Epilepsi Hastalarında Tedaviye Uyum ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2021, Cilt: 37 Sayı: 3, 223 - 238, 24.12.2021

Pınar Yel , Ayfer Karadakovan

https://doi.org/10.53490/egehemsire.746425

Cited By: 1

Öz

Epilepsi; kortikal nöronlardaki anormal ve aşırı elektriksel deşarj sonucu ortaya çıkan, ani gelişen, tekrarlayıcı ve tanımlanabilen bir olayla tetiklenmemiş epilepsi nöbetleri ile karakterize kronik nörolojik bir hastalıktır. Dünyada ve ülkemizde ırk, cins, kültür, ekonomik düzey ayrımı olmaksızın yaklaşık 50 milyon insanı etkilemektedir. Erişkinlerde beyin damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. Epilepside nöbetleri önlemek ve bireyin yaşam kalitesini arttırmak için antiepileptik ilaç tedavisi uygulanır. Kullanılan ilaç tedavisi nöbetlerin türüne ve sıklığına göre monoterapi ya da politerapi şeklinde değişiklik gösterir. Epilepsi hastalarında nöbetlerin kontrol altına alınmasında tedaviye uyum çok önemlidir. Tedavi uyumu bireyin ilaçları uygun dozda ve zamanında kullanma, sağlık bakım çalışanlarının önerilerine ve diyetine uyma, yaşam biçimi değişikliklerini daha olumlu sürdürme davranışı olarak tanımlanmaktadır. Epilepsi tedavisine uyumu birçok faktör etkilemektedir. Bunlar; hasta ile ilgili faktörler (demografik, sosyokültürel, davranışsal), hastalıkla ve tedaviyle ilişkili faktörler, sağlık ekibi ve sağlık sistemi ile ilgili faktörler olarak sınıflandırılabilir. Yeterli uyum sağlayamayan bireylerde nöbet geçirme olasılıkları, sağlık hizmet kullanım sıklığı ve sağlık bakım maliyetleri artar. Tedavi uyumunu arttırmak için; birey fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik yönden çok boyutlu değerlendirilmeli, aile ve sosyal destek sistemleri için eğitim stratejileri belirlenmeli, sağlık çalışanları ile işbirliği içerisinde programlar düzenlenmelidir. Bu çalışmada epilepsi hastalarının tedaviye uyumlarını etkileyen faktörler ve uyum oranlarını arttırmak için uygulanabilecek stratejiler hemşirenin sorumlulukları kapsamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tedaviye uyum, epilepsi, hemşire

Destekleyen Kurum

Destekleyen Kurum yoktur.

