Türkiye’de Çocuk İzlem Merkezleri, Adli Görüşme Süreci ve Hemşirelerin Rol-Sorumlulukları

Yıl 2021, Cilt: 37 Sayı: 3, 217 - 222, 24.12.2021

Nurten Gülsüm Bayrak , Nermin Gürhan , Didar Karakaş

https://doi.org/10.53490/egehemsire.667533

Cited By: 2

Öz

TÜRKİYE’DE ÇOCUK İZLEM MERKEZLERİ, ADLİ GÖRÜŞME SÜRECİ VE HEMŞİRELERİN ROL- SORUMLULUKLARI
ÖZET: Çocuğun gelişimini her yönüyle olumsuz etkileyen çocuk cinsel istismarı tüm dünyada hukuki, ahlaki, psikolojik ve sosyolojik bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu soruna ilişkin bilimsel çalışmalar 2000’li yıllardan itibaren artış göstermiş olsa da gerçek verilerin, literatürde belirtilen verilerden çok daha fazla oranda olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde çocuk cinsel istismarını tüm boyutları ile ele alıp, çocuğun bu süreçte örselenmesini en aza indirgeyecek birimlerin açılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Çocuk İzlem Merkezleri faaliyete geçmeden önce, cinsel istismar mağduru çocuklar yaşadıkları istismarı her defasında farklı kişilere anlatmak durumunda kalıp her defasında örselenmekteydi. Çocuk İzlem Merkezlerinin kuruluş amacı ise çocuğa yönelik cinsel istismar şüphesi ya da varlığı söz konusu olduğunda, alanında uzman kişilerce çocuğun ifadesinin alınıp, sürece ilişkin tüm işlemlerinin tek seferde yapılmasıdır. Önce pilot uygulama olarak başlayıp sonrasında ülke geneline yayılan bu merkezlerde uzman psikiyatri hemşiresi, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, çocuk gelişim uzmanı gibi meslek elemanları belirli bir sertifika programına tabi tutulmakta, teorik ve uygulamalı sınavlarda başarılı olanlar çocukla adli görüşme yapabilmektedirler. Bu merkezler multidisipliner bir ekip anlayışı ile birçok kurum ve kuruluş ile koordineli bir şekilde hizmet vermektedir. Çocuk İzlem Merkezleri’nin birçok ilde faaliyete geçmesinin ardından çocuk cinsel istismarına yönelik daha somut veriler elde edilmeye başlanmıştır. Bu merkezlerde çocuk ve aile dinamikleri birlikte değerlendirilmekte, çocuğun maruz kaldığı istismarın durumuna göre gerekli tedbir kararları alınmaktadır. Makalenin amacı Türkiye’deki Çocuk İzlem Merkezleri, adli görüşme süreci ve bu merkezlerde adli görüşmeci olarak görev alan hemşirelerin rol ve sorumluluklarına yönelik bilgi vermektir.
Anahtar kelimeler: Çocuk istismarı; çocuk izlem merkezi; hemşirelik
CHILD ADVOCACY CENTERS, PROCESS OF FORENSIC INTERVIEWİNG, NURSES’ ROLES AND RESPONSIBILITIES IN TURKEY
ABSTRACT: Child sexual abuse, which negatively affects the development of the child in all aspects, emerges as a legal, moral, psychological and sociological problem all over the world. Although scientific studies on this problem has increased since the 2000s, it is estimated that the actual data are much more than the data stated in the literature. In our country, there was a need to evaluate all the aspects of child sexual abuse and establish new units to minimize the child trauma from these process. Before Child Advocacy Centers’ establishment, children who were victims of sexual abuse had to testify to different people about their abuse and were traumatized each time. The establishment purpose of Child Advocacy Centers is taking the testimony of the child by experts in the field and performing all the procedures related to the process at once when there is a suspicion or presence of sexual abuse against a child. In these centers, which started as a pilot application at first and then spread through out the country; professionals such as specialist psychiatric nurses, psychologists, social workers, child development professionals are subjected to a certain certificate program and those who are successful in the oretical and practical examinations can have forensic interviews with children. These centers serve with a multidisciplinary team approach and are coordinated with many institutions and organizations. More concrete data on child sexual abuse has been obtained after the establishment of these centers in many provinces. In these centers, child and family dynamics are evaluated together and necessary precautions are taken within the scope of the Child Protection Law, considering the child's best interests according to the extent of sexual abuse experienced by the child. The aim of the article is to provide information about the Child Advocacy Centers, the process of forensic interviewing and the roles and responsibilities of the nurses who work as forensic interviewers in these centers in Turkey.
Key words: Child abuse; children advocacy center; nursing.

