The Clinical Approach of Asthenia and Fatigue

Yıl 2019, , 168 - 178, 20.12.2019

Ahmet Çayakar

https://doi.org/10.33713/egetbd.568526

Cited By: 2

Öz

Anahtar Kelimeler

Asthenia, Fatigue, Weakness, Clinical approach

Halsizlik ve Yorgunluğa Klinik Yaklaşım

Öz

Halsizlik ve yorgunluk;
iç hastalıkları uzmanlarının sık karşılaştığı, subjektif olarak enerji azlığı,
tükenme hissi ve güçsüzlük şeklinde tarif edilebilen özgül olmayan
yakınmalardır. Aile hekimine yapılan başvurulardaki semptomların yaklaşık %20’
sini oluşturup zamanla aile yaşantısını, iş performansını ve sosyal ilişkileri
olumsuz yönde etkilemektedir. Altı ayı geçen semptom kronik yorgunluk olarak
kabul edilir. Toplumdaki oranı toplumda %15 olarak hesaplanmış ve 30-50 yaş
arasındaki sosyoekonomik şartları kötü, eğitim seviyesi düşük bayan grubunda
daha sık gözlendiği bildirilmiştir. Zeminde tıbbi rahatsızlıkları olanlarda ise
saptanma oranı %40’ lara kadar yükselebilmektedir. Kronik yorgunluk sendromu olarak
adlandırılan hastalık ise özellikle bayanları etkileyen ve kendine has
kriterleri olan kompleks bir hadisedir. Kronik yorgunluk çeken her yedi
hastadan biri bu sendroma dahil olup sıklığı üçüncü basamak sağlık
kuruluşlarında %10-15’e kadar çıkmaktadır. Patofizyolojide periferik
inflamatuar sinyaller sonucu dolaşımda artan sitokinlerin kan beyin bariyeri
bulunmayan alanlardan geçişi ve microglialardan prostoglandin E2 vasıtasıyla
sitokin salınımını indüklemesi söz konusudur. Santral sitokinler NF-ƙβ sinyal
yolu üzerinden yürüyerek norepinefrin, dopamin ve serotonin gibi çeşitli
yolaklardaki nörotransmitterleri etkilemektedir. Neticede, kişide ağrı, uyku
bozukluğu ve yorgunluk hissi kliniği ortaya çıkmaktadır. Etyolojide en sık
neden %80 oranla psikolojik durumdaki değişikliklerdir. Diğer nedenler olarak
kronik yorgunluk sendromu, romatolojik ve onkolojik hadiseler, enfeksiyonlar,
nörolojik, hematolojik ve endokrinolojik hastalıklar ile son dönem organ
hastalıkları sıralanabilir. Çoğunlukla kronik yorgunluk hissine generalize
vücut ağrısı veya güçsüzlük semptomları da eşlik etmekte ve mevcut durum daha
karmaşık hale dönüşmektedir. Tedavide hasta hekim ilişkisi son derece önemli
olup, yapılacak ilk iş halsizlik nedeni olabilecek ilaçların kesilmesidir.
Uyku, diyet, fiziksel aktivite, iş yaşamı ve stres hali değerlendirilmeli ve
fizyolojik ihtiyaçları düzenlemek adına gerekli müdahaleler yapılmalıdır.
Günümüzde medikal tedavi olarak, B vitamini ve koenzim kompleksleri, omega 3
yağ asitleri ve bitkisel destek ürünleri önerilebilmektedir. Ayrıca
levokarnitin ya da özellikle terminal dönemdeki hastalarda steroid ve
methylphenidate, dextroamphetamine, modafinil gibi psikostimülanlar
kullanılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halsizlik, Yorgunluk, Güçsüzlük, Klinik yaklaşım