Compliance with Treatment in Epilepsy Patients and Affecting Factors

Öz

Kaynakça

• Acaroğlu, G., Yılmaz, E. (2016). Epilepsili Hastalarda İlaç Uyumunun Yaşam Kalitesine Etkisi. Epilepsi, 22(1), 17-25. DOI: 10.5505/epilepsi.2016.36449
• Adadıoğlu, Ö., Oğuz, S. (2016). Epilepsi ve Öz Yönetim. Epilepsi, 22(1), 1-4 DOI:10.5505/epilepsi.2015.76588.
• Al-aqeel, S., Al-sabhan, J. (2011). Strategies For İmproving Adherence to Antiepileptic Drug Treatment in Patients with Epilepsy. Cochrane Database of Systematic Reviews, 19(1) DOI: 10.1002/14651858.CD008312.pub2.
• Ay, R. (2017). Epilepsi ve Damgalanma: Bir Gözden Geçirme, Klinik Psikiyatri, 20, 129-136. DOI: 10.5505/kpd.2017.47965
• Balal, M., Demir, T., Aslan, K., Bozdemir, H. (2017). The Determination of Epilepsy Prevalance in Adana City Center and Relationship With Sociodemographical Factors. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care , 11 (1) , 20-28, DOI: 10.21763/tjfmpc.296272.
• Bano, S., Numan, A. (2016). Factors Influencıng Antıepıleptıc Drug Non-Complıance In Epıleptıc Patıents of Pakıstan. Pakıstan Journal of Neurologıcal Sciences, 11(1), Article5. Erişim adresi: http://ecommons.aku.edu/pjns/vol11/iss1/5
• Bautista, R.D., Rundle-Gonzalez, V. (2012). Effects of Antiepileptic Drug Characteristics on Medication Adherence. Epilepsy & Behavior, 23(4), 437–441. doi: 10.1016/j.yebeh.2012.02.002
• Briesacher, B.A., Andrade, S.E., Fouayzi, H., Chan, K.A. (2008). Comparison of Drug Adherence Rates Among Patients with Seven Different Medical Conditions. Pharmacotherapy, 28(4), 437-443 doi: 10.1592/phco.28.4.437.
• Burkhart, P.V., Sabate, E. (2003). Adherence to Long-Term Therapies: Evidence For Action. J Nurs Scholarsh, 35(3), 207. PMID: 14562485
• Chen, H.F., Tsai, Y.F., Lin, Y.P., Shih, M.S., Chen, J.C. (2010). The Relationships Among Medicine Symptom Distress, Self-Efficacy, Patient–Provider Relationship and Medication Compliance in Patients with Epilepsy. Epilepsy Behav, 19(1), 43–49. DOI: 10.1016/j.yebeh.2010.06.007
• Çetinkaya, Y., Sezikli, H., Ekmekçi, D., Baştuğ Gül, Z., Tutkavul, K., Tireli, H. (2014). The Effect of Valproic Acid or Carbamazepine at Bone Metabolism in Epileptic Patients, Epilepsi, 20(1), 29-34. DOI: 10.5505/epilepsi.2014.83702
• Dash, D., Sebastian, M.T., Aggarwal, M., Tripathi, M. (2015). Impact of Health Education on Drug Adherence and Self-Care in People with Epilepsy with Low Education, Epilepsy Behav, 44, 213–21. DOI: 10.1016/j.yebeh.2014.12.030
• Engel, J. (2013). Seizures and Epilepsy. Second edition. Oxford Unıversity.
• Erdal, A., Gömceli, Y., Kutlu, G., (2015). Epilepsi ve Komorbidite. Epilepsi Çalışma Grubu Tanı ve Tedavi Rehberi, p: 34-44
• Ettinger, A.B., Good, M.B., Manjunath. R., Edward Faught, R., Bancroft, T. (2014). The Relationship of Depression to Antiepileptic Drug Adherence and Quality of Life in Epilepsy. Epilepsy Behav, 36, 138 143. doi: 10.1016/j.yebeh.2014.05.011
• Faught, E. (2012). Adherence to Antiepilepsy Drug Therapy, Epilepsy Behav, 25(3), 297-302. doi: 10.1016/j.yebeh.2012.08.027
• Ferrari, C.M., Sousa, R.M., Castro, L.H. (2013). Factors Associated with Treatment Non-Adherence in Patients with Epilepsy in Brazil. Seizure, 22(5), 384-9. doi: 10.1016/j.seizure.2013.02.006
• Fisher, R.S., Cross, J.H., French, J.A., Higurashi, N., Hirsch, E., Jansen, F.E…Zuberi, S.M. (2017). Operational Classification of Seizure Types By The International League Against Epilepsy: Position Paper Of The ILAE Commission For Classification and Terminology. Epilepsia, 58(4), 522–530. Doi: 10.1111/epi.13670
• Fitzsimons, M., Normand, C., Varley, J., Delanty, N. (2012). Evidence-Based Models of Care For People with Epilepsy. Epilepsy Behav, 23, 1-6. DOI: 10.1016/j.yebeh.2011.10.019
• Getnet, A., Woldeyohannes, M.S., Bekana, L., Mekonen, T., Fekadu, W., Menberu, M…. Belete, H. (2016). Antiepileptic Drug Nonadherence and Its Predictors among People with Epilepsy. Behavioural Neurology, Article ID 3189108. DOI: 10.1155/2016/3189108
• Görgülü, Ü., Fesci, H. (2011). Epilepsi ile yaşam: Epilepsinin psikososyal etkileri. Göztepe Tıp Dergisi, 26(1), 27-32. doi:10.5222/J.GOZTEPETRH.2011.27
• Gurumurthy, R., Chanda, K., Sarma, G. (2017). An Evaluation of Factors Affecting Adherence to Antiepileptic Drugs in Patients with Epilepsy: A Cross-Sectional Study. Singapore Med J, 58(2), 98-102. doi: 10.11622/smedj.2016022
• Gül, G., Çokar, Ö. (2015). Epilepsi Tanısı Almış Hastada Tedavi Yaklaşımı. Epilepsi Çalışma Grubu Tanı ve Tedavi Rehberi, s:27-33
