Balkan Savaşlarından Birinci Dünya Savaşına Osmanlı-Yunan İlişkilerinde ve Sakız ve Midilli Meselesi, 1912-1914

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 2, 103 - 128, 18.12.2017

Gürhan Yellice

Öz

Bu çalışma Birinci
Dünya Savaşı’na giden süreçte Osmanlı Devleti ve Yunanistan’ın en önemli dış
politika sorunu olan ve her iki ülkeyi savaşın eşiğine getiren Sakız ve Midilli
meselesini ele almayı ve tarafların krize yaklaşımlarını karşılaştırmalı olarak
incelemeyi amaçlamaktadır. Bahsi geçen adalar, Birinci Balkan Savaşı sırasında
Yunanistan tarafından işgal edilmiş, Osmanlı Devleti bu işgali tanımamış ve
Anadolu’nun güvenliğini gerekçe göstererek işgalin sonlandırılmasını talep
etmişti. Londra, Bükreş ve Atina antlaşmaları ile sorun çözüme
kavuşturulamayınca taraflar nihai kararın büyük devletlerce verilmesine razı
gelmek durumunda kalmıştı. 1914 yılı Şubat ayında Büyük Devletler Bozcaada ve
Gökçeada hariç diğer tüm adaların Yunanistan egemenliğine geçmesine karar
vermiş, ancak Osmanlı Devleti’nin kararı tanımayacağını ilan etmesi üzerine iki
ülke arasındaki gerginlik giderek tırmanmış, Balkanlardaki “gergin barışı”
hatta “Avrupa uyumunu” tehdit eden bir niteliğe dönüşmüştü. Büyük Devletlerin
soruna çözüm bulmak için yoğun diplomatik girişimlerde bulunduğu bu süreçte bu
iki ada üzerindeki hâkimiyet mücadelesi iki ülke arasında donanma rekabetine,
azınlık meselesinin daha da tırmanmasına yol açan hadiselere şahitlik etti ve
tarafların savaşa ilişkin tercihlerinde belirleyici etkenlerden birisi oldu.
Çalışma, Türkçe, Yunanca ve İngilizce birincil ve ikincil kaynaklara
dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sakız, Midilli, Osmanlı Devleti, Yunanistan

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Arxeio Yporgeiou Eksoterikon (AYE)