Öğretmenlerin Karara Katılmaları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 263 - 281, 19.04.2021

İsa Polat , Yaşar Yavuz

Öz

Öğretmenlerin karara katılmaları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlayan bu araştırmanın modeli, nicel araştırma yönetimlerinden ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın evreni, İzmir ilindeki resmi ortaokullarda görev yapan 8.047 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 713 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada Yavuz (2001) tarafından geliştirilen “Karara Katılma Ölçeği” ile Boylu, Pelit ve Güçer tarafından (2007) Türkçeye uyarlanan, “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin genel olarak okulda alınan kararlara orta düzeyde katıldıkları, bu kararlar içerisinde en çok zümre başkanlarının seçilmesinde, en az okul yönetim kadrosunun seçilmesi konusundaki kararlara katıldıkları görülmüştür. Kıdemi az olan öğretmenler kıdemi fazla olanlara göre öğretim ile ilgili konularda daha fazla karara katılmıştır. Ayrıca okul hizmet süresi az olan öğretmenler okul hizmet süresi çok olanlara göre öğretim, öğretmen ve öğrenci ile ilgili konularda daha fazla karara katılmaktadırlar. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile duygusal, devam ve normatif bağlılıkları orta düzeydedir. Öğretmenlerin kıdemlerindeki ve okul hizmet sürelerindeki farklılıkların örgütsel bağlılıklarını anlamlı şekilde etkilediği, kıdemlerindeki ve okul hizmet sürelerindeki farklılığın, okullarına yönelik devam bağlılıklarını anlamlı şekilde etkilediği görülmüştür. Öğretmenler arasında okul hizmet süresi ve kıdem arttıkça okullarına yönelik devam bağlılıklarının arttığı, örgütsel bağlılık ile karara katılma arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim yönetimi, Karara katılma, Örgütsel bağlılık

The Investigatıon of Relationships Between Teachers' Participation in Decision Making and Their Organizational Commitment

Öz

The model of this research, which aims to determine the relationship between teachers' decision-making and organizational commitment, is the relational screening model, one of the quantitative research management. The population of the research consists of 8,047 teachers working in official secondary schools in İzmir province. The sample of the study consists of 713 teachers. In the study, the "Decision Agreement Scale" developed by Yavuz (2001) and the "Organizational Commitment Scale" adapted to Turkish by Boylu, Pelit and Güçer (2007) were used. According to the results of the research, it was seen that teachers generally participated in the decisions taken at school at a moderate level, among these decisions, they mostly participated in the selection of the head of the school and the least in the decisions about the selection of the school administrative staff. Teachers with less seniority agreed more on teaching-related issues than those with more seniority. In addition, teachers with less school service time agree more with the decisions about teaching, teacher and student than those with long school service time. Teachers' organizational commitment and emotional, attendance and normative commitment are moderate. It has been observed that the differences in the seniority of teachers and their duration of school service significantly affect their organizational commitment, and the difference in their seniority and school service time significantly affects their attendance commitment towards their schools. It has been found that as the duration of school service and seniority increases among teachers, their attendance commitment to their schools increases and there is a positive low level significant relationship between organizational commitment and decision participation.