Anahtar Kelimeler

Çocuk istismarı, Çocuk İzlem Merkezleri, Hemşirelik

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Child Advocacy Centers, Process of Forensic Interviewing, Nurses’ Roles and Responsibilities in Turkey

Öz

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• KAYNAKÇA Acehan S, Bilen AÇ, Ay O.M, Gülen M, Avcı A, İçme F. Çocuk İstismarı ve İhmalinin Değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2013; 22(4): 591-614.
• Ahioğlu N. Yayınlara ve Yargı Kararlarına Göre Türkiye’de Çocuk İstismarı. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi 2004; 3(6), 277-286.
• Aktepe, E. Çocukluk Çağı Cinsel İstismarı .Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2009; 1: 95-119.
• Alpaslan A.H. Çocukluk Döneminde Cinsel İstismar. Kocatepe Tıp Dergisi 2014;(15)2: 194-201.
• Ayan S, Kocacık F. Çocuk İstismarı : Sivas (Türkiye) Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009;6(1): 953-968 ISSN: 1303-5134.
• Aydemir İ., Yurtkulu,F. Çocuğa Yönelik Cinsel İstismarla Mücadelede: Çocuk İzlem Merkezi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;1(2) Sayfa: 152-163.
• Bağ Ö, Alşen S. Çocuğun Cinsel İstismarının Değerlendirilmesinde Yeni Model : Çocuk İzlem merkezleri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi 2016;6(1): 9-14.
• Bağ, Ö.,Alşen, S. Çocuk İzlem Merkezinde Cinsel İstismarın Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2017;18(1): 62-68.
• Bakır E, Kapucu S. Çocuk İhmali ve İstismarının Türkiye ‘de Yapılan Araştırmalara Yansıması : Bir Literatür İncelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2017; 4(2):13-24.
• Barth J, Bermetz E, Trelle S, Tonia T. The Current Prevalence of Child Sexual Abuse Worlwide : A Systematic Review and Meta analysis. Int J Public Health 2012; DOI 10.1007/S00038-012-0426-1.
• Bayün S, Dinçer C.N. Çocuk İzlem Merkezi. Hukuk Gündemi 2013 Sayı: 2 Sayfa: 92-95.
• Beyazıt U, Ayhan A.B .Türkiye’de Yapılmış, Çocuğun Mağdur Olduğu Cinsel İstismar Olgularını Konu Alan Bilimsel Çalışmaların İncelenmesi .The Journal Of Academic Social Science Studies 2015; No: 31 Sayfa: 443-453.
• Beyazova U, Şahin F. Çocuk İstismarı ve İhmaline Yaklaşımda Hastane ve Çocuk Koruma Birimleri. Türk Ped Arşivi 2007;42 Özel sayı: 16-8.
• Bilginer Ç, Hesapçıoğlu T.S, Kandil S. Çocukluk Çağı Cinsel İstismarı: Mağdur ve Sanık Açısından Çok Yönlü Bakış. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences 2013; 26: 55-64 DOI: 10.5350/DAJPN2013260106.
• Bozbeyoğlu Ç.A, Koyuncu E, Kardam F, Sungur A. Ailenin Karanlık Yüzü: Türkiye’ de Ensest. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 2010; Cilt:3 Sayı: 1 Sayfa: 1-32.
• Bulut S. Çocuk Cinsel İstismarı Hakkında Bir Derleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2016; Cilt:3 Sayı: 28 Sayfa: 139-150.
• Çocukla Adli Görüşmeci Sertifikalı Eğitim Programı. Sağlık Bakanlığı Ruh Sağlığı Dairesi Başkanlığı 25-29 Haziran 2018 İzmir
• Çöpür M, Üneri Ş.Ö, Aydın E, Bahalı M.K, Tanıdır C, Güneş H, Erdoğan A. İstanbul İli Örnekleminde Çocuk ve Ergen Cinsel İstismarlarının Karakteristik Özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2012; 13: 46-50.
• Danış Z.M, Aygün M, Karasu M , Danış Y. Çocuk İzlem Merkezleri ve Sosyal Hizmet. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi.2019 ; Sayı: 89 Sayfa:518-528.
• Demirci Ş, Doğan K.H, Erkol Z, Deniz İ. Konya ‘da Cinsel İstismar Yönünden Muayenesi Yapılan Çocuk Olgularının Değerlendirilmesi . Türkiye Klinikleri j Foren Med 2008; 5: 43-49.
• Dokgöz H, Kar H. Çocukta Cinsel İstismar. Türkiye Klinikleri 2017; 3(3):169-174.
• Ersoy E. Çocuk Cinsel İstismarı Vakalarında Adli Görüşme: Günümüz Teknikleri ve Gelecekteki Yönelimler.(Özet çeviri) İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Yüksek Lisans Programı 2015; Sayfa: 1-15.
• Erükçü G, Akbaş E. Mağdur Çocuklarla Adli Mülakat Teknikleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 2013; Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa: 199-207.
