In this article, it has been tried to reveal the language materials known as reduplication in Qashqai Turkish. Qashqai Turkish, which is a spoken and written language found in the central and southern regions of Iran, is a branch of Oghuz Turkish. As in the other branches and all periods of the Turkic languages, reduplications are frequently used in Qashqai Turkish, to increase the power of expression. This linguistic phenomenon, basically consists of two words that are the same, close or opposite in form or in meaning, coming together and expressing a single meaning: ana-baba “parent”, maşın-malan “car, means of transportation”, qärrı-qoca “elderly, old people”, darı-darman “medicine”, dävrä-däli “reverse, circuit, wrong”, sär-sowğat “gift”. These identified reduplications were evaluated and classified in terms of meaning, structure and origin. Reduplications seen in historical and contemporary Turkic languages from the ancient periods of this language to the present day are also seen in Qashqai Language with almost the same form, meaning and usage. The fact that the reduplications in Qashqai Language, one of the continuing branches of the Turkic languages, are close to, similar to, or of the same quality and nature as the reduplications in historical and contemporary Turkic languages is among the results obtained in this article as evidence showing the integrity and continuity of the Turkic languages.
Contemporary (Modern) Turkic Languages Oghuzish Qashqai Turkish lexicology reduplication
Kaşkay Türkçesinde bulunup ikileme adıyla bilinen dil materyalleri bu makalenin konusudur. İran’ın orta ve güney bölgelerinde konuşma ve yazı dili olarak kullanılan Kaşkay Türkçesi, Oğuz Türkçesinin bir koludur. Özellikle sözlü Kaşkay Türkçesi zengin dil materyalleri içermektedir. Söz konusu dil materyallerinden biri olan ikilemeler Türk dilinin diğer kollar ve dönemlerinde olduğu gibi Kaşkay Türkçesinde de temelde anlatım gücünü artırmak amacıyla kullanılmaktadır. Dilbilimsel bir olgu olan ikileme; biçim, anlam veya yapı bakımından aynı, yakın veya zıt iki kelimenin yan yana gelip tek bir anlam ifade etmesinden oluşmaktadır: ana-baba “ebeveyn”, maşın-malan “araba, ulaşım aracı”, qärrı-qoca “yaşlı, yaşlılar”, dar-darman “ilaç”, dävrä-däli “ters, aksi, devrik, yanlış”, sär-sowğat “hediye”. Bu makalede Kaşkay Türkçesi ağızlarının yanı sıra Kaşkay sözlüğü ve seçilmiş yazılı eserleri taranarak ikilemeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Tespit edilen ikilemeler anlam, yapı ve köken bakımından değerlendirilerek sınıflandırılmıştır. Makalenin sonunda yaklaşık 1000 ikileme örneği alfabetik sıraya göre listelenmiştir. Türk dilinin eski dönemlerinden günümüze kadar Tarihî ve Çağdaş Türk lehçelerinde görülen ikilemeler, Kaşkay Türkçesinde de hemen hemen aynı şekil, anlam ve kullanımlarda görülmektedir. Kaşkay Türkçesindeki ikilemelerin, Tarihî ve Çağdaş Türk lehçelerindeki ikilemelerle yakın, benzer veya aynı nitelik ve mahiyette olması, Türk dilinin bütünlüğü ve sürekliliğini gösteren bir husus olarak bu makalede elde edilen sonuçlar arasındadır.
Çağdaş Türk Lehçeleri Oğuz Türkçesi Kaşkay Türkçesi sözcükbilim ikileme
Sayın Hüseyin Moslemi (Can Kerçembulu) ve Hüseyin Ciddi Bayat'a teşekkürlerimi sunarım.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Ağız Araştırmaları Bilimi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 13 Haziran 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 13 Haziran 2024 |
Gönderilme Tarihi | 6 Şubat 2024 |
Kabul Tarihi | 19 Nisan 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 24 Sayı: 1 |
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.