Anahtar Kelimeler

Education management, Participation in decision, Organizational commitment

Kaynakça

• Acet, Ö. (2006). İlköğretim okullarında örgüt iklimi ile karara katılma süreci arasındaki ilişki. İzmir: T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Akyol, Z. (2018). Ortaokul yöneticilerinin kayırmacılık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Alanoğlu, M. (2019). Algılanan okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmenlerin karara katılma, örgütsel adalet, iş doyumu ve tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin analizi. Elazığ: "T.C. Elazığ Üniversitesi.
• Alcan, E. E. (2018). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. İstanbul: T.C. Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Aydın, M. (2018). Eğitim Yönetimi (1 b.). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Aydoğan, H. (2018). Özel eğitim okullarında ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan yönetici ve öğretmenlerin paylaşılan liderlik algısı ile örgütsel bağlılık düzeyleri. Uşak: Uşak Üniversitesi.
• Bağrıyanık, H. (2017). Öğretmenlerin okul yöneticilerine yönelik öğretimsel liderlik algıları çerçevesinde örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm. Gaziantep: T.C. Gazi Üniversitesi.
• Başyiğit, F. (2009). Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeylerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile ilişkisi. Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi.
• Bayata, G. (2017). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzurum: T.C. Atatürk üniversitesi.
• Bayrak, Ö. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ve örgütsel vatandaşlık davranışları. Sakarya: T.C. Sakarya Üniversitesi.
• Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. American journal of Sociology, 66(1), 32-40.
• Bilge, C. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma ve iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi.
• Bilgin, Y. (2018). Özel eğitim okullarında görev yapan öğretmenlerin çalışma yaşam kalitesi, psikolojik iyi oluş ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Konya: T.C. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Boylu, Y., Pelit, E., ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44(511), 55-74.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (20 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, N. (2018). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (3 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Canbaz, O. (2019). Ortaöğretim kurumu yöneticilerinin farklılıkları yönetebilme becerileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Bolu: T.C. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Cohen, A. (1992). Antecedents of organizational commitment across occupational groups: A meta‐analysis. Journal of organizational Behavior, 13(6), 539-558..
• Çakar, H. (2017). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları üzerinde örgütsel sinizmin etkisi: Burdur ili örneği. Burdur: T.C. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Çoloğlu, A. (2018). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları, etik davranışları ve örgütsel vatandaşlık davranışları üzerine bir araştırma. Gaziantep: T.C. Gaziantep Üniversitesi.
• Çöl, G. ve Gül, H. (2005). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri ve Kamu Üniversitelerinde Bir Uygulama.
• Demircan, Y. (2018). Beden eğitimi öğretmenlerinin, problem çözme becerileri karar verme stilleri ve örgütsel bağlılık düzeyleri. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Demirtaş, Z., ve Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(2), 83-100.
• Dönmez, E. (2018). Okul müdürlerinin örgütsel yenilik yönetimi davranış düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Muğla: T.C. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi.
• Ergen, S. (2015). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi.
• Gençdal, G. (2018). İlkokullarda görevli öğretmenlerin okul binalarının fiziksel koşulları ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki (Diyarbakır ili örneği). Diyarbakır: T.C. Dicle Üniversitesi.
• Gönen, Z. (2016). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile karar verme süreci arasındaki ilişki (kars örneği). Erzurum: T.C. Atatürk Üniversitesi.
• Göven, E. K. (2018). İlkokullarda örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Eskişehir il merkezindeki ilkokullarda bir çalışma). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Güner, A. G. (2015). Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin değerlendirilmesin (giresun üniversitesi örneği). Sivas: T.C. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Gürkan, M. (2006). Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin karara katılma durumları. İstanbul: T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (31 b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, İ. (2017). Okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. İstanbul: T.C. Marmara Üniversitesi.
• Kaygısız, A. G. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve karara katılma durumları arasındaki ilişki: Kütahya örneği. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Keskin, A. (2018). Okul yöneticilerinin kayırmacılık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kılınç, T. D. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okul müdürlerinin dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stilleri ve kendi örgütsel bağlılıklarını algılamaları ile okul müdürlerinin sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarını algılamaları arasındaki ilişki. Mersin: T.C. Çağ Üniversitesi.
• Kırıştı, B. (2017). Öğretmenlerin kolektif yeterlilik algıları ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul: T.C. Yeditepe Üniversitesi.
• Korkmaz, İ., & AKBAŞLI, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38(38), 266-277.
• Köylü, D. (2018). Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeylerinin örgütsel bağlılık ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Olgungül, F. K. (2017). Örgütsel bağlılık ve çalışma süresi ilişkisi üzerine bir araştırma: Devlet ve özel ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenler örneği. Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi.
• Özden, Y. (1996). Okullarda katılmalı yönetim. Eğitim Yönetimi, 2(3), 427-438.
• Öztürk, Y. K. (2018). Örgütsel bağlılık ve sağlık çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeyleri (Cerrahpaşa örneği). İstanbul: T.C. Beykent Üniversitesi.
• Şan, B. Ç. (2017). Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılıklarına ilişkin algıları. Denizli: T.C. Pamukkale Üniversitesi.
• Şenay, T. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin yöneticilerinde algıladıkları öğretimsel liderlik davranışı ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Çanakkale: T.C. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• TDK. (2019). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü (10 b.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Vurdu, U. (2017). Resmi okullarda görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik durumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. İstanbul: T.C. Yeditepe Üniversitesi.
• Yavuz, Y. (2001). Lise Yöneticilerin ve öğretmenlerinin okulda yerinden yönetim ve merkezden yönetim yaklaşımlarına ilişkin görüşlerinin karar verme sürecine etkileri. İzmir: T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yavuz, Y. (2003). Lise yönetici ve öğretmenlerinin yerinden ve merkezden yönetim yönelimlerinin karar verme sürecine etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 3(2), 25-35.
• Yıldırım, İ. (1989). Okul örgütlerinde karar verme ve karara katılma. Eğitim ve Bilim, 13(73), 18-24.
• Yoldaş, M. A. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep: T.C.Gaziantep Üniversitesi.
• Zorlu, Z. C. (2017). Mobbingin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: eğitim sektörü çalışanlarına yönelik ampirik bir çalışma. İstanbul: T.C. Bahçeşehir Üniversitesi.