Kaynakça

• Cornuz J, Guessous I, Favrat B. Fatigue: a practical approach to diagnosis in primary care, CMAJ 2006; March 14,174(6)
• Sayın A, Candansayar S. Yorgunluk kavramı ve yorgun hastalara klinik yaklaşım, Gazi Tıp Dergisi 2007; Cilt 18: Sayı 1: 1-8
• Murtagh J. Fatigue - a general diagnostic approach, Australian Family Physician 2003; Vol. 32, No. 11, November
• Stadje R. The differential diagnosis of tiredness: a systematic review, BMC Family Practice 2016; 17:147
• Watanabe N, Stewart R, Jenkins R, Bhugrab DK, Furukawaa TA. The epidemiology of chronic fatigue, physical illness, and symptoms of common mental disorders: A cross-sectional survey from the second British National Survey of Psychiatric Morbidity. Journal of Psychosomatic Research 2008; 64, 357–362
• Norheim KB, Jonsson G, Omdal R. Biological mechanisms of chronic fatigue, Rheumatology 2011; 50:1009-1018
• Smith WR. Mortality in a cohort of chronically fatigued patients,Psychol Med. 2006; Sep, 36(9):1301-6
• Viner R, Christie D. Fatigue and somatic symptoms, BMJ 2005; Volume 330, 30 April
• Louati K, Berenbaum F. Fatigue in chronic inflammation - a link to pain pathways, Arthritis Research & Therapy 2015; 17:254
• McCusker RH, Kelley KW. Immune-neural connections: how the immune systemʼs response to infectious agents influences behavior, The Journal of Experimental Biology 2013; 216, 84-98
• Morris et al., Central pathways causing fatigue in neuroinflammatory and autoimmune illnesses, BMC Medicine 2015; 13:28
• Tanaka M, Tajima S, Mizuno K, Ishii A, Konishi Y, Miike T, Watanabe Y. Frontier studies on fatigue, autonomic nerve dysfunction, and sleep-rhythm disorder, J Physiol Sci 2015; 65:483–498
• Gorniak BG, Puszczewicz M. Fatigue and interleukin-6 - a multi-faceted relationship, Reumatologia 2015; 53, 4: 207-212
• Lasselin J, Capuron L. Chronic Low-Grade Inflammation in Metabolic Disorders: Relevance for Behavioral Symptoms, Neuroimmunomodulation 2014; 21:95–101
• Chrousos GP. The Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis and immune-mediated inflamation, Seminars in medicine of the Beth Israel Hospital 1995; Boston, Vol. 332 No. 20
• Karshikoff B, Sundelin T, Lasselin J. Role of inflammation in Human Fatigue: Relevance of Multidimensional Assessments and Potential Neuronal Mechanisms, Frontiers in Immunology 2017; Volume 8, Article 21
• Holmes GP. Chronic Fatigue Syndrome: A Working Case Definition, Ann Intern Med 1988; 108:387-389
• Fukuda K. The Chronic Fatigue Syndrome: A Comprehensive Approach to Its Definition and Study, Ann Intern Med 1994; 121:953-959
• Rosenthal TC, Majeroni BA, Pretorius R, Malik K. Fatigue: An Overview, American Family Physician 2008; Volume 78, Number 10 , November 15
• Friedman HH. Semptoma Yönelik Tanı Elkitabı. 7. Baskı. Turkiye : Nobel Tıp Kitabevi Inc 2004
• Imboden JB, Hellmann DB, Stone JH. Current Diagnosis and Treatment Serisi Romatoloji Tanı ve Tedavi. 3. Baskı. Turkiye : Gunes Tıp Kitabevi Inc 2014
• Smith BW, McCarthy JC, Dawley CA. Suspect myopathy? Take this approach to the work-up, The Journal of Family Practice 2014; Vol 63, No 11
• Gökhan Keser, Miyopatik hastaya yaklaşım, Ege Ünversitesi Romatoloji Bölümü, Romatolojide yaklaşımlar ve yuvarlak masa toplantıları, Antalya 2016
• Saguil A. Evaluation of the Patient with Muscle Weakness, American Family Physician 2005; April, Volume 71, Number 7
• Şahin A., Cumhuriyet Üniversitesi Romatoloji Bölümü, Sayarlıoğlu M, 6. Romatoloji Vaka Derlemeleri, Türkiye Romatoloji Derneği 2016
• Nijrolder I, Van der Windt D, Vries H, Van der Hors H. Diagnoses during follow-up of patients presenting with fatigue in primary care, CMAJ 2009; November 181(10)
• Kılıçarslan A. Kronik Yorgunluk Sendromu, İç Hastalıkları Dergisi 2007; 14(2): 91-97
• Marrero C, Does. Oral Coenzyme Q10 Plus NADH Supplementation Improve Fatigue and Biochemical Parameters in Chronic Fatigue Syndrome? Antioxidants & Redox signaling 2015; Volume 22, Number 8
• Vermeulen RCW, Scholte HR. Exploratory Open Label, Randomized Study of Acetyl- and Propionylcarnitine in Chronic Fatigue Syndrome, Psychosomatic Medicine2004; 66:276–282
• Rawson ES. Low-dose creatine supplementation enhances fatigue resistance in the absenceof weight gain 451–455, Nutrition 2011, 27
• Barton DL. Pilot study of Panax quinquefolius (American ginseng) to improve cancer-related fatigue: a randomized, double-blind, dose-finding evaluation, Support Care Cancer 2010; 18(2): 179–187
• Talbott SM., Effect of Tongkat Ali on stress hormones andpsychological mood state in moderately stressed subjects, Journal of the International Society of Sports Nutrition 2013; 10:28
• Mofid B. Effect of Processed Honey and Royal Jelly on Cancer-Related Fatigue: A Double-Blind Randomized Clinical Trial, Electronic physician 2016; Volume: 8, Issue: 6, Pages: 2475-2482
• Johnson M, Hassinger L, Davis J, Devor ST, DiSilvestro RA. A randomized, double blind, placebo controlled study of spirulina supplementation on indices of mental and physical fatigue in men, International Journal of Food Sciences and Nutrition 2016; Vol. 67, No. 2, 203-206
• Moraska AR, Sood A, Dakhil SR, Sloan JA, Barton D, Atherton PJ, et al. Phase III, randomized, doubleblind, placebo-controlled study of long-acting methylphenidate for cancer-related fatigue. North Central Cancer Treatment Group NCCTG-N05C7 trial. J ClinOncol; 28:3673, 2010