FACEBOOK-CAMBRIDGE ANALYTICA SKANDALININ KATILIMCI KÜLTÜR, DİJİTAL EMEK SÖMÜRÜSÜ VE MAHREMİYETİN İHLALİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 10, 22 - 34, 29.04.2022

Umut Özdemir

https://doi.org/10.56075/egemiadergisi.999935

Cited By: 1

Öz

İnternet kullanıcılarının internet ortamında paylaştığı fotoğraf, video, yazı gibi içeriklerin sayısı, özellikle 21. yüzyılda hayatımıza kanalize olmaya başlayan sosyal medya platformlarının popülerleşmesiyle birlikte artış göstermiştir. Kullanıcılar, içeriklerini bu platformlarda daha kolay bir şekilde paylaşma imkânı bulmuştur. Bu platformların beğenme, paylaşma, yorum yapma gibi etkileşim özellikleri, içeriklerin sosyal medyada yaygınlaşmasını sağlamıştır. Bu durumun olumlu etkileri bulunmakla birlikte olumsuz yansımaları da olmuştur. Facebook-Cambridge Analytica Skandalı olarak bilinen skandal, bu olumsuz yansımaların güncel örneklerinden birini oluşturmaktadır. Çalışmada Facebook-Cambridge Analytica Skandalı, katılımcı kültür, dijital emek sömürüsü ve mahremiyetin ihlali kavramlarınca incelenmektedir. Sosyal medyanın kullanıcılar açısından güvenilirliğini sorgulatan skandalın daha iyi bir şekilde anlatılabilmesi için olayın iki baş aktörü Facebook ve Cambridge Analytica’dan bahsedilecektir. Skandal, detaylı bir şekilde anlatılacaktır. Yöntem olarak literatür taraması kullanılmaktadır. Konuyla ilgili genel bir literatür taraması yapılmış ve yöntem anlatılmıştır. Skandal; katılımcı kültür, dijital emek sömürüsü ve mahremiyetin ihlali gibi konuyla alakalı kavramlar çerçevesinde incelenecektir. Sosyal medyanın kullanıcılara özgür ve güvenli bir ortam sunduğu söylense bile bu ortamın, skandal özelinde sağlanamadığı ortaya çıkmakta ve sosyal medyaya olan güvenin sorgulanması gerekliliğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Facebook, Cambridge-Analytica, Katılımcı Kültür, Dijital Emek Sömürüsü, Mahremiyetin İhlali

EXAMINATION OF THE FACEBOOK-CAMBRIDGE ANALYTICA SCANDAL IN THE FRAMEWORK OF PARTICIPATORY CULTURE, DIGITAL LABOR EXPLOITATION AND INVASION OF PRIVACY

Öz

The number of content such as photos, videos and articles shared by internet users on internet has increased with the popularization of social media platforms, which started to be channeled into our lives, especially in 21st century. Users had opportunity to share their content more easily in these platforms. Interaction features of these platforms such as liking, sharing, commenting have enabled content to become widespread in social media. Although, this situation has positive effects, it also has negative effects. The scandal known as Facebook-Cambridge Analytica Scandal is one of recent examples of these negative reflections. In this study, the Facebook-Cambridge Analytica Scandal is examined within the participatory culture, digital labor exploitation and invasion of privacy. In this study, it is aimed to examine freedom and reliability offered to users by Social media with existing concepts. In order to better explain the scandal, which puts the reliability of social media into question for users, it will be to talk about two main actors of the case: Facebook and Cambridge Analytica. The scandal will be explained in detail. Literature review is used as a method. A general literature review on the subject was made and the method will also be explained. Scandal will be examined within the framework of relevant concepts such as Participatory Culture, digital labor exploitation and violation of privacy. Even though it is said that social media offers free and safe environment to users, the result is that this environment hasn’t been provided within the particular of scandal and shows the necessity of questioning the trust in social media.

Anahtar Kelimeler

Facebook, Cambridge-Analytica, Participatory Culture, Digital Labor Exploitation, Invasion of Privacy

