Eğitsel, Sosyal ve Psikolojik Bir Sorun: Çocuk Evliliklerde “Gelin” ve “Damat” Olmak

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 34 - 46, 07.06.2024

Büşra Acar Ağar , Emine Durmuş , Metin Çelik

https://doi.org/10.53506/egitim.1451362

Öz

Bu araştırmada erken yaşta evlilik yapmış kadın ve erkeklerin evlilik süreçlerini (evlilik yaşı, biçimi, kararı vb.) ve evlilik ile ilgili değerlendirmelerini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri kartopu örnekleme yöntemiyle seçilen, 18 yaşından önce evliliğini gerçekleştirmiş 301 bireyden toplanmıştır. Katılımcıların evlilik süreçlerine ait betimsel bilgileri ve evlilik yaşantılarına ilişkin değerlendirmeleri frekans, yüzdelik, ortalamalar hesaplanarak elde edilmiştir. Araştırmanın sonunda çocuk damatların %94,3’ünün (f=66) kendileri gibi çocuklarla evlendiği, çocuk gelinlerin %86,2’sinin (f=199) ise yetişkin bireylerle evlendiği görülmüştür. Çocuk gelinlerin eşlerini seçme biçimi olarak ilk sırada %34,5 ile (f=83) aile önerisi gelmekteyken çocuk damatlarda ilk sırada %35,2 ile (f=25) sevdiğim kişiydi seçeneği gelmektedir. Çocuk gelinlerin evliliklerini gerçekleştirme biçimi olarak ilk sırada %49,6 (f=117) ile görücü usulü, çocuk damatlarda ise ilk sırada %37,8 (f=28) ile severek olduğu tespit edilmiştir. Çocuk damatların %55,7’sinin (f=39) evlendiklerinde kendilerini evliliğe hazır hissettikleri, çocuk gelinlerin %51,8’nin (f=118) ise kendilerini evliliğe hazır hissetmedikleri görülmüştür. Katılımcıların %48,5’i (f=146) kendilerini ebeveyn olmaya hazır hissetmemektedir. Bugün olsa aynı yaşta evlenmek istemediklerini belirten katılımcıların oranı %69’dur (f=207). Sonuçlar çocuk gelin ve damatların evlilik süreçlerinde ve evlilik ile ilgili değerlendirmelerinde farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken evlilik, çocuk gelin, çocuk damat

Etik Beyan

‚Eğitsel, Sosyal ve Psikolojik Bir Sorun: Çocuk Evliliklerde ‚Gelin‛ ve ‚Damat‛ olmak‛ başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış, karşılaşılacak tüm etik ihlallerde ‚Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi ve Editörünün‛ hiçbir sorumluluğunun olmadığı, tüm sorumluluğun yazar(lar)a ait olduğu ve çalışmanın herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiş olduğu bu çalışmanın yazar(lar)ı tarafından taahhüt edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışmada herhangi bir kurum, kuruluş ya da kişiden destek alınmamıştır.

Being "Bride" and "Groom" In Child Marriages

Öz

This paper aims to examine the marriage processes (marriage age, style, decision etc.) of women and men who had early-age marriage and their evaluations about marriage. Selected through snowball sampling method, the data of the study was collected from 301 participants who had married before the age of 18. The findings of the study were obtained by calculating frequencies, percentages and averages. At the study, it was discovered that 94.3% (f=66) of child grooms married children, 86.2% (f=199) of child brides married adults. While family suggestions were dominant on the way child brides chose their spouses with 34.5% (f=83), “the person I love” option was child grooms’ first option with 35.2% (f=25). Prearranged marriage style ranked first among child brides with 49.6% (f=117) whereas marrying out love ranked first among child grooms with 37.8% (f=28). 55.7% (f=39) of child grooms felt ready for marriage when they married, whereas, 51.8% (f=118) of child brides did not feel ready. 48.5% (f=146) of the participants did not feel ready to be parent. The rate of the participants who stated that they did not want to get married at the same age, today was 69% (f=207). The results demonstrates that there were differences in marriage processes evaluations about marriage of child brides and grooms.

