+lI Eki Üzerine

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 535 - 541, 27.12.2018

Turgut Baydar

Öz

Eklerin yapım ve çekim olarak tasnif
edilmesinin ekleri tüm yönleri ile ifade etmede yetersiz kaldığı hemen hemen
tüm araştırmacıların ortak kanaatleridir. Çalışmalar incelendiğinde bu durum
hemen dikkatleri çekmektedir.

Eldeki mevcut dil bilgisi çalışmalarından,
yazılan makalelerden, sunulan bildirilerden, yapılan tartışmalı toplantılardan
çıkan sonuç Türkçede eklerin tasnifinden işlevlerine kadar ekler üzerinde
çeşitli sorunların varlığıdır. Bu da göstermektedir ki ekleri bir bütün olarak
değil de bunları tek tek ele alıp söz konusu ekin tüm yönleri, kullanılış ve
işlevlerinin tam olarak ortaya konulması önem arz etmektedir.

+lI eki de çalışmalarda genellikle yapım
ekleri içinde değerlendirilmektedir. Ancak söz konusu ekin tüm kullanılış
özellikleri detaylı olarak incelenince ekin her kullanılışında tam bir yapım
eki özelliği göstermediği görülmektedir.  
 Eldeki çalışmada +lI ekinin tüm
kullanılışında tam bir yapım eki özelliği göstermediği karşılaştırmalı örnekler
üzerinden tartışılacak ve ekin her kullanılışında aynı işlevi yerine
getirmediği dikkatlere sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

ekler, yapım ekleri, +lI eki, ekin kullanılışları

Kaynakça

• BANGUOĞLU, Tahsin (1995). Türkçenin Grameri, 4. bs., Ankara: TDK Yay., s.330-331 BAŞDAŞ, Cahit (2006). “Türkçede Üçüncü Grup (Ara) Ekler”, Ankara: Bilkent Üniversitesi I. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı BAYDAR, Turgut (2010). “Yokturdur Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yay., S.:702, Haziran, s.1221- 1223BAYDAR, Turgut (2012). “Erzincan ve Yöresi Ağızlarında -sA Enklitiği”, Konya: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.:31, s.83-92BAYDAR, Turgut (2016). “Türkiye Türkçesindeki Yapım Ekleri Üzerine”, Türk Dil Bigisi Toplantıları V: Türkçede Eklerin Tasnifi Toplantısında Sunulan Bildiri, İstanbul: 24-25 KasımBOZ, Erdoğan (2012). “Eski Anadolu Türkçesinde +IU Eki Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları, Ankara: Gazi Kitabevi, s.167-180BOZ, Erdoğan (2014). Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi, 3.bs., Ankara: Gazi KitabeviBÖREKÇİ, Muhsine (2007). “Türkçede Hâl Eklerinin İşlevsel Olarak Sınıflandırılması Üzerine Bir Deneme”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, İzmir, 24-29 Eylül 2004, Ankara: TDK Yay., s.245-276DELİCE, H. İbrahim (2000). “Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay., S.:24, s.221-235DELİCE, H. İbrahim (2009). “Türkçenin Öncül Ekliliği ve Türkçede Öncül Ek Taşıyan Yapılar”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4 Spring, s.703-716DELİCE, H. İbrahim. “Türkçenin Ekleri Yapı Açısından Nasıl Sınıflandırılmalıdır?”, https://www.academia.edu/4722534ERDEM, Mevlüt (2011). “Türkçede Çekim ve Yapım Eklerinin Özellikleri ve Sınırları”, Bilig, Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanlığı, S.: 58, s.71-90ERGİN, Muharrem (1989). Türk Dil Bilgisi, 18. bs., İstanbul: Bayrak Yay., s.150-151ERTANE BAYDAR, Arzu Sema – BAYDAR, Turgut (2006). "-ki Eki Üzerine", TDAY – Belleten, 2004/II, Ankara: TDK Yay., s.31-49 GEDİZLİ, Mehmet (2012). “Türkçede Tek Şekilli ve Çok İşlevli Yapım Ekleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4 Fall, s.3351-3369GEMALMAZ, Efrasiyap (2010). Türkçenin Derin Yapısı, (Yay. Hzl. Cengiz Alyılmaz - Osman Mert), Ankara: Belen Yayıncılık
• GÜLSEVİN, Gürer (2004). “Türkçede Sıra Dışı Ekler ve Eklerin Tasnif-Tanımlanma Sorunu Üzerine”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, Ankara: TDK Yay., s.1267-1283GÜNEŞ, Sezai (2002). Türk Dili Bilgisi, 6. bs., İzmir, s.103-104HATİBOĞLU, Vecihe (1981). Türkçenin Ekleri, Ankara: TDK Yay.KARA, Funda (2009). “Yapım Eki İşlevinde Olmayan Eklerden Bazıları”, Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu (25-27 Nisan 2007) Bildiriler-2 (K-Z), Erzurum: Mega Ofset Matbaası, s.565-576KARAAĞAÇ, Günay (2012). Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara: Akçağ Yay., s.258-260 KOÇ, Nurettin (1990). Yeni Dilbilgisi, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, s.96KORKMAZ, Zeynep (1994). Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri ve Ek Kalıplaşması Olayları, Ankara: TDK Yay.KORKMAZ, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri -Şekil Bilgisi-, Ankara: TDK Yay., s.53-55ÖZTÜRK, Rıdvan (1999). “Yapım Eklerinin Nitelikleri, Sınırları, İşlevleri ve Sorunları”, Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yay., s.319-324TURAN, Zikri (2000). “Türkçenin Yapım ve Çekim Düzeninde Yer Alan Eklerin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, Ankara: TDK Yay., s.1835-1844ÜSTÜNOVA, Kerime (2008). Türkiye Türkçesi Ad İşletimi (Biçim Bilgisi), İstanbul: Kesit Yay., s.128-132