Kaynakça

• Akademik Kaynak https://www.akademikkaynak.com/literatur-taramasi-nedir-ve-nasil-yapilir.html Erişim Tarihi: 22.10.2021.
• Akgül, M, Hekimoğlu Toprak, H. (2019). “Sosyal Ağlarda Mahremiyetin Dönüşümü: Instagram Örneği”, AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, Cilt 10, Sayı 38, 75-114.
• Aksoy, A, Türkölmez, O. (2020). “Dijital Çağa Demokrasiyi Çağırmak: Cambridge Analytica Skandalı”, Journal of Political Administrative and Local Studies, Cilt 3, Sayı 1, 41-59.
• Arık, B, Arık, E. (2020). “Facebook’un Dönüşen Mahremiyet Yaklaşımı: “Gelecek Mahremiyettir”, Intermedia International E-journal, Cilt 7, Sayı 13, 447-461.
• Atalay, H. (2021). “Mahremiyet Kapsamında Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması ve Depolanması”, Journal of Academic Perspective on Social Studies, Sayı 1, 1-20.
• Ateşalp, S, Başlar, G. (2015). “Katılımcı Kültür Tartışmaları Ekseninde Sosyal Medyada Diziler: Kardeş Payı Örneği”, E-journal of Intermedia, Cilt 2, Sayı 1, 158-180.
• Aydın, G. (2020). “Sosyal Medya ve Kriz İletişimi”, Selçuk İletişim, Cilt 13, Sayı 3, 1202-1230.
• Azı, F, Gündüz, Ş. (2020). “Facebook Security Awareness of Secondary School”, Journal of Teacher Education and Lifelong Learning, Cilt 2, Sayı 1, 30-38.
• Budak, B. (2018). “Bilmeniz gerekenler: Cambridge Analytica hikâyesi, Facebook ve büyük veri” Webrazzi. https://webrazzi.com/2018/03/22/cambridge-analytica-hikayesi-facebook-ve-buyuk-veri/ Erişim Tarihi: 22.03.2018.
• Çetin, İ. (2019). “Yeni Medyada Yükselen Ses “Katılımcı Kültür”: Survivor Örneği”, Dördüncü Kuvvet, Cilt 2, Sayı 2, 150-173.
• Digitalage https://digitalage.com.tr/modern-sosyal-muhendislik-cambridge-analytica-skandalindan-cikan-sonuclar/ Erişim Tarihi: 25.03.2018.
• Duman, K, Özdoyran, G. (2018). “Dijital Emek ve Kullanıcı İçeriğinin Metalaşması: Katılımcı Sözlük Yazarları Üzerine İnceleme”, Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 5, Sayı 4, 75-99.
• Duygulu, S. (2019). “Sosyal Medyada Çocuk Fotoğrafları Paylaşmanın Mahremiyet İhlali ve Çocuk İstismarı Açısından Değerlendirilmesi”, TRT Akademi, Cilt 4, Sayı 8, 428-487.
• DW https://www.dw.com/tr/abdde-facebooka-rekor-ceza/a-49732681 Erişim Tarihi: 24.07.2019.
• Ersöz, B. (2020). “Yeni Nesil Paradigması-Web 4.0”, Bilgisayara Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 58-65.
• Fuchs, C. (2015). “Dijital Emek ve Karl Marx”, Ankara: NotaBene Yayınları.
• Fuchs, C. (2016). “Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş”, İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Güden, O. (2019). “Küresel Kuruluşların Kriz Yönetimi ve İletişimi Süreçlerine Yönelik Bir Değerlendirme: Facebook & Cambridge Analytica Veri Skandalının Retoriksel Arena Kuramı Bağlamında İncelenmesi”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Sayı 31, 209-231.
• Hürriyet https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/facebook-kullanici-sayisi-2-7-milyara-ulasti-41636653 Erişim Tarihi: 15.10.2020.
• İsmayılov, E, Sunal, G. (2012). “Gözetlenen ve Gözetleyen Bir Toplumda, Beden ve Mahremiyet İlişkisi: Facebook Örneği”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 18, 21-41.
• İşman, A, Albayrak, E. (2014). “Sosyal Ağlardan Facebook’un Eğitime Yönelik Etkililiği”, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 129-138.
• Jenkins, H. (2006). “Cesur Yeni Medya: Teknolojiler ve Hayran Kültürü”, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kalsın, B. (2019). Malumun ilamı: 'The Great Hack’. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/malumun-ilami-the-great-hack/1638351 Erişim Tarihi: 07.11.2019.
• Karaca, P. (2021). “Sosyal Medya Çağında Dijital Emek Kavramı ve Ticari Bir Medya Platformu Olarak Google”, Aksaray İletişim Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 131-164.
• Karaca Kalkan, P, Aladağ, Ö. F. (2021). “Stratejik Yönelim ve İşletme Performansı: Bir Literatür Taraması”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 23, 592-620.
• Koç, N. E. (2020). “Sosyal medya, katılımcı kültür ve kitle çevirisi”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö8), 905-927.
• Köroğlu, S. A. (2015). “Literatür Taraması Üzerine Notlar ve Bir Tarama Tekniği”, GİDB Dergi, Sayı 1, 61-69.
• Öztürk, Ş. (2019). “Sosyal Medyada Etik Sorunlar”, Selçuk İletişim, Cilt 9, Sayı 1, 287-311.
• Snyder, H. (2019). “Literature Review as a Research Methodology: An Overview and Guidelines”, Journal of Business Research, Cilt 104, 333-339.
• Şimşek, T. (2019). “Sosyal Medyada Mahremiyetin İfşası: Instagram Örneği”, Sosyolojik Düşün, Cilt 4, Sayı 1, 10-24.
• T24 https://t24.com.tr/haber/mark-zuckerbergden-cambridge-analytica-aciklamasi-magduruz,586556 Erişim Tarihi: 21.03.2018.
• T24 https://t24.com.tr/haber/cambridge-analytica-skandali-gorevden-alinan-ceo-trumpin-secilmesinde-onemli-bir-rol-oynadik,586499 Erişim Tarihi: 21.03.2018.
• Van Dijck, J, Poell, T. (2020). “Sosyal Medya Mantığını Anlamak (Ş. Koçak Kurt, Çev.)”, Yeni Medya, Cilt 2020, Sayı 9, 110-128.
• Vardarlıer, P, Zafer, C. (2020). “Social Media and Crisis Management: The Case Study of Cambridge Analytica”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 31-44.
• Yeşilyurt, A. (2015). “Dijital Emek Kavramsallaştırması: Marx, Arendt ve Sennett’ten İzlenimler”, LaborComm 2015- 6. Uluslararası İşçi ve İletişim Konferansı: Bildiriler Kitabı, 119-129, Ankara.
• Yıldırım, M. (2020). “Akışkan Modernite ile Dijital Emek Süreçlerini Birlikte Düşünmek”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (Ö5), 30-52.
• Yıldırım, O. (2020). “Katılımcı Kültürü Eleştirmek: “Dr. Younan Nowzaradan ile İlgili Caps, Tweet ve Ekşi Sözlük Entrylerinin Değerlendirilmesi”, Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 13-22.