., Sharma, M., Zangeneh, A., Kianipour, N., Azizi, S.A., .... Ziapour, A. (2020). Factors affecting occupational hazards among operating room personnel at hospitals affiliatedin in western Iran: A cross-sectional study. Journal of Public Health, 1-8. doi: 10.1007/s10389-019-01169-y.
• Linzer, P.B., Clarke, S.P. (2017). An ıntegrative review of the hands-free technique in the OR. AORN Journal, 106(3), 211-218. doi: 10.1016/j.aorn.2017.07.004.
• Omaç, M., Eğri, M., Karaoğlu, L. (2010). Malatya merkez hastanelerinde çalışmakta olan hemşirelerde mesleki kesici delici yaralanma ve Hepatit B bağışıklanma durumları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1(1), 19-25. Erişim adresi: http://abakus.inonu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11616/754/2010_17_1_4.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Önder, Ö.R., Ağırbaş, İ., Yenimahalleli, G., Aksoy, A. (2011). Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan hekim ve hemşirelerin geçirdikleri iş kazaları ve meslek hastalıkları yönünden değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10, 31-44. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/572974.
• Özbayır, T. (2020). Ameliyat dönemi bakım. A. Karadakovan ve F.E. Aslan (Ed.), Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım kitabı içinde (s. 259–299). (Güncellenmiş 5. Baskı) Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi.
• Özbayır, T., Hergül, F.K., Fadime, G.Ö.K. (2016). Ameliyathanede çevre güvenliği: Sistematik derleme. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(3), 146-157. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/825045.
• Saygun, M. (2012). Sağlık Çalışanlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Sorunları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(4). Erişim adresi: https://www.bibliomed.org/mnsfulltext/1/1-1319955395.pdf?1612881547. Serper, Ö. (2004). Uygulamalı İstatistik 2 (s.33). (5. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Solmaz, M., Solmaz, T. (2017). Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 147-156. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/385758.
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allyn and Bacon.
• Tagle, M. (2020). Reduction of surgical smoke in the operating room: Application of the evidence. Journal of Pediatric Surgical Nursing, 9(2), 49-51. doi: 10.1097/JPS.0000000000000244.
• The American College of Surgeons, (ACS). (2016). Revised Statement on Sharps Safety. Erişim adresi: https://www.facs.org/about-acs/statements/94-sharps-safety. Erişim tarihi: 08.06.2020.
• Usta, E., Aygin, D., Bozdemir, H., Uçar, N. (2019). Ameliyathanelerde cerrahi dumanın etkileri ve korunmaya yönelik alınan önlemler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 17-24. Erişim adresi: https://archhealthscires.org/tr/ameliyathanelerde-cerrahi-dumanin-etkileri-ve-korunmaya-yonelik-alinan-onlemler-1684.
• Vinagre, T., Marques, R. (2018). Safety culture in the context of operating room: nurses’ perception regarding notification of errors/adverse events. Journal of Nursing Education and Practice, 9, 40-46. doi: 10.5430/jnep.v9n3p40.
• Vural, F., Fil, Ş., Çiftçi, S., Dura, A. A., Yıldırım, F. Patan, R. (2012). Ameliyathanelerde radyasyon güvenliği; Çalışan personelin bilgi, tutum ve davranışları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 131–136. Erişim adresi: https://www.journalagent.com/bsbd/pdfs/BSBD-22931-RESEARCH_ARTICLE-VURAL.pdf.
• Vural, F., Sutsunbuloglu, E. (2016). Ergonomics: an important factor in the operating room. Journal of perioperative practice, 26 (7-8), 174-178. Erişim adresi: doi: 10.1177/1750458916026007-804.
• Wong, K., Chan, A.H., Ngan, S.C. (2019). The effect of long working hours and overtime on occupational health: a meta-analysis of evidence from 1998 to 2018. International journal of environmental research and public health, 16(12), 2102. doi: 10.3390/ijerph16122102.
• Working in a standing position— basic information. (2016). Canadian Centre for Occupational Health & Safety (CCOHS). Erişim adresi: www.ccohs.ca/oshanswers/ergonomics/ standing/standing_basic.html.
• Yu, J. (2017). Relationship between long working hours and metabolic syndrome among korean workers. Asian Nursing Research, 11, 36–41. doi:10.1016/j.anr.2017.02.003.