• Essabar L, Khalqallah A, Dakhama B.S.B. Child Sexual Abuse : Report of 311 Cases With Review of Literature Pan African Medical Journal 2015; 20:47 DOİ: 10.11604/ pamj. 2015.20.47.4569.
• Göker Z, Aktepe E, Hesapçıoğlu S.T, Kandil S. Cinsel İstismar Mağduru Olan Çocukların Başvuru Şekilleri , Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri .S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 17(4): 15-21.
• Gökkaya B.V. Cinsel İstismar ve Çocuk (Sivas İli Örneği) The Journal Of Academic Social Science Studies 2018; No: 66 Sayfa: 425-432.
• Gürhan N. Her Yönüyle Çocuk İhmal ve İstismarı . Nobel Tıp Kitabevi Ankara 1. Baskı. 2015.
• Horozgil D. Çocukların Cinsel İstismarı Suçunun Basit Şekli (TCK m. 103/1) TBB Dergisi 2011; Sayı :93 Sayfa: 108-142.
• İmren S.G, Ayaz B.A, Yusufoğlu C, Arman R.A. Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk ve Ergenlerde Klinik Özellikler ve İntihar Girişimi ile İlişkili Risk Etmenleri. Marmara Medical Journal2013; 26: 11-16.
• Kafadar H. Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM)ve Adli Tıp Yaklaşımı. Journal of Clinical and Analytical Medicine 2014; 4;5 (2): 279-281.
• Koç F, Aksit S, Tomba A, Aydın C, Koturoğlu G, Çetin K.S, Aslan A, Halıcığlı O, Erşahin Y,Turhan T, Çelik A, Şenol E, Kara S, Solak U. Çocuk İstismarı ve İhmali Olgularımızın Demografik ve Klinik Özellikleri: Ege Üniversitesi Çocuk Korum Birimi’nin Bir Yıllık Deneyimi. Türk Pediatri Arşivi 2012; 47: 119-124.
• Mavili A, Bilgin Ö. Kurum Bakımındaki Cinsel İstismar Mağduru Çocuklara İlişkin Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 2017;1(2): Sayfa 106-126.
• McElvaney R., Lalor K. Child Abuse in Europe. In J. Conte (Ed) Child Abuse and Neglect Worlwide 2014; Vol. 2. Santa Barbara CA: Praeger.
• Ovayolu N, Uçan Ö, Serindağ S. Çocuklarda Cinsel İstismar ve Etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; Cilt: 2 Sayı: 4 Sayfa: 14-21.
• Öncü E, Kurt Ö.A. Esenay I.F, Özer F.Çalışan Çocukların Ailede İstismarı. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2012; 10(3): 128-140.
• Öztürk B.A. Çocuğun Cinsel İstismarı ve Aile İle Çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 2009; Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa: 89-97. pbc2019.org Erişim tarihi: 10.10.2019.
• Polat O.(2018) .Türkiye’ de Çocuk İstismarı Raporu-2 (imdat.org).
• Pof. Dr. Atalay Yörükoğlu Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Politikaları Çalıştayı VII. Çalıştay Raporu. Çocuk Koruma Birimleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2012; 19(1) Sayfa: 47-50.
• Şimşek Ş, Fettahoğlu E.Ç, Özatalay E. Cinsel İstismara Uğramış Çocuklarda ve Ebevyenlerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu . Dicle Tıp Dergisi 2011; 38(3): 318-324.
• Şimşek Ş, Uysal C, Gençoğlan S, Bez Y. Türkiye’de Çocuk Cinsel İstismarı: Gözden Geçirme Çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi 2013;Cilt 4,Sayı 14, Sayfa: 39-45.
• Taner A.H, Çetin F.H, Işık Y, İşeri E. Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk ve Ergenlerde Psikopataloji ve İlişkin Risk Etmenleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16(4): 294-300.
• Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk İstismarı ve İhmali. Dicle Tıp Dergisi 2007; 34(1): 70-74.
• Topdemir C. İstismar Mağduru Çocuğun Korunmasında Bir Uygulama: Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM). Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi 2016; Sayı: 43
• victimsofcrime.org Erişim tarihi: 01.11.2019
• www.adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/Sayfa/Döküman/27820191126572016.pdf (Erişim tarihi : 01.11.2019) .
• www.unicef.org.tr/bilgimerkezi.aspx?grup=23 (Erişim tarihi : 01.11.2019) .
• Yalçın H, Koçak N, Duman,G. Anne Babaların Çocuk İstismarıyla İlgili Tutumlarının İncelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2014;16 (Özel sayı 1) : 137-143.
• Yolcuoğlu G.İ .Türkiye’de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak Değerlendirilmesi. Aile ve Toplum 2009; 11(5): 43-57.