Anahtar Kelimeler

early marriage, child bride, child groom

Kaynakça

• Aktepe, E., & Atay, İ. M. (2017). Çocuk evlilikleri ve psikososyal sonuçları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 410-420. doi: 10.18863/pgy.310791.
• Aslan Cevheroğlu, B., & Tutarel Kışlak, Ş. (2022). Erken evlilik yapan kadınların evli kadın rolünü deneyimleme sürecine ilişkin nitel bir araştırma. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 9(1), 207-233.
• Aydemir, E. (2011). Evlilik mi evcilik mi? Erken ve zorla evlilikler, çocuk gelinler. Ankara: Usak Yayınları.
• Birleşmiş Milletler. (1989). Çocuk haklarına dair sözleşmesi. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf. sayfasından erişilmiştir.
• Bleakley, A., Hennessy, M., Fishbein, M., & Jordan, A. (2009). How sources of sexual information relate to adolescents' beliefs about sex. American Journal of Health Behavior, 33(1), 37-48. doi: 10.5993/ajhb.33.1.4.
• Boran, P., Gülçay, G., Devecioğlu, E., & Eren, T. (2013). Çocuk gelinler. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26, 58-62. doi: 10.5472/MMJ.2013. 02751.1.
• Burcu, E., Yıldırım, F., Sırma, Ç. S., & Sarıyaman, S. (2015). Çiçeklerin kaderi; Türkiye'de kadınların erken evliliği üzerine nitel bir araştırma. Bilig, 73, 63-98. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25349/267630#article_cite. sayfasından erişilmiştir.
• Cevheroğlu, B. A., & Kışlak, Ş. (2022). Erken evlilik yapan kadınların evli kadın rolünü deneyimleme sürecine ilişkin nitel bir araştırma. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 9(1), 207-233.
• Çetin, M. (2020). Toplumsal bir gerçeklik olarak çocuk gelinler. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 5, 107-122.
• Doğan, Ü. G. A. N., & Mutlu, S. (2022). Çocuk gelin evliliklerinin sosyo-kültürel kökenlerine ilişkin nitel bir çalışma: “ben kızımı onlara kurban ederim”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 46(2), 218-235.
• Çizmecioğlu, R. (2020). Evlilik olgunluğu ile evlilik beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11467/3303/82348.pdf?sequence=1 sayfasından erişilmiştir.
• Doğan Göksel, P. (2018). Çocuk gelinlerin erken evlilik süreçleri ve erken evliliklerin önlenmesine ilişkin görüş ve düşüncelerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp sayfasından erişilmiştir.
• Gastón, C. M., Misunas, C., & Cappa, C. (2019). Child marriage among boys: A global overview of available data. Vulnerable Child Youth Studies, 14(3), 219-228. doi: 10.1080/17450128.2019.1566584.
• Gosh, B. (2011). Early marriage of girls in contemporary bengal: A field view. Social Change, 41(1), 41-61. doi: 10.1177/004908571104100102.
• Gül, S. K., & Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddeti. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 79-102. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php?pdf=0007383&lng=0 sayfasından erişilmiştir.
• Güler, Ö., & Küçüker, H. (2010). Early marriages among adolesencent girls in Afyonkarahisar, Turkey. European Journal of General Medicine, 7(4), 365-371. https://www.ejgm.co.uk/download/early-marriages-among-adolesencent-girls-in-afyonkarahisar-turkey-6810.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Güneş, M., Selçuk, H., Demir, S., İbiloğlu, A. O., Bulut, M., Kaya, M. C., … & Sır, A. (2016). Marital harmony and childhood psychological trauma in child marriage. Journal of Mood Disorders, 6, 63-70. doi: 10.5455/jmood.20160425100345.
• İçağasıoğlu Çoban, A. (2009). Adölesan evlilikleri. Aile ve Toplum, 4(16), 37-50. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/197949 sayfasından erişilmiştir.
• Kalkan, M., Hamamcı, Z., & Yalçın, İ. (2015). Evlilik öncesi psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kara, B. (2015). Değişen aile dinamikleri açısından erken yaşta evlilikler sorunu ve toplumsal önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 59-72. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/194134 sayfasından erişilmiştir.
• Kaynak Malatyalı, M. (2014). Türkiye'de 'çocuk gelin' sorunu. Nesne Psikoloji Dergisi, 2(3), 27-38. doi: 10.7816/nesne-02-03-03.
• Suveren, Y., & Turan, Z. (2022). Erken evlilik sorunu ve kadın sağlığı: Güncel bir değerlendirme. Universal Journal of History and Culture, 4(1), 78-99.
• Kidman, R. (2017). Child marriage and intimate partner violence: A comparative study of 34 countries. International Journal of Epidemiology, 46(2), 662-675. doi: 10.1093/ije/dyw225.
• Koç, İ. (2013). Türkiye'de evlilik. Türkiye aile yapısı araştırması, tespitler, öneriler. https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/indirilebilir-yayinlar/67-turkiye-aile-yapisi-arastirmasi-2013-tespitler-oneriler.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Korkmaz Çetin, S., Bildik, T., Erermiş, S., Demiral, N.,Özbaran, B., Tamar, M. ve Aydın, C. (2008). Erkek ergenlerde cinsel davranış ve cinsel bilgi kaynakları: Sekiz yıl arayla değerlendirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(4), 390-397. http://www.turkpsikiyatri.com/c19s4/390-397.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Misunas, C., Gastón, C. M., & Cappa, C. (2019). Child marriage among boys in high prevalence countries: An analysis of sexual and reproductive health outcomes. BMC International Health and Human Rights, 19, 1-16. doi: 10.1186/s12914-019-0212-8.
• Soylu, N., & Ayaz, M. (2013). Adli değerlendirme için yönlendirilen küçük yaşta evlendirilmiş kız çocuklarının sosyodemografik özellikleri ve ruhsal değerlendirmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 136-144. doi: 10.5455/apd.36694.
• Suveren, Y., & Turan, Z. (2022). Erken evlilik sorunu ve kadın sağlığı: Güncel bir değerlendirme. Universal Journal of History and Culture, 4(1), 78-99.
• Tarhan, N. (2008). Evlilik psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). http://www.tuik.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• United Nations. (2015). Resolution adopted by the Human Rights Council 29/8, Strengthening efforts to prevent and eliminate child, early and forced marriage, A/HRC/RES/29/8. https://www.right-docs.org/doc/a-hrc-res-29-8/ sayfasından erişilmiştir.
• United Nations International Children’s Emergency Fund. (2020). Child marriage. https://data.unicef.org/topic/child-protection/child-marriage/ sayfasından erişilmiştir.
• Yıldız, D. (2018). Sosyo-kültürel faktörler bağlamında erken evlilikler. (Yüksek Lisans Tezi). http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/5157 sayfasından erişilmiştir.
• Yıldız, D., & Poyraz, T. (2020). Sosyo-demografik ve sosyo-kültürel bağlamda erken evlilikler: Çocuk gelinler ve çocuk damatlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (32), 159-186. doi: 10.20427/turkiyat.581208.
• Yüksel, H., & Yüksel, M. (2014). Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25893/272880#article_cite sayfasından erişilmiştir.
• Yüksel Kaptanoğlu, İ., & Ergöçmen, B. (2012). Çocuk gelin olmaya giden yol. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(2), 129-161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosars/issue/11398/136112 sayfasından erişilmiştir.