• Gülay, B., Kendirli, M.T., Demir, S., Sonkaya, A.R., Özdağ, M.F. (2018). Effects of Medication Adherence in Epilepsy Patients on Quality of Life. Epilepsi, 24(1), 8-14
• IPSOS Healthcare. (2018). Tedavi Uyumu Çalışması. Kantitatif Araştırma Raporu, Sağlık Araştırmaları Depatmanı Türkiye.
• Jones, R.M., Butler, J.A., Thomas, V.A., Peveler, R.C., Prevettbet, M. (2006). Adherence to Treatment in with Epilepsy: Associations with Seizure Control and İllness Beliefs. Seizure, 15(7), 504-508. doi: 10.1016/j.seizure.2006.06.003
• Juwita, S., Hazlina, I., Ismail, H.A. (2011). Factors Associated with Drug Compliance among Epilepsy Patients. International Medical Journal,18(1), 78-79.
• Karaca, A., Durna, Z. (2018). Epilepsili Hastalarda Psikososyl Destek. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimler Dergisi,7(1), 218-225. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/36260/376496
• Karadakovan, A. (2019). Sinir Sistemi. Karadakovan, A., Eti Aslan, F. (ed). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım Kitabı İçinde, (s: 1129-1132). Ankara: Akademisyen Kitapevi.
• Kayani, P., Goud, M.S. (2017). A Prospective Study to Measure Drug Compliance in Epilepsy Patients. Indian Journal of Pharmacy Practice, 10(3), 207-215. doi:10.5530/ijopp.10.3.42
• Kobau, R., DiIorio, C. (2003). Epilepsy Self-Management: A Comparison of Self-Efficacy and Outcome Expectancy For Medication Adherence and Lifestyle Behaviors Among People with Epilepsy. Epilepsy Behav, 4(3), 217–225. DOI: 10.1016/s1525-5050(03)00057-x
• Krumholz, A., Wiebe, S., Gronseth, G.S., Gloss, D.S., Sanchez, A.M., Kabir, A.A…French J.A. (2015). Evidence-Based Guideline: Management of an Unprovoked First Seizure in Adults: Report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society: Evidence-Based Guideline. Epilepsy Currents,15(3), 144-152. DOI: 10.1212/WNL.0000000000001487
• Liu, J., Liu, Z., Ding, H., Yang, X. (2013). Adherence to Treatment and İnfluencing Factors in A Sample of Chinese Epilepsy Patients. Epileptic Disord, 15 (3), 289-94. DOI: 10.1684/epd.2013.0588
• Luga, O.A., McGuire, M.J. (2014). Adherence and Health Care Costs. Risk Manag Healthc Policy, 7, 35–44. DOI: 10.2147/RMHP.S19801
• Malek, N., Heath, C.A., Greene, J. A. (2017). Review Of Medication Adherence in People with Epilepsy. Acta Neurol Scand, 135(5), 507-515. doi: 10.1111/ane.12703
• Malik, A., Yoshida, Y., Erkin, T., Salim, D. (2014). Hamajima N. Hypertensıon-Related Knowledge, Practıce And Drug Adherence Among Inpatıents of A Hospıtal in Samarkand, Uzbekıstan. Nagoya J. Med. Sci, 76(3-4), 255-263. PMID: 25741034
• May, T.W., Pfäfflin, M. ( 2002). The Efficacy of An Educational Treatment Program For Patients with Epilepsy (MOSES): results of a controlled, randomized study. Modular Service Package Epilepsy. Epilepsia, 43(5), 539–49. DOI: 10.1046/j.1528-1157.2002.23801.x
• Osterberg, L., Blaschke, T. (2005). Adherence to Medication. The New England Journal of Medicine, 353(5), 487-497.
• Saini, S.D., Schoenfeld, P., Kaulback, K., Dubinsky, M.C. (2009). Effect of Medication Dosing Frequency on Adherence in Chronic Diseases. The American Journal of Managed Care,15(6), 22-33 PMID: 19514806
• Shiota, M.N., Simpson, M.L., Kirsch, H.E., Levenson, R.W. (2019). Emotion Recognition in Objects in Patients With Neurological Disease. Neuropsychology, 33(8), 1163–1173. DOI: 10.1037/neu0000587
• Smith, G., Wagner, J.L., Edwards, J.C. (2015). Epilepsy Update, Part 2: Nursing Care and Evidence Based Treatment. The American Journal of Nursing, 115(6), 34-44. DOI: 10.1097/01.NAJ.0000466314.46508.00
• Sweileh, W.M., Ihbesheh, M.S., Jarar, I.S., Taha, A.S., Sawalha, A.F., Zyoud, S.H… Morisky D.H. (2011). Self Reported Medication Adherence and Treatment Satisfaction in Patients with Epilepsy. Epilepsy Behav, 21(3), 301-5. DOI: 10.1016/j.yebeh.2011.04.011
• Velioglu, S.K., Bakirdemir, M., Can, G., Topbas, M. (2010). Prevalence of Epilepsy in Northeast Turkey, Epileptic Disorder, 12(1), 22–37. doi: 10.1684/epd.2010.0298
• Vossler, D.G., Weingarten, M., Gidal, B.H. ( 2018). Summary of Antiepileptic Drugs Available in the United States of America. Workıng Toward A World Wıthout Epılepsy. Epilepsy Curr, 18(4/1), 1–26. doi: 10.5698/1535-7597.18.4s1.1
• World Health Organization. (2019) Epilepsy: A public health imperative.
• Yılmaz, F., Yavuz Çolak, M. (2018). Evaluation of Beliefs About Medicines and Medication Adherence Among Elderly People with Chronic Diseases. Turkiye Klinikleri J Health Sci, 3(2), 113-21.
• .