ARMAND MATTELART’IN İLETİŞİMİN ULUSLARARASILAŞMASI ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ

Yıl 2022, Sayı: 11, 115 - 132, 31.10.2022

Duygu Çeliker Saraç

https://doi.org/10.56075/egemiadergisi.1165576

Öz

Bu çalışma, Armand Mattelart’ın iletişimin uluslararasılaşması üzerine yaptığı katkıları, nitel tarihsel bir yaklaşımla ele almaktadır. İletişimin uluslararasılaşmasının çoğunlukla, küreselleşme söyleminin yerkürede yayıldığı 1980’li yılların koşullarından hareketle açıklandığı bilinmektedir. Ancak alana özgü olan pek çok konu gibi, iletişimin uluslararasılaşması da yakın geçmişe bakarak anlaşılamaz. Bu noktada, önemli akademik duraklardan biri olan Armand Mattelart’ın düşüncelerine yakından bakmak son derece önemlidir. Çünkü Mattelart, iletişimin uluslararasılaşmasını tarihsel bir analizle 1980’lerin çok daha gerilerine götürür. Ona göre, iletişimin uluslararasılaşmasının temelinde yer alan iki toplumsal gelişme, sınırsız bir alan peşine düşen “Keşif” yolculukları ve Aydınlanmadır. Bu gelişmeleri, endüstrileşme ve neo-liberal politikalar eşliğinde kuralsızlaştırma süreci takip eder. Mattelart, toplumların yaşadığı değişim sürecini, kehanetsel kentten küresel topluma ifadeleriyle dillendirir ve iletişimin uluslararasılaşmasını, bütüncül bir bakış açısıyla, süreci izlediği dönemlerin ekonomik yapıları ve bu yapıların temel ideolojilerinin incelikli analiziyle birleştirerek ele alır. Armand Mattelart’a göre, tarihin birbirinden çok farklı dönemlerinde, iletişim alanındaki ya da teknolojideki büyük sıçramalar hem ekonomik krizlere çare olmakta hem de küresel bir topluluğun kardeşçe yaşamasının ve demokrasinin teminatı olarak kabul görmektedir.

Anahtar Kelimeler

Armand Mattelart, Aydınlanma Çağı, Endüstri Toplumu, Küreselleşme, İletişimin Uluslararasılaşması

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur

ARMAND MATTELART’S THOUGHTS ON THE INTERNATIONALIZATION OF COMMUNICATION

Öz

This study examines the contributions of Armand Mattelart to the internationalization of communication through a qualitative historical approach. It is known that the internationalization of communication is mostly explained by the conditions of the 1980s when the globalization discourse spread worldwide. However, like many field-specific issues, the internationalization of communication cannot be understood by looking at the recent past. At this point, it is extremely important to take a closer look at the thoughts of Armand Mattelart, one of the important academic figures. Mattelart takes the discussions about the internationalization of communication much further back than the 1980s with a historical analysis. According to him, the two social developments at the heart of the internationalization of communication are the "Discovery" journeys that examine an unlimited space and the Enlightenment. These developments are followed by industrialization and the deregulation process accompanied by neo-liberal policies. Mattelart describes the change process of societies with expressions such as from the prophetic city to the global society. He examines the internationalization of communication with a holistic perspective, combining the internationalization process with the economic structures of the periods he observed and a detailed analysis of the basic ideologies of these structures. According to Armand Mattelart, in different periods of history, great leaps in the field of communication or technology both remediate economic crises and are accepted as the guarantee of democracy and the fraternal life of a global community.

Anahtar Kelimeler

Armand Mattelart, Age of Enlightenment,, Industrial Society, Globalization, Internationalization of Communication

Kaynakça

• Arnold, D. (1995). Coğrafi Keşifler Tarihi. Çev: Osman Bahadır. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Bell, D. (1973). The Coming of Postindustrial Society. Newyork: Basic Books.
• Bell, D. (1974). Labour in Post-industrial Society. The Worker in “Post-Industrial” Capitalizm: Liberal and Radical Responses. Der. B. Silverman and M. Yanowithch. New York: The Free Press.
• Bell, D. (2013). İdeolojinin Sonu: Ellilerdeki Siyasi Fikirlerin Tükenişine Dair. Çev: Volkan Hacıoğlu. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Bertram, C. ve Chitty, A. (ed.). (2006). Tarihin Sonu Mu? Fukuyama-Marx-Modernite. Çev: Kâmil Kurtul. Ankara: İmge Kitabevi.
• Bookchin, M. (2012). Köylü İsyanlarından Fransız Devrimine. Çev: Sezgin Ata. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Çakmak, F. (2021). Armand Mattelart’ın “Dünyasallaşma” Aforizması ve Dijital İletişim Sürecinde Kültür Endüstrisinden Gözetim Toplumuna. Dijital İletişime Kuramsal ve Kavramsal Yaklaşımlar. Ed. A. Küngerü ve T. Sepetci. Ankara: Nobel.
• Çeliker Saraç, D. ve Aksoy, S. Dijital Medya Platformu İncelemelerinde Emek Tartışmaları: Ekonomi Politik Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 2021, 8 (1), 133-156.
• Çeliker Saraç, D. (2021). İnternet, Şirketler ve Gazetecilik Örneklerinde Herman ve Chomsky’nin Propaganda Modeli. Dijital İletişime Kuramsal ve Kavramsal Yaklaşımlar. Ed. A. Küngerü ve T. Sepetci. Ankara: Nobel.
• Çeliker Saraç, D. (2022). Toplumsal Boyutlarıyla Dijital Medya Platformlarını Anlamak. Dijital Okuryazarlık. Ed. G. Karaoğlu. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Çiğdem, A. (1993). Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Headrick, D. (2014). Optik Telgraf. İletişim Tarihi. Der. D. Crowley ve P. Heyer. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Herman, E. S. ve Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. Çev: Ender Abadoğlu. İstanbul: bgst Yayınları.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar II. Çev: Oğuz Özügül. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Hubarman, L. (2009). Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. Çev: Murat Belge. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mattelart, A. (1991). Reklamcılık. Çev: Fatoş Ersoy. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mattelart, A. (1995). Beyin İğfal Şebekesi: Uluslararası Reklamcılık. Çev: Işın Gürbüz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Mattelart, A. (1997). Ezeli Bir Vaat: İletişim Cennetleri. (E. Peker, çev.), Defter Dergisi. Sayı: 29, 69-73.
• Mattelart, A. (1999). Şebekelerin Küreselleşmesinin Getirdikleri. (B. Odabaş, çev.), Marmara İletişim. 191-200.
• Mattelart, A. (2002a). Mapping World Communication: War, Progress, Culture. Çev: Susan Emanuel and James A. Cohen. London: University of Minnesota Press.
• Mattelart, A. (2002b). An Archaeology of the Global Era: Constructing a Belief. Media, Culture & Society. Vol: 24, 591-612.
• Mattelart, A. (2004). Bilgi Toplumunun Tarihi. Çev: Halime Yücel. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mattelart, A. (2005a). Gezegensel Ütopya Tarihi: Kehanetsel Kentten Küresel Topluma. Çev: Şule Çiltaş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Mattelart, A. (2005b). İletişimin Dünyasallaşması. Çev: Halime Yücel. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Roberts, J. M. (2015). Avrupa Tarihi. Çev: Fethi Aytuna. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Sezer, B. (2006). Sosyolojinin Ana Başlıkları. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık.
• Tutal, N. (2002). Armand Mattelart’la Söyleşi. Kültür ve İletişim. 5/1, 157-178.
• Zubritski, Y. vd. (2006). İlkel, Köleci ve Feodal Toplum. Çev: Sevim Belli. Eriş Yayınları.